W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Informator ekonomiczny

Informacje ogólne

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Położenie geograficzne: Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, to państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W jego skład wchodzi Wielka Brytania (Anglia, Walia i Szkocja) oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Wielka Brytania zajmuje przeważającą część archipelagu Wysp Brytyjskich, który liczy łącznie ok. 5,5 tys., z czego 140 jest zamieszkałych. Znaczna część powierzchni kraju (ok. 94%) leży na głównej wyspie, oddzielonej od kontynentu europejskiego kanałem La Manche. Status dependencji Korony Brytyjskiej posiadają wyspy: Guernsey, Jersey i Man. Terytoria zależne, to: Anguilla, Bermudy, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Falklandy, Georgia Południowa i Sandwich Południowy, Gibraltar, Kajmany, Montserrat, Turks i Caicos, Św. Helena, Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego i Pitcairn. Zjednoczone Królestwo jest również członkiem-założycielem Wspólnoty Narodów zrzeszającej byłe kolonie, dominia i inne posiadłości brytyjskie.

Ludność: Ludność liczy ponad 67 mln osób. Stolicą UK jest Londyn
Obszar: Powierzchnia całkowita kraju wynosi 243.610 km2.
Język urzędowy: Językiem urzędowym w całej Wielkiej Brytanii jest język angielski. Dodatkowo, w Walii i Szkocji językami urzędowymi są odpowiednio również walijski i szkocki.
 
Warunki klimatyczne

Klimat Wielkiej Brytanii jest umiarkowany, ciepły, morski, z łagodzącym wpływem ciepłego Prądu Zatokowego. W wyniku zetknięcia się ciepłego prądu z zimnym powietrzem znad Arktyki i Islandii nad Wielką Brytanią powstają silne wiatry i obfite opady deszczu. Średnia temperatura powietrza i średnie opady dla stolicy kraju wynoszą: w styczniu 4°C i 54 mm, w lipcu 18°C i 57 mm.

Główne bogactwa naturalne

Ropa naftowa i gaz ziemny (wydobywane z dna Morza Północnego), węgiel kamienny, rudy żelaza, ołów, cynk, cyna, wapień, piasek krzemowy, łupki.

System walutowy, kurs i wymiana

Brytyjski system monetarny został stworzony w oparciu o system dziesiętny - każdy funt (1 GBP) dzieli się na sto pensów. W obiegu są monety o wartości 1p, 2 p, 5 p, 10 p, 20 p, 50 p, £1 oraz £2, a także banknoty o wartości £5, £10, £20 i £50. Jest walutą wymienialną. 

Religia

Społeczeństwo brytyjskie jest silnie zsekularyzowane. Wśród wierzących dominującą religią jest anglikanizm, głową kościoła anglikańskiego jest król Karol III. Istotną grupę stanowią wyznawcy prezbiterianizmu, metodyści, baptyści oraz katolicy. Wśród ludności napływowej największą grupę stanowią muzułmanie, wyznawcy hinduizmu i sikhowie. 

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

W Wielkiej Brytanii nie obchodzi się świąt państwowych, natomiast dni wolne od pracy, to: 1 stycznia (New Year’s Day), Wielki Piątek (Good Friday), Poniedziałek Wielkanocny (Easter Monday), pierwszy (Early May) i ostatni (Spring Bank Holiday) poniedziałek maja, ostatni poniedziałek sierpnia (Summer Bank Holiday), 25 grudnia (Christmas Day) i 26 grudnia (Boxing Day).

Infrastruktura transportowa

Z uwagi na położenie geograficzne kraju rolę brytyjskich przejść granicznych odgrywają lotniska i porty morskie. Sieć dróg jest jedną z najlepiej rozwiniętych w Europie (obowiązuje ruch lewostronny), podobnie sieć kolejowa. Pod kanałem La Manche zbudowano również tunel, który umożliwia połączenia kolejowe pomiędzy Wielką Brytanią a Francją i pozostałą częścią Europy.

Obowiązek wizowy

Od 1 października 2021 r. podróż do Wielkiej Brytanii wymaga posiadania ważnego paszportu. Większość obywateli Unii Europejskiej, w tym Polski, może podróżować do Wielkiej Brytanii na wakacje lub krótkie wycieczki bez konieczności posiadania wizy pod warunkiem, że łączny czas ich pobytu w Wielkiej Brytanii będzie krótszy niż 182 dni w ciągu roku, a cel ich wizyty jest turystyczny.

Obowiązkiem posiadania wizy są objęci obywatele polscy zainteresowani podjęciem pracy w Wielkiej Brytanii. Od 1 stycznia 2021 r. w Wielkiej Brytanii zaczął obowiązywać nowy system imigracyjny oparty na skali punktowej obowiązujący  również wobec obywateli państw UE nieposiadających statusu osiedlonego (settled) bądź „przed-osiedlonego” (pre-settled status). Od każdej osoby ubiegającej się o wizę wymagane jest wcześniejsze uzyskanie oferty pracy zgodnej z określonym minimum wynagrodzenia, znajomość języka angielskiego oraz uzyskanie co najmniej 70 punktów. Punkty są przyznawane za m.in. za wysokość wynagrodzenia, wykształcenie oraz poziom znajomości języka angielskiego.

System administracyjny

Ustrój polityczny

Zjednoczone Królestwo jest monarchią parlamentarną z rządem odpowiedzialnym przed parlamentem. Obecny monarcha brytyjski król Karol III, zasiadł na tronie w 2022 r. a jego koronacja odbędzie się 6 maja 2023 r. Pełni przede wszystkim funkcje głównie ceremonialne, a rzeczywiste sprawowanie władzy spoczywa w rękach premiera (Prime Minister) i jego gabinetu. Od 2022 r. premierem rządu Wielkiej Brytanii jest Rishi Sunak, który w przeszłości sprawował urząd kanclerza skarbu.

Szefem opozycyjnej Partii Pracy od kwietnia 2020 r. jest Keir Starmer, który zastąpił na tym stanowisku Jeremiego Corbina.

W Wielkiej Brytanii nie istnieje konstytucja w znaczeniu formalnym (konstytucja spisana), o ustroju zaś stanowi konstytucja w sensie materialnym, tzn. ogół norm i zasad dotyczących sprawowania władzy.

Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza spoczywa w rękach Parlamentu (składającego się z dwóch izb: Izby Gmin i Izby Lordów) oraz monarchy. Parlament obraduje w Pałacu Westminsterskim. Projekty ustaw podlegają rozpatrzeniu na forum obu Izb.

Izba Gmin, niższa izba parlamentu (i właściwe ciało ustawodawcze), liczy 651 posłów. Posłowie są wybierani według ordynacji większościowej, w jednomandatowych okręgach. Organizacja i zasady działania Izby są dostosowane do systemu dwupartyjnego i podziału na rządzącą większość i opozycję. Izba Lordów, to wyższa izba parlamentu, która długo pełniła bardzo istotną rolę w brytyjskim systemie politycznym. Jej uprawnienia polegają przede wszystkim na inicjatywie ustawodawczej, możliwości zastosowania weta odraczającego wobec ustaw uchwalonych przez Izbę Gmin oraz na wnoszeniu poprawek do ustaw. Izba Lordów pełni również funkcje sądownicze. W jej skład wchodzą Lordowie duchowni i Lordowie świeccy, po otrzymaniu stosownej nominacji.

