Światowa Agencja Antydopingowa (WADA)
Światowa Agencja Antydopingowa (World Anti-Doping Agency, WADA)
Została powołana do życia na mocy ustaleń Światowej Konferencji nt. Dopingu w Sporcie, która odbyła się Lozannie w dniach 2-4 lutego 1999 r. Na zakończenie Konferencji przedstawiciele władz publicznych i organizacji sportowych podpisali tzw. Deklarację Lozańską. Przewidywała ona powstanie niezależnej międzynarodowej agencji antydopingowej, gotowej do podjęcia działań już podczas Igrzysk XXVII Olimpiady w Sydney. W ten sposób 10 listopada 1999 r. utworzono w Lozannie Światową Agencję Antydopingową. 21 sierpnia 2001 r. Zarząd Agencji, po przeprowadzeniu w tej sprawie głosowania, zadecydowała o przeniesieniu siedziby do Montrealu.
Światowa Agencja Antydopingowa WADA jest współzarządzana przez dwie strony: rządy i ruch sportowy, które rotacyjnie wybierają swojego przedstawiciela na szefa organizacji. W 2019 roku uprawnienie to przysługiwało rządom i na stanowisko Prezydenta Światowej Agencji Antydopingowej, na kadencję 2020-2022 został wybrany Minister Witold Bańka, natomiast na stanowisko Wiceprezydenta przedstawicielka ruchu sportowego z Chin - Pani Yang Yang. Minister Witold Bańka do maja 2017 r. pełnił funkcję członka Komitetu Wykonawczego WADA.
Światowa Agencja Antydopingowa promuje i koordynuje Światowy Program Zwalczania Dopingu. Program ma na celu zapewnienie działań w ramach krajowych strategii zapobiegania i zwalczania dopingu w sporcie. Cel ten WADA osiąga dzięki odpowiedniemu mechanizmowi harmonizującemu, który tworzą dokumenty różnego szczebla, określające założenia Programu i techniki ich realizacji. Mechanizm ten tworzy przede wszystkim Światowy Kodeks Antydopingowy (dokument poziomu 1), a także międzynarodowe standardy (dokumenty poziomu 2) oraz modele najlepszych praktyk (dokumenty poziomu 3).
Statut Światowej Agencji Antydopingowej przewiduje istnienie w strukturze organizacji Zarządu, który jest najwyższym organem decyzyjnym, a także Komitetu Wykonawczego, zajmującego się bieżącą działalnością Agencji oraz pięciu komitetów roboczych, odpowiedzialnych za realizację poszczególnych zadań. W Zarządzie zasiadać może co najwyżej czterdziestu członków, z których nie więcej niż osiemnastu reprezentuje Ruch Olimpijski, a kolejnych osiemnastu rekrutuje się spośród przedstawicieli władz publicznych, zaangażowanych w zwalczanie dopingu w sporcie.
Światowa Agencja Antydopingowa, pomimo znaczącego udziału w jej pracach czynnika międzyrządowego, jest instytucją prawa prywatnego.
Światowy Kodeks Antydopingowy
Kodeks wraz z pięcioma międzynarodowymi standardami jest najistotniejszym dokumentem zawierającym przepisy antydopingowe, który harmonizuje antydopingowe regulacje prawne w skali międzynarodowej i na którym oparty jest Światowy Program Zwalczania Dopingu w Sporcie.
W pierwotnym brzmieniu Kodeks został przyjęty 5 marca 2003 roku podczas obrad Światowej Konferencji nt. Dopingu w Sporcie w Kopenhadze. Zastąpił obowiązujący jeszcze formalnie do Igrzysk XXVIII Olimpiady w Atenach Kodeks Antydopingowy Ruchu Olimpijskiego.
Światowy Kodeks Antydopingowy zawiera wiele ciekawych rozwiązań prawnych, dotyczących przede wszystkim sposobu zdefiniowania dopingu, a także charakteru odpowiedzialności w przypadku przewinień dopingowych, kwestii wykonania orzeczonej kary oraz okresu przedawnienia w zakresie sankcjonowania przewinień dopingowych.
Prace nad aktualizacją Światowego Kodeksu Antydopingowego rozpoczęły się 12 grudnia 2017 r., natomiast ostatnie zmiany były wprowadzane pod koniec 2019 roku. Obecnie obowiązująca wersja Kodeksu weszła w życie 1 stycznia 2015 r., a nowa wersja wraz z Międzynarodowymi Standardami ma obowiązywać od 1 stycznia 2021 r.
Standardy międzynarodowe i modele najlepszych praktyk
Standardy międzynarodowe dotyczą różnych obszarów technicznych i operacyjnych w Światowym Programie Zwalczania Dopingu. Celem standardów międzynarodowych jest zharmonizowanie działań prowadzonych przez organizacje antydopingowe odpowiedzialne za konkretne techniczne i operacyjne części programów zwalczania dopingu.
W chwili obecnej obowiązuje sześć standardów międzynarodowych WADA:
- Międzynarodowy Standard Lista Substancji i Metod Zabronionych (International Standard Prohibitet List)
- Międzynarodowy Standard Badań i Śledztw (International Standard for Testing and Investigations)
- Międzynarodowy Standard Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych TUE (International Standard for Therapeutic Use Exemptions)
- Międzynarodowy Standard dla Laboratoriów (International Standard for Laboratories)
- Międzynarodowy Standard Ochrony Danych Osobowych (International Standard for the Protection of Privacy and Personal Information)
- Międzynarodowy Standard Zgodności (International Standard for Code Compliance by Signatories)
Po wejściu w życie nowej wersji Światowego Kodeksu Antydopingowego zaczną obowiązywać dwa dodatkowe, nowe standardy: Międzynarodowy Standard Edukacji (International Standard for Education) oraz Międzynarodowy Standard Zarządzania Wynikami (International Standard for Results Management).
Z kolei modele najlepszej praktyki konstruowane w oparciu o postanowienia Kodeksu zostały opracowane jako najnowsze rozwiązania w różnych dziedzinach zwalczania dopingu w sporcie. Modele są rekomendowane przez Agencję i udostępniane uczestnikom Światowego Programu Zwalczania Dopingu na żądanie, ale nie mają charakteru wiążącego.
- Ostatnia modyfikacja:
- 30.03.2020 14:38 Paulina Czubak
- Pierwsza publikacja:
- 09.03.2018 10:20 administrator gov.pl