Jak możesz ocenić nadmierne koszty dostępności cyfrowej
Udostępniamy przykładowy zakres informacji, które podmiot publiczny może uwzględnić przy przygotowaniu oceny nadmiernych kosztów zapewnienia dostępności cyfrowej elementu/elementów strony internetowej / aplikacji mobilnej. Materiał ten ma charakter pomocniczy i nie jest obowiązującym wzorem. Wskazuje ważne obszary, które należy przeanalizować przy opracowywaniu oceny.
Ocenę nadmiernych kosztów przeprowadza podmiot publiczny, który potrzebuje odstąpić od zapewnienia dostępności cyfrowej konkretnego elementu strony internetowej / aplikacji mobilnej, ze względu na nadmierne koszty takiego przedsięwzięcia.
Na nadmierne koszty nie mogą powołać się podmioty, których zadaniem jest prowadzenie działalności na rzecz osób niepełnosprawnych lub osób starszych.
Odstąpienie od zapewnienia dostępności cyfrowej może dotyczyć wyłącznie konkretnych i jednoznacznie wskazanych elementów strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Nie można uzasadniać braku dostępności cyfrowej całej witryny lub aplikacji mobilnej jedynie ograniczeniami budżetowymi.
Powołanie się na nadmierne koszty nie zwalnia podmiotu z obowiązku zapewnienia dostępności cyfrowej w takim zakresie, w jakim jest to możliwe. Na przykład, jeżeli przygotowanie napisów rozszerzonych do materiałów wideo nie jest możliwe ze względu na koszty, należy rozważyć zastosowanie automatycznych narzędzi do generowania napisów, co wiąże się z minimalnym nakładem pracy oraz środków finansowych.
Nasz przykład oceny nadmiernych kosztów jest zgodny z wymogami określonymi w ustawie od dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów: art. 8 ust. 1 i 3 oraz art. 12 ust 5.
Opracowaliśmy ten przykład nie tylko, aby ułatwić przygotowanie wymaganych analiz, lecz także, aby ujednolicić podejścia do oceny nadmiernych kosztów w skali całej administracji publicznej. Konsultowaliśmy go z ekspertami, którzy współdziałają w Sieci Dostępności Cyfrowej.
Wstęp
Podmiot publiczny może odstąpić od zapewnienia dostępności cyfrowej określonych elementów strony internetowej lub aplikacji mobilnej, jeżeli takie zapewnienie wiązałoby się z poniesieniem nadmiernych kosztów. Podstawą do tego jest art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1440),
W takiej sytuacji należy sporządzić ocenę nadmiernych kosztów, zgodnie z wymogami określonymi w art. 8 ust. 3 ww. ustawy. Ocena ta powinna zawierać szczegółowe uzasadnienie, w tym m.in.:
- szacunkowy koszt wdrożenia rozwiązań zapewniających dostępność,
- informację o dostępności technologii alternatywnych,
- ocenę wpływu braku dostępności na osoby ze szczególnymi potrzebami.
Na nadmierne koszty nie mogą powołać się podmioty, których zadaniem jest prowadzenie działalności na rzecz osób niepełnosprawnych lub osób starszych.
Odstąpienie od zapewnienia dostępności może dotyczyć wyłącznie konkretnych i jednoznacznie wskazanych elementów strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Nie jest dopuszczalne uzasadnianie braku dostępności całej witryny lub aplikacji jedynie ograniczeniami budżetowymi.
Powołanie się na nadmierne koszty nie zwalnia podmiotu z obowiązku zapewnienia dostępności cyfrowej w takim zakresie, w jakim jest to możliwe. Na przykład, jeżeli przygotowanie napisów rozszerzonych do materiałów wideo nie jest możliwe ze względu na koszty, należy rozważyć zastosowanie automatycznych narzędzi do generowania napisów, co wiąże się z minimalnym nakładem pracy oraz środków finansowych.
Aby ułatwić ocenę nadmiernych kosztów, udostępniamy przykładowy zakres informacji, które można w niej uwzględnić. Dokument ten ma charakter pomocniczy i nie jest obowiązującym wzorem. Ma wskazać kluczowe obszary, które należy przeanalizować przy opracowywaniu oceny.