Władza wykonawcza

Władza wykonawcza spoczywa w rękach Rządu, pod przewodnictwem premiera. Premier jest odpowiedzialny za działania Rządu przed Parlamentem. Specyficzną cechą ustroju jest rozróżnienie pomiędzy rządem a gabinetem. Rządem nazywa się ogół ministrów powoływanych przez premiera lub monarchę, a ich liczba sięga stu osób. Gabinet to znacznie węższy (21 osób), właściwy organ rządowy.

Struktura administracji gospodarczej

Administracją gospodarczą w Wielkiej Brytanii zajmuje się HM Treasury, spełniające rolę Ministerstwa Finansów i Skarbu oraz Department for Business and Trade (DBT). Kwestą podatków i ceł zajmuje się HM Revenue & Customs. Ciałem odpowiedzialnym za politykę monetarną w Wielkiej Brytanii jest Bank of England – bank centralny Wielkiej Brytanii.
Najważniejsze organy administracji publicznej odpowiedzialne m.in. za sprawy gospodarcze, to:

Sądownictwo gospodarcze

Sądownictwem zajmują się sądy okręgowe (County Courts) rozpatrujące większość spraw o charakterze cywilnym. Rozpatrywaniem odwołań od decyzji obejmujących imigrację, ubezpieczenie społeczne, alimenty, renty i emerytury, podatki oraz grunty zajmują się Trybunały (Tribunals). Sprawy związane z majątkiem i zarządem powierniczym, spółkami podatkowymi oraz upadłością leżą w gestii Wydziału Kanclerskiego (Chancery Division), wchodzącego w skład Wysokiego Trybunału (High Court). W Wydziale Kanclerskim umiejscowione są również: Sąd ds. Spółek (Companies Court) oraz Sąd ds. Patentów (Patents Court). Odwołaniami od orzeczeń sądów okręgowych w sprawach o upadłość i grunty zajmuje się Sąd Wydziałowy (Divisional Court), również wchodzący w skład Wysokiego Trybunału. Instancją odwoławczą od orzeczeń Wysokiego Trybunału, trybunałów oraz niektórych spraw przekazanych przez sądy okręgowe jest Sąd Apelacyjny (Court of Appeal). Odwołania od orzeczeń Sądu Apelacyjnego, a w wyjątkowych okolicznościach również od orzeczeń Wysokiego Trybunału, trafiają do Izby Lordów (House of Lords) brytyjskiego Parlamentu.

Gospodarka

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Zjednoczone Królestwo (UK) jest państwem o gospodarce rynkowej, drugiej pod względem wielkości PKB (w ujęciu nominalnym) w Europie (po Niemczech) i szóstej na świecie (wg MFW).

Począwszy od czerwca 2016 r. tj. od referendum, w którym większość społeczeństwa opowiedziała się za wyjściem UK z Unii Europejskiej - najważniejszą kwestią, determinującą brytyjską sytuację gospodarczą była konieczność ustalenia zasad wyjścia i ułożenia dalszych relacji z UE. Nastąpiło to za sprawą zawarcia umowy nt. warunków wyjścia UK z UE w dn. 17 października 2019 r. (weszła w życie 1 lutego 2020 r.), a następnie osiągnięto porozumienie nt. wzajemnych relacji. Do 31 grudnia 2020 r. trwał tzw. okres przejściowy. Do jego zakończenia UK pozostawało częścią wspólnego rynku i unii celnej z UE. 

Dopiero pod koniec okresu przejściowego - 24 grudnia 2020 r. została zawarta umowa o handlu i współpracy pomiędzy UE a UK (Trade and Cooperation Agreement, TCA) określająca nowe warunki handlu towarami oraz usługami pomiędzy UE i UK. Parlament UK ratyfikował umowę 30 grudnia 2020 r., natomiast UE zakończyła proces ratyfikacji porozumienia 29 kwietnia 2021 r., co umożliwiło jej wejście w życie 1 maja 2021 r. (wcześniej, decyzją Komisji Europejskiej umowa była tymczasowo stosowana). Na mocy TCA wymiana handlowa pomiędzy UK i UE odbywa się bez dodatkowych ograniczeń taryfowych, jednak na innych niż dotychczas zasadach. Brak ograniczeń taryfowych (tj. możliwość korzystania ze stawki celnej na poziomie 0%) jest uzależniony od spełnienia kryteriów w zakresie reguł pochodzenia. Ponadto po opuszczeniu wspólnego rynku UE przez Wielką Brytanię nastąpił wzrost biurokracji m.in. nowe formalności celne, szereg problemów dla systemów spedycji, wzrost kosztów (dodatkowe opłaty, w tym celne, gdy dany produkt nie spełnia wymogów w zakresie reguł pochodzenia zawartych w TCA czy też za wydanie świadectwa fitosanitarnego i weterynaryjnego).

Wg najnowszych prognoz zaprezentowanych przez OECD na początku grudnia br. wzrost gospodarczy w UK w 2023 r. ma wynieść 0,5% (więcej niż zakładały wcześniejsze szacunki). Z kolei w 2024 r. UK odnotuje wzrost PKB o 0,7%, a w 2025 r. o 1,2%. Wg prognoz OECD spośród państw G7 jedynie Niemcy mogą spodziewać się nieco gorszych rezultatów (0,6% wzrostu gospodarczego). Wg OECD będzie to konsekwencją długotrwałego utrzymywania się w UK inflacji powyżej celu inflacyjnego. Jej wskaźnik bazowy ma się utrzymać na poziomie 3,8% w 2024 r. i 2,6% w 2025 r., co będzie przede wszystkim konsekwencją ciasnego rynku pracy w UK.

W odpowiedzi na znaczący spadek inflacji w II połowie 2023 r., Bank Anglii (BoE) podjął decyzję o tymczasowym zakończeniu serii podwyżek stopy bazowej, której wysokość wynosi obecnie 5,25% i pozostaje na tym poziomie już od września br. Wcześniej BoE aż 14 razy z rzędu podejmował decyzję o podwyżce wysokości stopy bazowej, która obecnie jest najwyższa od 2008 r. Nie można wykluczyć, że w kolejnych miesiącach będziemy jednak świadkami kolejnych podwyżek stóp procentowych ze strony BoE, zwłaszcza, że nawet podczas spotkania w grudniu 2023 r. cześć członków Komitetu Polityki Pieniężnej opowiedziała się za podwyższeniem wysokości stopy bazowej.

