W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Rzeszowie

Powrót

Zranienia ostrymi narzędziami

Zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych

Rozporządzenie  Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 696) określa warunki bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez podmioty wykonujące działalność leczniczą.

Ostrymi narzędziami w rozumieniu rozporządzenia są wyroby medyczne  (np. igłami, wenflonami i mandrynami, skalpelami, ampułkami szklanymi po ich otwarciu) służące do cięcia, kłucia oraz mogące spowodować zranienie lub przeniesienie zakażenia.

 

Przepisy rozporządzenia odnoszą się do pracowników:

  • zatrudnionych na podstawie umowy o pracę; osób fizycznych wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy;
  • doktorantów, studentów i uczniów niebędących pracownikami oraz wolontariuszy;
  • osób prowadzących pod nadzorem pracodawcy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę działalność gospodarczą na własny rachunek.

 

Zranienie pracownika medycznego ostrym narzędziem jest wypadkiem przy pracy (nie tylko w sytuacji kontaktu z krwią lub innym potencjalnie zakaźnym materiałem biologicznym).

 

Obowiązki pracodawcy

  • W celu ochrony pracowników przed zranieniami ostrymi narzędziami pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące lub ograniczające stopień narażenia na zranienia ostrymi narzędziami.
  • Dokonanie oceny ryzyka zawodowego zranienia ostrym narzędziem oraz przeniesienia zakażenia w wyniku ekspozycji na krew lub inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny na danym stanowisku pracy.

 

Ocena ryzyka zawodowego zawiera:

  1. klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 2221 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz zagrożenia dla życia i zdrowia spowodowane chorobami, które mogą wystąpić w następstwie zakażenia, a także możliwego działania toksycznego lub alergizującego szkodliwych czynników biologicznych;
  2. stan zdrowia pracownika, w tym w szczególności choroby przewlekłe, na które choruje;
  3. określenie narażenia, w tym rodzaj, stopień oraz czas jego trwania;
  4. czynności, w trakcie których może dojść do narażenia;
  5. rodzaje wykorzystywanych do udzielania świadczeń zdrowotnych ostrych narzędzi, warunki pracy, sposób organizacji pracy, poziom kwalifikacji personelu, czynniki psychospołeczne i inne czynniki związane ze środowiskiem pracy;
  6. decyzje, wystąpienia i zalecenia pokontrolne organów kontroli i nadzoru nad warunkami pracy, wydane na podstawie ustaleń kontroli przeprowadzonych w podmiocie wykonującym działalność leczniczą.

 

Ocenę ryzyka przeprowadza się:

  1. okresowo, nie rzadziej niż raz na dwa lata,
  2. w każdym przypadku wystąpienia na stanowisku pracy zmian mających lub mogących mieć znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika w miejscu pracy
    •  uwzględniając aktualną wiedzę medyczną i techniczną oraz wiedzę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym wyniki prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe.
  • Opracowanie i wdrożenie procedury bezpiecznego postępowania z ostrymi narzędziami, w tym będącymi odpadami medycznymi, w szczególności obejmujące zakaz ponownego zakładania osłonek na ostre narzędzia.
  • Opracowanie i wdrożenie procedury używania odpowiednich do rodzaju i stopnia narażenia środków ochrony indywidualnej.

 

W/w procedury

  1. Sporządza się w formie papierowej i elektronicznej i zapewnia ich dostępność w każdej jednostce organizacyjnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą, w której są udzielane świadczenia zdrowotne.
  2. Pracodawca okresowo, nie rzadziej niż raz na dwa lata, poddaje procedury ocenie i w razie potrzeby je aktualizuje, uwzględniając postęp techniczny oraz dostępność ostrych narzędzi zawierających rozwiązania chroniące przed zranieniem, wiedzę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym wyniki prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe, oraz zapewnia pracownikom, w toku szkoleń informacje o wprowadzonych zmianach.

 

  • Opracowanie i wdrożenie procedury postępowania poekspozycyjnego, która ma umożliwić niezwłoczne udzielenie poszkodowanemu pomocy medycznej, zapobieżenie skutkom narażenia, a także objęcie go profilaktyczną opieką zdrowotną po narażeniu zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
     

W/w procedura uwzględnia w szczególności:
 
Konieczność oszacowania ryzyka zakażenia oraz podjęcia niezwłocznych działań profilaktycznych, w tym w szczególności przeprowadzenia badania lekarskiego, wykonania niezbędnych badań laboratoryjnych, przeprowadzenia w razie potrzeby poekspozycyjnego szczepienia ochronnego i uodpornienia biernego, lub profilaktycznego leczenia poekspozycyjnego, a także wykonanie badań lekarskich oraz niezbędnych badań dodatkowych w regularnych odstępach czasu po narażeniu.

  • Prowadzenie wykazu zranień ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
     


Wykaz zranień ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych zawiera następujące informacje:

1. kolejny numer zdarzenia w roku;
2. datę zdarzenia;
3. jednostkę organizacyjną podmiotu wykonującego działalność leczniczą, w której doszło do zranienia;
4. rodzaj i model narzędzia, które spowodowało zranienie;
5. rodzaj procedury medycznej oraz czynność, w trakcie której doszło do zranienia;
6. inne informacje uzyskane w trakcie postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn zranienia ostrym narzędziem.
 