Ważne:
Ocena nadmiernych kosztów powinna być przeprowadzona rzetelnie i szczegółowo, na podstawie obiektywnych przesłanek. Należy w niej uwzględniać wszystkie istotne okoliczności, które miały wpływ na podjęcie decyzji o rezygnacji z zapewnienia dostępności cyfrowej konkretnego elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej.
Nie można uzasadniać nadmiernych kosztów brakiem priorytetu, ograniczeniami czasowymi, brakiem kompetencji lub wiedzy technicznej w podmiocie publicznym.
Wyniki przeprowadzonej oceny muszą zostać udokumentowane i dołączone do deklaracji dostępności, w części dotyczącej elementów, które nie są dostępne cyfrowo z powodu nadmiernych kosztów. W deklaracji należy także wskazać alternatywny sposób dostępu do treści lub funkcjonalności, które nie są dostępne cyfrowo.
Ocena nadmiernych kosztów zapewnienia dostępności cyfrowej — przykład
1. Identyfikacja elementu do oceny:
- Nazwa strony internetowej / aplikacji mobilnej
- Okres funkcjonowania strony internetowej / aplikacji mobilnej wraz z informacją, jak często publikowane są nowe treści. Jest to szczególnie ważne w przypadku stron internetowych i aplikacji mobilnych tworzonych i publikowanych jedynie w określonym okresie, na przykład na potrzeby projektów realizowanych w określonym czasie. Jeżeli strona internetowa / aplikacja mobilna funkcjonuje stale, wystarczy podać, że ma ona charakter stały.
- Konkretny element lub elementy, których dotyczy ocena (zgodnie z treścią art. 4 ust. 3 ustawy). Może to być(np. formularz, moduł wideo, dokument.
- Opis funkcjonalności tego elementu, czyli wskazanie, do czego służy i jakie zadania lub działania umożliwia użytkownikowi.
2. Analiza wymagań dostępności cyfrowej:
- Wskazanie konkretnych kryteriów sukcesu z załącznika do ustawy, których nie spełnia oceniany element.
- Wskazanie innych problemów , które nie są opisane w kryteriach sukcesu, a wiążą się z tym elementem.
- Opis trudności technicznych i organizacyjnych, które utrudniają dostosowanie danego elementu (implementacją kryteriów) do wymagań dostępności cyfrowej. W szczególności należy wskazać te aspekty wdrażania dostępności cyfrowej dla tego elementu, które powodują znaczący wzrost kosztów.
- Wskazanie, czy istnieją alternatywne sposoby prezentacji treści lub funkcjonalności, które mogłyby częściowo zmniejszyć brak dostępności. Takie alternatywy należy krótko opisać (zgodnie z art. 7 ustawy).
3. Ocena szacowanych kosztów zapewnienia dostępności cyfrowej:
- Koszty finansowe.
Nie ma obowiązku publikowania szczegółowego zestawienia wszystkich elementów kosztów finansowych. Jednak przygotowując ocenę nadmiernych kosztów, należy oprzeć się na realnych danych finansowych.
- Szacowany koszt pracy osób zaangażowanych w zapewnienie dostępności cyfrowej, w tym osób wykonujących audyt, wdrażających zmiany, przeprowadzających testy. Dotyczy to zarówno pracowników instytucji, jak i ewentualnych podwykonawców.
- Koszty zakupu lub aktualizacji oprogramowania i narzędzi, które są niezbędne do zapewnienia dostępności cyfrowej.
- Koszty szkoleń personelu w zakresie obsługi nowego oprogramowania i narzędzi niezbędnych do zapewnienia dostępności cyfrowej.
- Inne przewidywane koszty bezpośrednie, które mają związek z dostosowaniem danego elementu do wymagań dostępności cyfrowej.
- Koszty organizacyjne:
Zakres szczegółowości opisu każdego z poniższych zagadnień powinien zależeć od tego, w jakim stopniu koszty organizacyjne mają wpływ na decyzję o odstąpieniu od zapewnienia dostępności cyfrowej.