Dane opublikowane w grudniu 2023 r. wskazują, że wskaźnik zatrudnienia w UK wyniósł 75,7%, a stopa bezrobocia - 4,2% (wzrost w skali rocznej o 0,5 p.proc.). Wzrost średniego podstawowego wynagrodzenia (bez premii) wyniósł 7,3%. W ujęciu realnym (skorygowanym o inflację) wzrost wynagrodzeń ogółem wzrósł w skali roku o 1,4%. Wzrost wysokości wynagrodzeń pozostaje jednym z najważniejszych czynników pobudzających inflację.

Wiele z gałęzi brytyjskiej gospodarki (m.in. gastronomia, turystyka, handel detaliczny) zmaga się z problemami związanymi z rekrutacją pracowników. Problemy te zostały zdecydowanie wzmocnione przez brexit (zwłaszcza w przypadku branż i zawodów zatrudniających poprzednio duży odsetek pracowników z krajów UE), jak i pandemię COVID-19 (gdy wielu pracowników z zagranicy powróciło do swoich krajów). Problemy z rekrutacją przekładają się często na zwiększenie stawek wynagrodzeń bądź oferty bonusów za rozpoczęcie pracy, co z kolei napędza inflację. Środowiska biznesowe od dawna apelują do rządu o złagodzenie polityki imigracyjnej, jednak podejmowane ostatnio przez rząd decyzje mają na celu ograniczenie imigracji zarobkowej (m.in. znaczący wzrost wymaganych minimalnych progów wynagrodzeń w przypadku wiz dla pracowników wykwalifikowanych).

Priorytetami rządu premiera Rishi Sunaka, co znalazło odzwierciedlenie w ostatnim planie wydatków fiskalnych rządu z 2023 r. (tzw. Autumn Statement), pozostają ograniczenie wysokości inflacji, ograniczenie zadłużenia oraz pobudzenie wzrostu gospodarczego (przede wszystkim poprzez przyciągniecie zagranicznych inwestorów). W odniesieniu do inflacji kanclerz skarbu Jeremy Hunt podkreślił, że gabinetowi premiera Sunaka udało się obniżyć jej wartość o połowę, jednocześnie zapowiedziano dalsze wsparcie dla najuboższych m.in. poprzez podwyżkę wysokości zasiłków oraz podwyżkę emerytur państwowych. J. Hunt zaznaczył również sukcesy rządu w zakresie ograniczenia wysokości zadłużenia UK, wskazując na potrzebę kontynuowania dotychczasowej linii, która ma pozwolić m.in. na obniżenie wysokości deficytu UK w roku budżetowym 2023-2024 do poziomu 3% PKB. Najwięcej uwagi kanclerz skarbu poświęcił działaniom na rzecz pobudzenia wzrostu gospodarczego, wskazując, że warunkiem koniecznym do realizacji tego celu jest poprawa produktywności brytyjskiej gospodarki, która obecnie jest niższa niż w takich krajach jak USA, Niemcy czy Francja. W tym kontekście J. Hunt zapowiedział reformy podażowej strony brytyjskiej gospodarki, które maja objąć szereg aspektów, m.in. reformę funduszy emerytalnych (rozszerzenie ich możliwości inwestycyjnych), wsparcie branż inwestycyjnych, kontynuowanie programu levelling up, ulgi dla przedsiębiorców, wsparcie pracowników oraz obniżkę podatków.

Istotnym czynnikiem wpływającym na kierunki i tempo rozwoju gospodarczego UK w kolejnych latach będzie również ogłoszony w czerwcu 2019 r. prawnie wiążący cel osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. (cel „net zero”). Rząd przyjął w ostatnich latach szereg strategii określających sposoby i harmonogram dekarbonizacji w poszczególnych sektorach gospodarki (np. Energy White Paper, Industrial Decarbonization Strategy czy Transport Decarbonization Plan). Opublikowano także kompleksowy dokument Net Zero Strategy. Z dokumentów tych wynika, iż w nadchodzących latach UK będzie dążyło m.in. do całkowitej dekarbonizacji sektora energetycznego, elektryfikacji transportu i rozwoju gospodarki wodorowej, choć w ostatnich miesiącach rząd R. Sunaka przedstawił aktualizację tych założeń i postanowił o odsunięciu części działań w czasie (np. wprowadzenie zakazu sprzedaży pojazdów z silnikami spalinowymi ma nastąpić w 2035 r., a nie jak dotychczas planowano w 2030 r.).

Oprócz długoterminowego celu „net zero”, UK przyjęła także bardzo ambitne na tle świata pośrednie cele klimatyczne, tj. 68% redukcję emisji gazów cieplarnianych (GHG) do 2030 r. w ramach tzw. wkładu do Porozumienia Paryskiego; oraz 78% redukcję emisji GHG do 2035 r. ustanowioną na podstawie prawa krajowego (Climate Change Act). Formalne utrzymanie tych celów wydaje się niezagrożone. Rząd premiera R. Sunaka dąży jednak do urealnienia ścieżki prowadzącej do osiągnięcia tych celów, przede wszystkim w zakresie zachowania proporcjonalności podejmowanych inicjatyw i wzięcia pod uwagę w większym niż dotychczas stopniu działań podejmowanych przez inne, znaczące gospodarki światowe. Na tym tle postępuje erozja dotychczasowego, wieloletniego konsensusu między partiami politycznymi w zakresie głównych kierunków brytyjskiej polityki klimatycznej.

Ważne z punktu widzenia rozwoju gospodarki UK będzie również utrzymanie jego pozycji jako mocarstwa naukowego i technologicznego. UK posiada rozbudowany ekosystem innowacyjny, na który składają się m.in. uniwersytety i instytuty badawcze plasujące się stale w czołówce światowych rankingów, agencje rządowe i pozarządowe wspierające rozwój i komercjalizację badań naukowych (m.in. UK Research and Innovation, Innovate UK czy Catapult Network), a także duży rynek kapitałowy, dzięki któremu możliwe jest finansowanie nowych technologii i innowacyjnych przedsiębiorstw. UK wspiera rozwój nowych technologii poprzez szereg różnorodnych inicjatyw zapewniających m.in. ułatwienie absolwentom studiów wyższych znalezienia pracy w sektorze prywatnym po ukończeniu nauki, finansowanie innowacyjnych projektów poprzez Innovate UK lub British Business Bank, a także promocję współpracy międzynarodowej między brytyjskimi i zagranicznymi ośrodkami naukowymi. W nadchodzących latach rozwój innowacji będzie także kluczowy dla osiągnięcia neutralności klimatycznej oraz dekarbonizacji w niemal wszystkich sektorach brytyjskiej gospodarki. Warunkiem koniecznym do utrzymania przez UK statusu mocarstwa naukowego będzie zapewnienie stałego napływu najzdolniejszych naukowców i ekspertów do UK, w czym ma pomóc stworzenie dla nich uproszczonego mechanizmu wizowego.