W wykazie nie zamieszcza się danych osobowych.
 

  • Przygotowanie, analiza oraz udostępnienie pracownikom, nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy, raportu o bezpieczeństwie i higienie pracy w zakresie zranień ostrymi narzędziami. 

 

Raport zawiera w szczególności następujące informacje:
 
1. tabelaryczne zestawienie liczby zranień ostrymi narzędziami, do których doszło w podmiocie leczniczym w okresie sprawozdawczym oraz w równym mu długością okresie poprzedzającym, w podziale na jednostki organizacyjne podmiotu leczniczego;
2. tabelaryczne zestawienie stosowanych w podmiocie leczniczym rodzajów ostrych narzędzi, z wyszczególnieniem, które z nich zawierają rozwiązania chroniące przed zranieniem;
3. analizę okoliczności i przyczyn zranień, ze szczególnym uwzględnieniem ich przyczyn systemowych;
4. propozycje możliwych działań mających na celu ograniczenie liczby zranień, w tym możliwości wprowadzenia do użytku w podmiocie leczniczym nowych rodzajów ostrych narzędzi zawierających rozwiązania chroniące przed zranieniem, wraz z oszacowaniem kosztów takich działań;
5. informacje o działaniach, o których mowa w § 4 ust. 3, jeżeli były realizowane w okresie sprawozdawczym;
6. informacje o wprowadzonych zmianach w zakresie szkoleń
 
Pracodawca udostępnia raport pracownikom.
 

  • Prowadzenie szkoleń mających na celu zapobieganie narażeniu i jego skutkom.

Szkolenia:

Pracodawca prowadzi systematyczne szkolenia mające na celu zapobieganie narażeniu i jego skutkom. Szkolenia przeprowadza się w trybie określonym w przepisach w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

 

Szkolenia obejmują w szczególności zagadnienia dotyczące:

  1. prawidłowego postępowania z ostrymi narzędziami, w tym narzędziami zawierającymi rozwiązania chroniące przed zranieniem;
  2. potencjalnego zagrożenia dla życia i zdrowia spowodowanego zranieniem ostrym narzędziem oraz kontaktem z krwią lub innym potencjalnie zakaźnym materiałem biologicznym;
  3. środków, które należy podjąć w celu zapobiegania zranieniom ostrymi narzędziami, obejmujące standardowe środki ostrożności, bezpieczne systemy pracy, prawidłowe stosowanie i procedury usuwania ostrych narzędzi i odpadów oraz znaczenie uodpornienia przy użyciu szczepionek;
  4. wyposażenia i stosowania środków ochrony indywidualnej odpowiednich dla rodzaju i stopnia narażenia;
  5. procedury postępowania poekspozycyjnego,
  6. procedur zgłaszania oraz prowadzenia wykazu zranień ostrymi narzędziami i sprawozdawczości w tym zakresie;
  7. okoliczności i przyczyn zranień ostrymi narzędziami, w tym wyników analiz w tym zakresie zawartych w raporcie.

 

  • Zapewnienie pracownikom stałego dostępu (w formie papierowej i elektronicznej) do instrukcji o zasadach używania ostrych narzędzi i środków ochrony indywidualnej, określonych w procedurach.
  • Informowanie o dostępnych szczepieniach ochronnych.
  • Eliminowanie przypadków zbędnego stosowania ostrych narzędzi, zapewnienie ostrych narzędzi zawierających rozwiązania chroniące przed zranieniem (jeżeli są dostępne), organizowanie miejsca udzielania świadczeń w sposób pozwalający na uniknięcie lub zminimalizowanie narażenia, zapewnienie warunków bezpiecznego zbierania, przechowywania oraz usuwania odpadów medycznych z zastosowaniem łatwo dostępnych, bezpiecznych i oznakowanych pojemników, w miarę możliwości umieszczonych w pobliżu miejsc używania lub przechowywania ostrych narzędzi, zapewnienie środków ochrony indywidualnej.
    Pracownik niezwłocznie zgłasza każdy przypadek zranienia ostrym narzędziem pracodawcy lub osobie wykonującej zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy, a w razie kontaktu z krwią lub innym potencjalnie zakaźnym materiałem biologicznym – również lekarzowi wskazanemu w procedurze poekspozycyjnej  w celu przeprowadzenia postępowania poekspozycyjnego.
  • W przypadku zranienia pracownika ostrym narzędziem pracodawca:
    • bada przyczyny i okoliczności zranienia oraz odnotowuje je w wykazie zranień ostrymi narzędziami;
    • jeżeli to konieczne, dokonuje zmian w procedurze bezpiecznego postępowania z ostrymi narzędziami lub  informuje pracowników o nowym ryzyku związanym z używaniem ostrego narzędzia;
    • informuje lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami – w przypadku ekspozycji na krew lub inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny.
{"register":{"columns":[]}}