- Złożoność dostosowania elementu do istniejącej infrastruktury i systemów wykorzystywanych przez podmiot.
- Potencjalne zakłócenia w działaniu podmiotu, które mogą wystąpić w związku z dostosowaniem i przeprowadzaniem zmian.
- Możliwości dostosowania elementu z uwzględnieniem specyfiki działania i organizacji podmiotu.
- Szacowany czas pracy zespołu potrzebny do wprowadzenia zmian. Należy pamiętać, że sam nakład pracy nie może być jedyną przyczyną wskazania nadmiernych kosztów jako uzasadnienia niezapewnienia dostępności cyfrowej.
4. Ocena szacowanej utraty korzyści z niezapewnienia dostępności cyfrowej:
- Opisanie, w jaki sposób brak dostępności cyfrowej danego elementu może utrudniać lub uniemożliwiać korzystanie z niego osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności (wzroku, słuchu, ruchową, poznawczą).
- Szacowana liczba użytkowników z niepełnosprawnościami, którzy potencjalnie nie skorzystają z tego elementu.
- Znaczenie danego elementu z punktu widzenia realizacji zadań publicznych, szczególnie w kontekście potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
5. Ocena częstotliwości i czasu korzystania z elementu:
- Wskazanie, jak często dany element jest używany przez użytkowników, bez rozróżniania na osoby z niepełnosprawnościami i bez niepełnosprawności.
- Informacje dotyczące częstotliwości korzystania z tego elementu przez osoby z niepełnosprawnościami, zwłaszcza jeśli element był wcześniej dostępny cyfrowo.
- Wskazanie daty, od kiedy niedostępny element jest udostępniony.
6. Wielkość, zasoby i charakter podmiotu publicznego:
- Określenie wielkości podmiotu publicznego (np. liczba pracowników, budżet, budżet przeznaczony na stronę www lub aplikację mobilną, której dotyczy ocena).
- Dostępne zasoby finansowe, techniczne i kadrowe.
- Charakter i misja podmiotu publicznego.
7. Ocena nadmiernych kosztów:
- Ocena, na podstawie zebranych informacji, czy koszty zapewnienia dostępności danego elementu są niewspółmiernie wysokie w stosunku do szacowanych korzyści dla osób z niepełnosprawnościami, uwzględniając zasoby i charakter podmiotu.
- Uzasadnienie tej oceny, które odnosi się do konkretnych danych i argumentów zebranych w poprzednich punktach.
- Określenie zaplanowanych działań zastępczych — np. częściowe wdrożenie dostępności, zastosowanie alternatywnych sposobów dostępu, monitorowanie możliwości wdrożenia dostępności w przyszłości (i zaplanowanie przybliżonego terminu, przedziału czasu jej wdrożenia).
- Określenie czasu obowiązywania oceny jako podstawy do niewdrożenia zasad dostępności cyfrowej.
8. Zatwierdzenie oceny:
- Data przeprowadzenia oceny.
- Imię i nazwisko oraz stanowisko osoby/osób przeprowadzających ocenę.
- Zatwierdzenie oceny przez kierownika podmiotu publicznego lub inną osobę uprawnioną.
Załączniki (opcjonalnie, jeśli podmiot uzna, że jest to konieczne):
- Dokumentacja kosztorysowa.
- Wyniki analiz eksperckich.
- Opinie specjalistów ds. dostępności cyfrowej.
- Inne dokumenty, które potwierdzają przeprowadzoną ocenę i jej wyniki.
Przedstawiona propozycja sposobu przeprowadzenia oceny nadmiernych kosztów ma charakter pomocniczy i powinna być dostosowana do specyfiki ocenianego elementu oraz możliwości i charakteru danego podmiotu publicznego.
Materiały
Ocena Nadmiernych Kosztów Zapewnienia Dostępności Cyfrowej wersja 1.0Ocena_Nadmiernych_Kosztów_Zapewnienia_Dostępności_Cyfrowej_wersja_10_.docx 0.03MB