Rząd R. Sunaka w marcu br. opublikował International Technology Strategy (ITS) - wspólny plan ministerstwa spraw zagranicznych (FCDO) oraz nowopowstałego ministerstwa ds. nauki, innowacyjności i technologii (DSIT) mający na celu wsparcie wysiłków zmierzających do osiągnięcia przez UK statusu supermocarstwa technologicznego do roku 2030. W opinii rządu brytyjski sektor technologiczny jest już największy w Europie i trzeci na świecie po USA i Chinach. W UK działa ponad 85 000 start-upów i scale-upów, a w 2022 r. brytyjskie firmy tego sektora przyciągnęły więcej inwestycji niż francuskie i niemieckie łącznie. Międzynarodowa strategia technologiczna ma pobudzić wzrost tego sektora, wzmacniając pozycję UK na światowej scenie, jednocześnie tworząc długoterminowe powiązania międzynarodowe, które będą promować UK jako miejsce do inwestowania i współpracy w zakresie technologii przyszłości.

Na początku stycznia 2023 r. premier Sunak uczynił rozwój gospodarki jednym z pięciu priorytetów swojego rządu. W ocenie rządu, inwestycje w dobrze prosperujący sektor technologiczny wspomogą rozwój gospodarczy oraz stworzą dodatkowe wykwalifikowane miejsca pracy. UK’s Science and Technology Framework określa 6 priorytetowych technologii: AI, technologie kwantowe, inżynierię biologiczną oraz biotechnologię, półprzewodniki, sieci telekomunikacyjne oraz dane.

 

Główne sektory gospodarki

UK posiada jedną z największych i najlepiej rozwiniętych gospodarek świata - szóstą pod względem PKB na świecie. Jest również jednym z najważniejszych na świecie centrów finansowych (szczególna pozycja londyńskiego City) i handlowych.

Największy udział w brytyjskim PKB (2022) mają usługi (82,2%). Szczególne znaczenie mają usługi finansowe, ubezpieczeniowe oraz usługi biznesowe. Przemysł (w tym budownictwo) i rolnictwo odgrywają mniejszą rolę, notując odpowiednio udział w tworzeniu PKB na poziomie 17,2% (udział budownictwa w tworzeniu PKB wynosi około 6%)  i 0,6%. W sektorze usług zatrudnienie znajduje 80,8% aktywnych zawodowo. Kilkanaście procent pracuje w przemyśle i budownictwie, a około 1% w rolnictwie. Do najważniejszych gałęzi przemysłu należą: produkcja maszyn i urządzeń, sprzętu elektrycznego, wyposażenia dla kolejnictwa, przemysł stoczniowy, lotniczy, produkcja pojazdów silnikowych i części do nich, sprzęt elektroniczny i telekomunikacyjny, przemysł metalurgiczny i chemiczny. Rolnictwo UK jest nowoczesne i wysoce zmechanizowane. Zapewnia ok. 60% zapotrzebowania kraju na żywność. 

 

Tabela 1. Najważniejsze wskaźniki makroekonomiczne dotyczące gospodarki UK

Najważniejsze wskaźniki makroekonomiczne

 

PKB

3,332 mld USD (6. miejsce na świecie) /3,871 mld USD w ujęciu PPP (9. miejsce na świecie) – prognoza MFW na 2023 r.

 

PKB na jednego mieszkańca

48,9 tys. USD (21 miejsce)/ 56,8 tys. USD w ujęciu PPP (28 miejsce) – prognoza na 2023 r.

 

Tempo wzrostu PKB w procentach

o 0,5% w 2023 r., o 0,7 % w 2024 r.

 

Relacja deficytu/nadwyżki finansów publicznych do PKB w procentach

Deficyt 4,5% na koniec roku budżetowego 2022/2023, a na koniec roku budżetowego 2023/24 r. prognozowane 3%.

 

Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w procentach

94% (na koniec roku budżetowego 2023/2024 r.)

 

Stopa bezrobocia w procentach

4,2% (prognoza na koniec 2023 r.)

 

Wartość obrotów handlu zagranicznego

1670 mld GBP (2022, wzrost o 26,6% w porównaniu do 2021 r.)

 

Wartość eksportu

781,2 mld GBP (2022, wzrost o 20,5% w porównaniu do 2021 r.)

 

Wartość importu

889,2 mld GBP (2022, wzrost o 32,5% w porównaniu do 2021 r.)

 

Deficyt handlowy

108 mld GBP (2022)

 

Relacja obrotów handlowych do PKB

52,8%

 

Relacja eksportu do PKB

19,8%

 

Relacja deficytu/nadwyżki do PKB

6,5%

 

Skumulowana wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w kraju urzędowania

2 bln GBP (2021 - najnowsze dostępne dane)

 

Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich kraju urzędowania za granicą

1,8 bln GBP (2021 - najnowsze dostępne dane )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Handel zagraniczny

UK należy do najważniejszych uczestników handlu międzynarodowego. Wg danych Office for National Statistics (ONS) obroty handlowe UK w 2022 r. wyniosły 1670,4 mld  GBP (wzrost o 26,6% w porównaniu do 2021 r.), z czego na import przypadło 889,2 mld GBP (wzrost o 32,5%,) a na eksport 781,2 mld GBP (wzrost o 20,5%). W konsekwencji UK odnotowało wzrost deficytu handlowego na poziomie 108 mld GBP (6,5% PKB). Wolumen handlu stanowił 52,8% PKB, z kolei wielkość eksportu w relacji do PKB wyniosła 19,8%.

Eksport. Stany Zjednoczone pozostały największym partnerem eksportowym UK w 2022 r., udział USA w obrotach handlowych UK wyniósł 20,6%. Kolejne miejsca przypadły Niemcom (6,9%), Królestwu Niderlandów (6,8%), Irlandii (6,7%) oraz Francji (5,3%). Udział pięciu kluczowych partnerów handlowych UK w eksporcie wyniósł 46,3% jego całkowitej wartości (udział większy o ponad 2 punkty procentowe (p. p.) niż w 2021 r.).

Import. Stany Zjednoczone uplasowały się na pierwszym miejscu wśród partnerów handlowych UK w zakresie importu z udziałem na poziomie 12,3% w 2022 r. Kolejne miejsca przypadły Niemcom (9,1%), ChRL (8,1%), Królestwu Niderlandów (7,1%) oraz Francji (5,7%). Udział pięciu kluczowych partnerów handlowych UK w imporcie wyniósł 42,3% jego całkowitej wartości (spadek o niespełna 1 p.proc. w porównaniu do 2021 r.).

 

Inwestycje zagraniczne

Wg dostępnych danych dotyczących brytyjskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) za 2021 r. nastąpił wzrost ich wolumenu (o 0,1 mld GBP) w porównaniu z 2020 r. Ich wartość wyniosła 1,8 bln GBP. Towarzyszył mu wzrost BIZ w UK (o 0,1 mld GBP do poziomu 1,9 bln GBP). W obu kategoriach UK plasowała się w światowej czołówce jako 5. najbardziej popularne miejsce do podejmowania inwestycji (utrzymała miejsce z 2020 r.) oraz 5. największy inwestor na świecie (spadek z 3 miejsca. w 2020 r.).

