e-CODEX – interoperacyjna platforma w obszarze e-sprawiedliwości
28.02.2022
e-CODEX to cyfrowa platforma umożliwiająca krajom członkowskim UE transgraniczną wymianę danych w obszarze prawa. Platforma e-CODEX odgrywa ważną rolę w udostępnianiu danych zarówno na potrzeby podmiotów profesjonalnych jak i obywateli unijnych. Komisarz Věra Jourová podczas swojego wystąpienia na konferencji w Amsterdamie w 2016 r. podkreślała osiągnięcia e-CODEX: „Pilotaż e-CODEX zakończył się sukcesem. Prace zasługują na szerokie uznanie, które będzie rosnąć w przyszłości”. Polska jest jednym z krajów współuczestniczących w projekcie e-CODEX.
e-CODEX - co to za projekt?
W 2010 roku grupa ekspertów z krajów Unii Europejskiej zainicjowała projekt e-CODEX. Członkowie projektu e-CODEX skupiają się na pracy nad usprawnieniem wymiany informacji w ramach postępowań sądowych z obywatelami, przedsiębiorstwami i państwami członkowskimi. W pierwszych etapach projektu twórcy rozpoczęli od opracowania i przetestowania aspektów technicznych - bloków budowlanych (EIRA building blocks). Celem tego działania było wsparcie procesów sądowych tak, aby mogły one działać w sposób bezpieczny, dostępny i zrównoważony.
Rola platformy e-CODEX wzrastała stopniowo od 2013 roku. e-CODEX został wtedy po raz pierwszy użyty w postępowaniach w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (EPO) w sprawach cywilnych, o którym mowa w rozporządzeniu nr 1896/2006. Pilotażowe wdrożenia przeprowadzono we Włoszech, Niemczech i Austrii. Dzisiaj powodowie skutecznie zgłaszają swoje roszczenia transgraniczne online i przesyłają je bezpośrednio do właściwego sądu za pomocą rozwiązania e-CODEX zapewniającego bezpieczną komunikację.
W kolejnych latach Niemcy i Holandia rozpoczęły pilotaż wykorzystania e-CODEX w procedurach wzajemnej pomocy prawnej (MLA – ang. mutual legal assistance). Pilotaż obejmował szeroki zakres spraw - od wniosków o potwierdzenie pobytu podejrzanych po bezpieczne przekazywanie materiałów dowodowych. Elektroniczna obsługa tych spraw upraszcza i przyspiesza te procesy w prawie karnym. Holandia i Niemcy nadal wykorzystują e-CODEX w tym zakresie.
Od 2016 roku zamknięto etap pilotażowy projektu. e-CODEX awansował do rangi mechanizmu służącego do promowania interoperacyjności między właściwymi organami administracyjnymi i sądowymi w Europie. W „ocenie skutków implementacji projektu” wskazano pozytywne skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe kontynuacji projektu e-CODEX, a także uproszczenia administracyjnego i redukcji obciążenia licznymi oraz skomplikowanymi procedurami prawnymi i pozytywnego wpływu na podstawowe prawa obywateli. Rada Regulacyjna podkreśliła w dokumencie, że przeniesienie e-CODEXu do eu-LISA, unijnej Agencji ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości, wywrze długoterminowo pozytywny wpływ na e-sprawiedliwość.
Najnowsze publikacje – „Odblokowanie pełnego potencjału e-commerce”
Na platformie e-CODEX udostępnione zostały poza rozwiązaniami technicznymi także publikacje. Misją e-CODEX jest bowiem tworzenie transgranicznego wymiaru sprawiedliwości dostępnego dla wszystkich obywateli i przedsiębiorstw w obrębie Unii Europejskiej. W tym celu eksperci skupieni wokół e-CODEX podjęli się funkcji gospodarza dyskusji poświęconej tematowi rozwoju
e-sprawiedliwości i umożliwienia w Europie handlu transgranicznego przez internet.
W dniu 25 listopada 2020 r. odbyło się spotkanie online. W podsumowaniu organizatorzy wydali białą księgę, w której zebrali przedstawione przez panelistów fakty i wyrażone opinie. Dokument dostępny jest pod adresem: https://www.e-codex.eu/sites/default/files/2021-12/MS%204.5.1.%20EmJ_ecommerce_whitepaper_finalversion.pdf .
Pełna lista publikacji jest dostępna pod adresem https://www.e-codex.eu/publications.
Osoby zainteresowane przeczytać mogą między innymi o:
- wdrażaniu elektronicznych europejskich postępowań cywilnych;
- kompleksowej teorii dot. e-sprawiedliwości przyszłości;
- zapewnieniu wszystkim zainteresowanym łatwego dostępu do transgranicznego wymiaru sprawiedliwości;
- elektronicznym, transgranicznym dostępie do środków i procedur prawnych;
- implementacji e-CODEX;
- informacji o EURegio.
e-CODEX i powiązane projekty są współfinansowane w ramach Programu Sprawiedliwość 2014-2020 oraz Programu CEF (ang. Connecting Europe Facility). Lista projektów realizowanych z wykorzystaniem zasobów e-CODEX znajduje się na stronie: https://www.e-codex.eu/projects.