Niepożądane odczyny poszczepienne
Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) to zaburzenie stanu zdrowia związane czasowo
z podaniem szczepionki, pojawiające się w okresie 4 tygodni od iniekcji, a w przypadku szczepionki BCG (przeciwgruźliczej) nawet do 12 miesięcy od podania preparatu.
NOP może wynikać z działania szczepionki, błędów w jej podaniu lub z koincydencji objawów lub chorób współistniejących, np. rozwijającej się infekcji, która w momencie szczepienia była w fazie wylęgania.
Rodzaje niepożądanych odczynów poszczepiennych
Niepożądane odczyny poszczepienne możemy podzielić:
- ze względu na nasilenie objawów:
- ciężkie – zagrażają życiu, wymagają hospitalizacji i mogą wiązać się z trwałym uszczerbkiem na zdrowiu lub śmiercią, np. wstrząs anafilaktyczny
- poważne – wiążą się z dużym nasileniem objawów, ale nie zagrażają życiu
- łagodne – występuje wówczas umiarkowana gorączka, miejscowy obrzęk i zaczerwienienie
- ze względu na częstość występowania:
- bardzo częste - > 1/10
- częste - > 1/100
- umiarkowanie częste - > 1/1000
- rzadkie - > 1/10000
Do najczęstszych objawów poszczepiennych należą:
- stany podgorączkowe lub gorączka - powyżej 38°C
- obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wkłucia
- wysypka
- powiększenie węzłów chłonnych
- wymioty, biegunka, niepokój
Jeżeli pojawią się łagodne objawy poszczepienne można zastosować leki przeciwgorączkowe
i przeciwbólowe, okłady z sody lub kompresy chłodzące. Jeżeli objawy nie ustępują lub się nasilają należy skorzystać z porady lekarskiej.
Zasady zgłaszanie NOP
Zasady zgłaszania niepożądanych odczynów poszczepiennych są regulowane prawnie, Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 21 grudnia 2010 roku w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania.
Zgłoszenia NOP dokonuje lekarz przesyłając informację na właściwym formularzu do odpowiedniego Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Zgłoszenia są rejestrowane, weryfikowane i analizowane w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – Państwowym Zakładzie Higieny NIZP-PZH. Wyniki analiz są publicznie udostępniane na stronie NIZP-PZH:
Podejrzenie NOP może również zgłosić pacjent samodzielnie za pośrednictwem strony internetowej Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: https://smz.ezdrowie.gov.pl/view-smz/login lub na stronach internetowych poszczególnych producentów preparatów szczepionkowych.
Przydatne linki z informacjami o szczepieniach :