Z punktu widzenia inwestorów brytyjskich kluczowe znaczenie miały USA (26,1%), Królestwo Niderlandów (8,8%) oraz Luksemburg (7,2%). Z kolei w przypadku państw-inwestorów w UK wiodącą rolę odgrywały: USA (33,7%), Królestwo Niderlandów (10,9%) oraz Jersey (9,6%).

Polska znalazła się poza czołową „10” zarówno wśród największych inwestorów w UK jak i wśród głównych kierunków inwestycji dla inwestorów z UK.

 

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

UK jest członkiem kluczowych organizacji o charakterze gospodarczym: Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Światowej Organizacji Handlu (WTO), Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Grupy Banku Światowego (w jej skład wchodzą Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD), Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (IDA), Międzynarodowej Korporacji Finansowej (IFC), Wielostronnej Agencji Gwarancji Inwestycyjnych (MIGA), Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSD)) oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR). UK jest również członkiem G7 - w 2021 r. sprawowała przewodnictwo w ramach tej grupy; w dniach 11-13 czerwca 2021 r. odbył się szczyt G7 w Kornwalii; ponadto w ramach prezydencji organizowano spotkania ministrów państw G7 (m.in. za sprawą działań UK zauważalny jest wzrost aktywności G7 na forum międzynarodowym, również po zakończeniu brytyjskiego przewodnictwa) oraz G20 – forów skupiających największe oraz najlepiej rozwinięte państwa świata.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Do końca stycznia 2020 r. Wielka Brytania pozostawała członkiem UE. Od 1 lutego 2020 do 31 grudnia 2020 r. obowiązywał okres przejściowy. Po jego zakończeniu Wielka Brytania opuściła unię celną i wspólny rynek UE i jest traktowana przez UE jako kraj trzeci. 24 grudnia 2020 r. została zawarta umowa o handlu i współpracy pomiędzy UE a UK (Trade and Cooperation Agreement, TCA) określająca nowe warunki handlu towarami oraz usługami pomiędzy UE i UK. Umowa weszła w życie 1 maja 2021 r. po ratyfikacji przez UK oraz UE (wcześniej, na mocy decyzji Komisji Europejskiej, umowa była tymczasowo stosowana od 1 stycznia 2021 r.).

Na granicy pomiędzy UE i Wielką Brytanią obowiązują kontrole celno-graniczne. Przedsiębiorcy są zobowiązani m. in. do dopełnienia standardowych formalności celnych, w tym do posiadania numeru podmiotów gospodarczych EORI, składania zgłoszeń i deklaracji celnych oraz regulowania należności celnych i podatkowych (VAT i akcyza).

W ramach reformy systemu kontroli granicznych 31 stycznia 2024 r. Wielka Brytania wprowadzi certyfikaty zdrowia dla przywozu średniego ryzyka produktów zwierzęcych, roślin, produktów roślinnych oraz wysokiego ryzyka produktów żywnościowych (i pasz) niepochodzących od zwierząt, przywożonych z UE. 30 kwietnia 2024 r. mają zostać wprowadzone kontrole dokumentacji i identyfikacji opartej na analizie ryzyka oraz bezpośrednich kontroli produktów zwierzęcych o średnim ryzyku, roślin, produktów roślinnych oraz żywności (i pasz) wysokiego ryzyka niepochodzących od zwierząt, przywożonych z UE. 31 października 2024 r. zostaną wprowadzone deklaracje bezpieczeństwa i ochrony na przywóz z UE. Oprócz tego rząd brytyjski zapowiada wprowadzenie w tym czasie tzw. „pojedynczego okna dla handlu” (Single Trade Window), aby ograniczyć duplikowanie danych importowych wprowadzanych do różnych systemów.

Zgodnie z TCA, na wszystkie towary przewożone między UE a Wielką Brytanią ma zastosowanie stawka celna w wysokości 0%. Skorzystanie z zerowych stawek celnych wymaga spełnienia i udokumentowania pochodzenia celnego importowanych towarów.

Dzięki temu, że UK jest stroną Konwencji o wspólnej procedurze tranzytowej i stosuje  informatyczny system NCTS, tranzyt towarów może być objęty jednolitą gwarancją. Kraj ten jest również stroną Konwencji o uproszczeniach formalności w handlu towarami (SAD) i Konwencji TIR.

UE i UK wzajemnie uznają status Upoważnionego Podmiotu Gospodarczego (AEO), dzięki czemu zainteresowane unijne i brytyjskie przedsiębiorstwa mogą korzystać z dodatkowych uproszczeń celnych  na obydwu obszarach celnych.

W obrocie handlowym między UE a UK szczególny status posiada Irlandia Północna, gdzie nadal są stosowane przepisy unijnego kodeksu celnego. Pozwala to na uniknięcie odpraw i kontroli celnych na wyspie Irlandii. Do towarów importowanych do Irlandii Północnej stosowane są unijne cła, chyba że nie zachodzi ryzyko, że towary te mogłyby zostać wprowadzone na jednolity rynek UE. Cła nie są należne, jeżeli można wykazać, że nie zachodzi ryzyko, że towary importowane do Irlandii Północnej z pozostałej części Wielkiej Brytanii mogłyby trafić na jednolity rynek UE. Więcej informacji o aktualnym stanie relacji handlowych EU – UK na stronie internetowej: https://ec.europa.eu/info/strategy/relations-non-eu-countries/relations-united-kingdom_pl

Dwustronna współpraca gospodarcza

Gospodarcze umowy dwustronne

Polsko-brytyjskie stosunki gospodarcze regulowane są w oparciu o umowę o handlu i współpracy pomiędzy UE a UK (Trade and Cooperation Agreement, TCA), która określa nowe warunki handlu towarami oraz usługami pomiędzy UE i UK po zakończeniu okresu przejściowego. Porozumienie weszło w życie 1 maja 2021 r. (w okresie pomiędzy podpisaniem a wejściem w życie umowa obowiązywała tymczasowo).

Umowa TCA znosi cła oraz kontyngenty w wymianie handlowej między UK a UE pod warunkiem, że towary spełniają odpowiednie reguły pochodzenia (pochodzą z UK lub UE). Tym niemniej konieczne jest składanie deklaracji eksportowych i importowych oraz innych formularzy wymaganych w ramach procedur administracyjnych związanych z handlem zagranicznym.

W celu uzyskania preferencyjnego traktowania taryfowego towarów (zerowa stawka celna) konieczne jest udowodnienie jego pochodzenia wg zasad określonych w TCA. Przedsiębiorca polski powinien m.in. zarejestrować się w systemie eksporterów UE – REX (dotyczy przesyłek o wartości powyżej 6000 EUR), producent powinien posiadać informacje dotyczące procesu produkcyjnego wskazujące na spełnienie odpowiedniej reguły pochodzenia, a eksporter powinien uzyskać deklarację dostawcy, że produkty mają status „pochodzących”. Należy uzgodnić z importerem w UK, czy będzie on ubiegać się o preferencyjne traktowanie taryfowe na podstawie oświadczenia o pochodzeniu, czy też na podstawie tzw. wiedzy importera. Wiedza importera oznacza, że importerowi udostępnia się szczegółowe informacje i dokumenty, które potwierdzają pochodzenie eksportowanego towaru. Szczegółowe informacje nt. obowiązków celnych w handlu z UK znajdują się na stronie internetowej: https://www.podatki.gov.pl/clo/brexit.

