Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kielcach

Program profilaktyki palenia tytoniu „Znajdź właściwe rozwiązanie” adresowany jest do uczniów starszych klas szkół podstawowych. W tym okresie nauki gwałtownie wzrasta liczba dzieci i młodzieży próbujących po raz pierwszy zapalić papierosa.

Niektórzy młodzi ludzie najpierw palą okazjonalnie, a potem czynią to w regularnych odstępach czasu, wkraczając na drogę pełnego uzależnienia od nikotyny.

Konieczność interwencji w kierunku uchronienia przed inicjacją palenia tytoniu i wejścia w nałóg podyktowana jest również skumulowaniem w tym okresie życia wielu psychospołecznych czynników ryzyka palenia tytoniu, w tym m. in. socjodemograficznych, tj.:

I. wiek i płeć ucznia;
II. status społeczny, stan rodzinny i wykształcenie rodziców;
III. problemy wieku dojrzewania;
IV. czynniki środowiskowe;
V. czynniki interpersonalne (palenie rodziców, rodzeństwa, rówieśników, zachowanie grup rówieśniczych, więzi społeczne);
VI. normy i obyczaje środowiskowe, w tym reakcje rodziców na palenie tytoniu przez dziecko;
VII. dostępność wyrobów tytoniowych.

W ostatnich latach zwiększa się znaczenie roli szkolnych programów profilaktycznych, w tym profilaktyki palenia tytoniu.

Program „Znajdź właściwe rozwiązanie” może być realizowany przez nauczycieli, pedagogów, a także przygotowanych liderów młodzieżowych. Prowadzenie zajęć programowych z udziałem liderów zalecane jest w najstarszych  klasach szkoły podstawowej.

W pierwszym rozdziale poradnika omówiono przebieg procesu uzależnienia od nikotyny, psychospołeczne czynniki ryzyka inicjacji palenia tytoniu i ogólne zalecenia programowe.

Drugi rozdział zawiera propozycje zajęć warsztatowych, w których położono główny nacisk na uczenie rozpoznawania sytuacji usposabiających do podjęcia palenia, a przede wszystkim na rozwijanie umiejętności radzenia sobie z okolicznościami zwiększającymi ryzyko palenia tytoniu.

W zależności od potrzeb, szkoła może modyfikować oraz rozwijać zajęcia prowadzone z młodzieżą oraz rodzicami uczniów.

Realizując program należy zwrócić uwagę na te uwarunkowania palenia tytoniu przez młodzież w danej szkole, które mogą być pomocne przy programowaniu działań edukacyjnych w danej szkole.

• Zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów.

• Zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego.
• Zwiększenie świadomości na temat zagrożeń płynacych z czynnego i biernego palenia tytoniu.
• Kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich.
• Kształtowanie postaw asertywnych związanych z funkcjonowaniem w społeczeństwie, unikanie zachowań ryzykownych dla zdrowia.

• Uczniowie starszych klas szkół podstawowych.

• Nauczyciele.
• Inni przedstawiciele środowiska szkolnego np. pielęgniarki środowiska szkolnego, pedagodzy, psychologowie szkolni, terapeuci uzależnień.
• Przeszkoleni liderzy młodzieżowi.

Program składa się z 5 zajęć warsztatowych z uczniami wg zaproponowanych scenariuszy zajęć.

Tytuły zajęć:
1. Poznajmy się bliżej.
2. Laboratorium ciała.
3. Naucz się mówić „NIE”
4. Znajdź właściwe rozwiązanie.
5. Uwierz w siebie.