Trwale działająca instytucja, operując wszelkimi instrumentami, jakimi dysponuje, może skutecznie prowadzić politykę historyczną. To kapitał moralny narodu, kapitał moralny państwa. Chciałem podziękować władzom samorządowym wszelkich szczebli, które zdecydowały się zbudować ten oddział - Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich - za determinację i kilkunastoletnie wysiłki. Państwo polskie na szczeblu rządowym nie było wobec tej inicjatywy obojętne. W ostatnich 10 latach dopomogliśmy w budowie tej instytucji niebagatelną kwotą 20 mln zł. I tak powinno być - budowanie instytucji, które dbają o polską politykę historyczną, politykę pamięci, to obowiązek władz wszystkich szczebli" - podkreślił wiceminister Sellin.

Uroczystość z okazji Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, 78. rocznicy pacyfikacji wsi Michniów oraz otwarcia Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie odbyła się pod patronatem narodowym obecnego w Michniowie Prezydenta RP. W uroczystościach uczestniczyła również wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Anna Krupka.

Uczestnicy wydarzenia wzięli udział w mszy świętej w intencji pomordowanych mieszkańców wsi Michniów oraz wszystkich mieszkańców wsi pomordowanych i poległych za Ojczyznę w czasie II wojny światowej. Po niej nastąpiło poświęcenie i uroczyste otwarcie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich oraz złożenie wieńców i kwiatów przed mogiłą pomordowanych mieszkańców Michniowa.

W czasie dwudniowej pacyfikacji 12 i 13 lipca 1943 roku wieś Michniów została doszczętnie spalona. Zginęło co najmniej 204 mieszkańców, w większości żywcem spalonych. Dziś Michniów jest symbolem męczeństwa wszystkich wsi polskich z czasów II wojny światowej.

Wsparcie MKDNiS dla modernizacji i rozbudowy Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie

Całkowita wartość projektu rozbudowy i modernizacji Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie przekroczyła ponad 40 mln zł –w tym 22 mln zł zapewniło Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Ponad 10 mln zł pochodziło ze środków unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (całkowita wartość projektu zgłoszonego do programu wynosiła ponad 21 mln zł).

Mauzoleum jest interaktywnym muzeum narracyjnym, gdzie historia jest przekazywana za pomocą nowoczesnych technologii i materiałów, tak by ekspozycja działała na zmysły, emocje i wyobraźnię widzów – zachęcała do współuczestnictwa.

W nowoczesnym obiekcie prezentowana jest w multimedialnej formie okrutna przeszłość, jaka wydarzyła się na ziemiach polskich. Mauzoleum, łącząc szacunek dla wydarzeń historycznych z potrzebami jakie rodzi świat współczesny, jest jednocześnie miejscem głębokiej refleksji historyczno-społecznej.

Rolą Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie jest dokumentowanie i upamiętnianie tragicznych zdarzeń, jakie miały miejsce na polskich wsiach w czasie II wojny światowej. W tym celu od lat Mauzoleum gromadzi eksponaty, dokumenty, pamiętniki, fotografie, prasa oraz przedmioty, które są świadectwem wielkiej ofiary jaką poniósł naród polski.

Pacyfikacja wsi polskich, w tym wsi Michniów

Idea powstania Mauzoleum narodziła się w związku z tragicznymi wydarzeniami jakie miały miejsce w latach 1939-1945, kiedy to spacyfikowano 817 wsi polskich, w tym właśnie Michniów. 12 i 13 lipca 1943 r. wydarzyła się tam tragedia, która wstrząsnęła całą okupowaną Polską. Wieś została spacyfikowana przez niemieckie oddziały policyjne. Niemcy w ciągu dwóch dni wymordowali 204 osoby: 104 mężczyzn - w większości spalonych żywcem, 53 kobiety i 47 dzieci, aż dziesięcioro z nich miało mniej niż 10 lat. Wymordowanie mieszkańców wsi było odwetem za ich pomoc dla oddziałów partyzanckich oraz przynależność do Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Szczątki zamordowanych spoczywają w zbiorowej mogile, na której zaraz po wojnie postawiono kamienną tablicę z nazwiskami ofiar.

W przeciągu dziesięcioleci Michniów stał się swoistym centrum upamiętniania tragedii wszystkich represjonowanych wsi położonych na terenie obecnej Polski. Corocznie w trakcie obchodów pacyfikacji Michniowa wspominana jest pamięć o polskich stratach i cierpieniach jakie poniósł naród polski.

W sukurs działaniom podejmowanym przez Mauzoleum w Michniowie przyszło ustanowienie przez Sejm RP w 2018 r. Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. W dowód pamięci i szacunku dla zamordowanych mieszkańców Michniowa za datę tego święta państwowego przyjęto 12 lipca.