Oprócz zapewnienia zerowych stawek celnych, TCA ogranicza także stosowanie administracyjnych opłat celnych za świadczone usługi celne, co ma sprzyjać wymianie handlowej między stronami. Określony jest konkretny katalog przypadków, w których można nakładać opłaty na usługi świadczone przez administracje celne, np. poza godzinami pracy, w miejscach poza urzędem celnym, dla poboru próbek.

Klasyfikacja towarów w handlu między UE a UK jest określona w nomenklaturze taryfowej każdej ze stron zgodnie z zasadami Systemu Zharmonizowanego Światowej Organizacji Celnej (HS).

W umowie strony potwierdziły stosowanie ogólnej swobody tranzytu przez swoje terytoria. Dla tych celów ma zastosowanie Konwencja o wspólnej procedurze tranzytowej. UK stało się stroną tej konwencji na zasadach autonomicznych od 1 stycznia 2021 r. tj. z chwilą wyjścia z unii celnej UE. Wcześniej UK stosowało tę konwencję jako członek UE. Dzięki tej kontynuacji polskie firmy, które obsługują dużą część rynku przewozowego w Europie mogą nadal korzystać z tej procedury tranzytowej, która umożliwia dokonywanie sprawniejszych przewozów, m.in. dzięki systemowi gwarancyjnemu i systemowi informatycznemu NCTS. Stronami konwencji są także kraje EFTA, większość krajów bałkańskich, Turcja i Ukraina, a w przyszłości  Gruzja i Mołdawia.

Przewidziana w umowie instytucja odprawy czasowej daje pewność, że po spełnieniu określonych warunków przedsiębiorstwa mogą na określony czas wwozić do UK bez ceł i podatków towary dla celów gospodarczych. Dotyczy to m.in. towarów i sprzętu na wystawy, targi, konferencje, kamer filmowych, urządzeń do robót ziemnych, napraw, konserwacji, opakowań, kontenerów, palet, próbek, części zamiennych, przyrządów pomiarowych, wyposażenia naukowego, materiałów reklamowych i humanitarnych.

Umowa TCA zawiera przepisy, które mają zapewnić stały dostęp do rynku usług oraz dopływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Zapewnia usługodawcom dostęp do rynku (bez dodatkowych ograniczeń m.in. w zakresie formy prawnej działalności i limitu kapitału zagranicznego), gwarantuje traktowanie narodowe (niedyskryminacyjne traktowanie usługodawców i inwestorów z UK i UE), wyłącza konieczność spełniania warunku obecności lokalnej (żadna ze stron nie może wymagać, aby usługodawca miał siedzibę na jej terytorium jako warunku świadczenia usługi transgranicznej), zakaz wprowadzania wymagań dotyczących wydajności inwestycji (brak warunków dot. wysokości udziału krajowego w inwestycji lub ograniczeń eksportowych), obowiązywanie klauzuli najwyższego uprzywilejowania (jeśli UK lub UE zaoferują w przyszłości inwestorom lub przedsiębiorstwom z innego kraju korzystniejsze warunki prowadzenia działalności niż te oferowane w TCA, warunki te muszą zostać rozszerzone na inwestorów i przedsiębiorstwa z UK/UE).

Realizację postanowień TCA nadzorują organy, których pracom współprzewodniczą przedstawiciele UK i UE (decyzje są w nich podejmowane na zasadzie konsensusu): Rada Partnerstwa, Komitet Partnerstwa Handlowego, komitety specjalistyczne ds. handlu (pierwsze spotkania wyspecjalizowanych komitetów odbyły się w październiku 2022 r.) oraz grupy robocze. Uprawnienia nadane tym organom mają umożliwić stronom dokonanie wszelkich niezbędnych korekt w TCA.

W umowie ustanowiono również mechanizm rozstrzygania sporów, który na początkowym etapie przewiduje przeprowadzenie konsultacji w ramach wyspecjalizowanej komisji lub Rady Partnerstwa a w razie konieczności ew. skierowanie sprawy do trybunału arbitrażowego.

Dodatkowo każda ze stron może również podjąć środki ochronne (łącznie z nałożeniem ceł) w przypadku zaistnienia poważnych trudności gospodarczych, społecznych lub środowiskowych o charakterze sektorowym lub regionalnym.

Szereg kwestii związanych z polsko-brytyjską współpracą gospodarczą regulują bilateralne umowy międzyrządowe. Najważniejsze z nich, to:

  • Umowa o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu z 16 grudnia 1976 r.
  • Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji z 8 grudnia 1987 r.

 

Dwustronna wymiana handlowa

Wolumen handlu zagranicznego pomiędzy UK a Polską w 2022 r. wyniósł 108,6 mld PLN (23,2 mld EUR). Wartość importu Polski z UK w 2022 r. wyniosła 30,0 mld PLN (6,4 mld EUR) – znaczący wzrost porównaniu do 2021 r., (miejsce poza pierwszą dziesiątką głównych partnerów handlowych Polski po stronie importu), a eksportu 78,6 mld PLN (16,8 mld EUR) – wzrost w porównaniu do 2021 r. (najwyższa wartość w historii, co daje 4. miejsce wśród głównych partnerów handlowych Polski po stronie eksportu).

Z kolei w pierwszych dziesięciu miesiącach 2023 r. wartość obrotów handlowych PL z UK osiągnęła 90 mld PLN (19,6 mld EUR). Wartość importu Polski z UK w tym okresie wyniosła 22,4 mld PLN (4,9 mld EUR), a eksportu 67,6 mld PLN (14,7 mld EUR).

Polska notuje zdecydowaną przewagę po stronie eksportu, co pozwala osiągnąć nadwyżkę w handlu z UK – w 2022 r. na poziomie 48,6 mld PLN (10,4 mld EUR). Pokrycie polskiego importu eksportem wyniosło prawie 262,5% w 2022 r., a w pierwszych dziesięciu miesiącach 2023 r. 300%.

 

Tabela 2. Obroty handlowe Polski ze Zjednoczonym Królestwem

dane w mld EUR

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

I-X

2023

Import

4

3,8

4,1

4,4

4,8

4,7

4,9

5,6

5,9

4,8

4,6

6,4

4,9

Eksport

8,8

9,7

10,1

10,6

12,1

12,3

13,3

13,9

14,1

13,6

14,5

16,8

14,7

Obroty

12,8

14,5

14,2

15

16,9

17

18,2

19,5

20

18,4

19,9

23,2

19,6

Saldo (dodatnie)

4,8

5,9

6

6,2

7,3

7,6

8,4

8,3

8,2

8,8

9,1

10,4

9,8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W ujęciu długoterminowym, w latach 2011-2019 odnotowywaliśmy coroczny wzrost obrotów handlowych z UK zarówno po stronie importu (z wyjątkiem 2012 r.), jak i eksportu. Co istotne, większą dynamikę wykazywał eksport do UK (ponad 60% wzrost w latach 2011-2019) niż import (wzrost o 47,5%). W 2020 r. za sprawą pandemii nastąpił pierwszy spadek obrotów handlowych od 10 lat, mimo to UK pozostało 3. największym importerem polskich towarów. W 2021 r. miał miejsce wzrost wartości polskiego eksportu oraz nieznaczny spadek wartości polskiego importu z UK, łączna wartość obrotów handlowych była w 2021 r. wyższa niż w 2020 r. Rok 2022 przyniósł rekordowe obroty w wymianie handlowej zarówno w imporcie jak i w eksporcie, a dotychczasowe dane za 2023 r. zwiastują kolejny rekord w tym zakresie.

Tabela 3. Dynamika obrotów handlowych Polski ze Zjednoczonym Królestwem

porównanie r/r (%)

2011-bazowy

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Import

100

95

107,89

107,32

109,09

97,92

104,25

114,29

105,36

81,35

112,5

139,1

Eksport

100

110,23

104,12

104,95

114,15

101,65

108,13

104,51

101,44

96,45

106,6

115,9

Obroty

100

105,47

105,18

105,63

112,67

100,59

107,06

107,14

102,56

92

103,8

116,5

 

 

 

 

 

 

 

Struktura wymiany handlowej

Wymiana towarowa

W strukturze polskiego eksportu do UK w 2022 r. kluczowe znaczenie miało mięso i wyroby mięsne (8,8%), maszyny biurowe (6%), maszyny elektryczne (5,8%), pojazdy drogowe inne niż samochody (5,3%) oraz meble (4,7%) .

 

Tabela 4. Wartość polskiego eksportu do UK wg kluczowych sektorów (IV kwartał 2022-III kwartał 2023)

mięso i wyroby mięsne

1,1 mld GBP

maszyny biurowe

0,78 mld GBP

maszyny elektryczne

0,75 mld GBP

pojazdy drogowe inne niż samochody

0,69 mld GBP

meble

0,61 mld GBP

 

W przypadku towarów importowanych z UK do Polski, w 2022 r. kluczowe znaczenie miała ropa naftowa (25,8%), tytoń i napoje (7,3%), generatory prądotwórcze (4,1%), maszyny specjalistyczne (3,7%) oraz samochody (3,6%).

Tabela 5. Wartość polskiego importu do UK wg kluczowych sektorów (IV kwartał 2022-III kwartał 2023)

ropa naftowa

1,88 mld GBP

tytoń i napoje

0,53 mld GBP

generatory prądotwórcze

0,3 mld GBP

maszyny specjalistyczne

0,266 mld GBP

samochody

0,265 mld GBP

 

Handel usługami

Z punktu widzenia handlu usługami z UK dla polskiego eksportu kluczowe znaczenie mają usługi turystyczne (30,6%), transportowe (28,5%), pozostałe usługi biznesowe (27,6%), usługi telekomunikacyjne i informatyczne (4,1%) oraz przetwórstwo (3,9%).

Tabela 6. Wartość polskiego eksportu usług do UK wg kluczowych sektorów (IV kwartał 2022-III kwartał 2023)

usługi turystyczne

2,25 mld GBP

usługi transportowe

1,6 mld GBP

pozostałe usługi biznesowe

1,56 mld GBP

usługi telekomunikacyjne i informatyczne

0,3 mld GBP

przetwórstwo

0,1 mld GBP

W strukturze polskiego importu usług z UK w 2022 r. kluczowe znaczenie miały inne usługi biznesowe (33,9%), usługi turystyczne (24,3%), transportowe (13,9%), usługi telekomunikacyjne i informatyczne (11,6%) oraz usługi finansowe (6,5%).

Tabela 7. Wartość polskiego importu usług z UK wg kluczowych sektorów (IV kwartał 2022-III kwartał 2023)

usługi turystyczne

1,1 mld GBP

inne usługi biznesowe

0,79 mld GBP

usługi transportowe

0,45 mld GBP

usługi telekomunikacyjne i informatyczne

0,38 mld GBP

usługi finansowe

0,2 mld GBP

 

Wielka Brytania na tle głównych partnerów handlowych Polski.

Tabela 8. Wielka Brytania na tle głównych partnerów eksportowych Polski (I-X 2023)

L.p.

Nazwa kraju

eksport (mld EUR)

Udział w eksporcie

1.

Niemcy

82,1

28%

2.

Czechy

18,6

6,3%

3.

Francja

18,0

6,1%

4.

Wielka Brytania

14,7

5,0%

5.

Włochy

13,4

4,6%

6.

Niderlandy

13,2

4,5%

7.

Ukraina

9,1

3,1%

8.

Stany Zjednoczone

9,1

3,1%

9.

Hiszpania

8,1

2,8%

10.

Słowacja

8,0

2,7%

 

ogółem

293,2

 

 

Tabela 9. Wielka Brytania na tle głównych partnerów importowych Polski (I-X 2023)

L.p.

Nazwa kraju

import (w mld EUR)

Udział w imporcie

1.

Niemcy

56,1

19,8%

2.

ChRL

39,0

13,8%

3.

Włochy

13,8

4,9%

4.

Stany Zjednoczone

12,2

4,3%

5.

Niderlandy

11,4

4,0%

6.

 Francja

9,2

3,2%

7.

Czechy

9,2

3,2%

8.

Korea Południowa

8,1

2,9%

9.

Norwegia

6,7

2,4%

10.

Belgia

6,6

2,3%

Wielka Brytania

4,9

1,7%

 

ogółem

283,3

 

 

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne

Bilans brytyjskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Polsce w 2021 r. (najnowsze dostępne dane) po raz kolejny był ujemny. Firmy brytyjskie zmniejszyły swoje inwestycje w Polsce o 77 mln GBP tj. 1,0%. Obecnie ich łączna wartość wynosi 7,3 mld GBP tj. 0,4% wartości całkowitej brytyjskich BIZ na świecie.

Spadkowi wartości brytyjskich inwestycji w Polsce towarzyszył wzrost wartości polskich inwestycji w UK - o 56 mln GBP tj. 39,4%. Ich łączna wartość w 2021 r. wyniosła 292 mln GBP, a udział polskich BIZ w ogólnej wartości inwestycji napływających do UK był mniejszy niż 0,1% ich ogólnej wartości.

Do największych inwestycji brytyjskich w Polsce należą: Imperial Tobacco Plc (przemysł tytoniowy), GlaxoSmithKline (farmacja), British Oxygen Corporation (gazy techniczne), Bates Ltd (transport, magazyny), Shell Overseas Holdings Ltd. (produkty naftowe), AstraZeneca (farmacja), Reuters Group Limited (SSC), Kainos (SSC). 

Według ośrodka analitycznego Oxford Economics o atrakcyjności Polski jako lokalizacji centrów usług firm UK decydują: lokalizacja (bliskość geograficzna) oraz polityczne i kulturowe więzi, a także kompetencje pracowników i otoczenie biznesowe. 

Największe polskie firmy na rynku brytyjskim to: JDR Cable Systems (Grupa Tele-Fonika Kable), Comarch (IT), Kulczyk Investment (consulting), Can Pak (opakowania),  In Post (logistyka), Fakro (okna), Impel (nieruchomości), Inglot (kosmetyki), Pelion (farmaceutyka), Boryszew (motoryzacja), Krosnoglass (szkło dekoracyjne), Nowy Styl (krzesła, meble), Reserved (odzież), Press Glass (produkcja szkła), Ekoenergetyka (stacje ładowania pojazdów elektrycznych).

Odnotowywane jest ciągłe zainteresowanie polskich firm i osób fizycznych podejmowaniem działalności, głównie usługowej, na terenie UK: rejestrowane są firmy z sektora budowlanego, polskie hurtownie, sklepy i restauracje. Wg szacunków British  Polish Chamber of Commerce (BPCC), już ok. 50 tys. tego typu firm założonych przez Polaków funkcjonuje na terenie UK.

Tabela 10. Inwestycje brytyjskie w Polsce i polskie w UK (dane w mld GBP) za ONS

 

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Inwestycje brytyjskie w PL

4,1

4,6

5,0

6,0

6,3

6,9

6,8

7,3

7,4

7,3

Inwestycje polskie w UK

0,1

0,2

0,1

0,3

0,1

0,2

0,2

0,2

0,1

0,2

 

 

 

 

 

Współpraca regionalna

Bezpośrednią współpracę z regionami brytyjskimi nawiązały poniższe polskie województwa: 

  • Województwo dolnośląskie – z regionem West Midlands (porozumienie o współpracy podpisane 21.10.2004 r. w Birmingham),
  • Województwo łódzkie – z regionem West Midlands (list intencyjny o współpracy podpisany 13.02.2006 r.),
  • Województwo śląskie – z Walią (porozumienie o współpracy podpisane z Rządem Walii 16.10.2002 r. w Cardiff).

Współpraca samorządów gospodarczych

Współpraca organizacji samorządów gospodarczych opiera się przede wszystkim na organizowaniu spotkań w celu rozwoju kontaktów wzajemnych. Współpraca ma charakter bieżący i nie odnotowuje się żadnych utrudnień jej dalszego rozwoju.

Dostęp do rynku

Dostęp do rynku pracy

Od 1 maja 2004 r., po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, obywatele polscy uzyskali takie same prawo do pracy na terenie UK jak obywatele starej „piętnastki”. 30 kwietnia 2011 r. zniesiono obowiązek rejestracyjny (Worker Registration Scheme), co oznaczało, że przestały istnieć wszelkie formalne bariery w celu podjęcia pracy przez polskich obywateli.

Od 1 stycznia 2021 r. w UK zaczął obowiązywać nowy system imigracyjny oparty na skali punktowej obowiązujący również wobec obywateli państw UE nieposiadających statusu osiedlonego (settled) bądź „przed-osiedlonego” (pre-settled status). Od każdej osoby ubiegającej się o wizę wymagane jest wcześniejsze uzyskanie oferty pracy zgodnej z określonym minimum wynagrodzenia, znajomość języka angielskiego oraz uzyskanie co najmniej 70 punktów. Punkty są przyznawane m.in. za wysokość wynagrodzenia, wykształcenie oraz poziom znajomości języka angielskiego.

Wprowadzono również szereg wiz branżowych, m.in. dla pracowników sektora zdrowia i opieki społecznej (z niższym progiem wymaganego minimalnego wynagrodzenia), sektora technologii (tzw. wizy start-upowe oraz dla innowatorów) oraz dla dorywczej pracy w rolnictwie.

Poza kilkoma wyjątkami, ubiegający się o wizę pracowniczą na okres powyżej 6 miesięcy muszą uiścić dodatkową opłatę z tytułu korzystania ze świadczeń publicznej służby zdrowia, tzw. immigration health surcharge.

Więcej informacji znajduje się na stronie rządu UK:

https://www.gov.uk/browse/visas-immigration/work-visas

Różnice kulturowe w kontaktach biznesowych

Obecnie nie ma istotnych różnic kulturowych w kontaktach biznesowych pomiędzy Polską a UK. Brytyjski rynek jest bardzo wymagający – konkurencja jest bardzo duża. Ponadto jest to rynek klienta, a wybór dostawców jest duży. Szanse na zaistnienie mają tylko takie firmy, które są w stanie się wyróżnić i zagwarantować produkt wysokiej jakości, wsparty niezawodną obsługą. Bardzo istotna jest również presja na niskie ceny. Dodatkowo warto pamiętać o różnicach dotyczących standardów – od innego systemu miar, przez okna, które się inaczej otwierają, po żywność, gdzie certyfikat BRC jest niezbędny. Brytyjczycy oczekują ścisłej realizacji kontraktowych uzgodnień oraz dotrzymywania terminów. Brytyjskie firmy są bardzo konkretne (jeżeli wysyłają ofertę oczekują odpowiedzi niemal natychmiast). Negocjacje powinny być prowadzone w sposób konsekwentny, ale z dużą dozą realizmu (niewskazane jest proponowanie zbyt wysokiej ceny wyjściowej). Klient oczekuje, że cena będzie znacznie niższa niż w UK czy krajach Europy Zachodniej. Oprócz ceny istotny jest również czas dostawy. Korespondencję należy prowadzić w języku angielskim.

Przydatne kontakty i linki

Administracja gospodarcza:
British Government
Prime Minister's Office
Her Majesty Treasury
Office for Budget Responsibility
Department for Business, Energy and Industrial Relations 
Foreign and Commonwealth Office
Department for Environment, Food and Rural Affairs
Department for Transport
Bank of England
Office for National Statistics
UK Intellectual Property Office
Her Majesty Revenue and Customs
Department for International Trade
Ustawodawstwo
Financial Conduct Authority

Sądownictwo gospodarcze.
Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Wielkiej Brytanii

• Anglia i Walia:
- Department of Justice
- Her Majesty’s Courts Service

• Szkocja:
- Scottish Executive
- Scottish Courts

• Irlandia Północna:
- Nortern Ireland Courts Service
 
Samorządy gospodarcze:
W Wielkiej Brytanii nie funkcjonuje samorząd gospodarczy w rozumieniu wspólnoty, do której należałyby wszystkie podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

Do najważniejszych zrzeszeń o charakterze biznesowym należą:
Confederation of British Industry (CBI)
Federation of Small Businesses (FSB)
 
Prasa:
Financial Times
The Economist
The Times
Guardian
Daily Telegraph

Strony o charakterze handlowym:
British Polish Chamber of Commerce
British Chambers of Commerce
Companies House
Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH S.A. w Londynie


Data aktualizacji: 18 grudnia 2023 r.

{"register":{"columns":[]}}