Portal Interoperacyjności
i Architektury

Katalogi Administracji Publicznej (KAP) to system teleinformatyczny składający się początkowo z sześciu, a docelowo - z większej liczby rejestrów zawierających dane katalogowe, potrzebne do automatyzacji świadczenia zintegrowanych usług administracji drogą elektroniczną.  Katalogi będą udostępniać m.in. kompletne informacje o sposobie załatwiania spraw administracyjnych i e-usługach, które je wspierają.

Architektura Informacyjna Państwa (AIP) to formalny opis sposobu zorganizowania systemów teleinformatycznych i zasobów informacyjnych państwa oraz metoda zarządzania ich rozwojem zgodnie z wytycznymi Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa. Architektura Informacyjna Państwa zawiera pryncypia, standardy, modele i procesy zarządzania oraz elementy konieczne do zrealizowania wizji cyfrowego państwa występujące w warstwie prawnej, organizacyjnej, semantycznej i technicznej. Więcej informacji na temat AIP można znaleźć na stronach portalu.

Prace w obszarze Architektury Informacyjnej Państwa mają na celu uporządkowanie i przyspieszenie procesu transformacji cyfrowej, która z kolei ma doprowadzić do podniesienia sprawności państwa. Wdrożenie systemu Katalogów Administracji Publicznej pozwoli na realizację jednego z celów transformacji cyfrowej państwa, jakim jest usprawnienie zaplecza elektronicznej administracji – mówi Jacek Paziewski, Dyrektor Departamentu Architektury Informacyjnej Państwa w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM), która jest liderem projektu w ramach którego powstaje system KAP.

Dzięki KAP, systemy informatyczne wykorzystywane zarówno przez administrację centralną, jak i samorządową, otrzymają dostęp do aktualnych i kompletnych informacji niezbędnych  do udostępniania elektronicznych usług dla obywateli oraz przedsiębiorców – dodaje Jacek Paziewski.

We wdrożenie systemu KAP, poza KPRM zaangażowane są: Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Logistyki i Magazynowania oraz Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Technik Innowacyjnych EMAG. Wykonawcą prac informatycznych jest Centralny Ośrodek Informatyki. Na Katalogi Administracji Publicznej początkowo składać się będzie sześć komponentów:

• Katalog Spraw: kompletna lista spraw obywateli i przedsiębiorców, załatwianych przez administrację,
• Katalog Usług Publicznych: informacje o usługach elektronicznych udostępnianych przez administrację,
• Katalog Wzorów Dokumentów: rozwinięcie wykorzystywanego obecnie Centralnego Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych,
• Katalog Procesów Administracyjnych: zbiór definicji procesów wykorzystywanych do zarządzania przebiegiem realizacji e-usług,
• Katalog Rejestrów Publicznych: informacje o rejestrach publicznych i innych zasobach informacyjnych państwa oraz
• Katalog Podmiotów Publicznych: aktualne i kompletne dane na temat podmiotów publicznych oraz podmiotów niepublicznych świadczących usługi publiczne w Polsce.

Więcej o poszczególnych katalogach można przeczytać na stronie Katalogi Administracji Publicznej.

Stworzenie Katalogu Podmiotów Publicznych (KPP) jest jednym z kamieni milowych projektu KAP. Dlaczego KPP jest tak istotny? Jak wyjaśnia Aleksander Skiba, kierownik projektu KAP w KPRM, stworzenie tego komponentu to „fundament”, który sprawi, że pozostałe katalogi projektu zyskają solidne podstawy.

Katalog Podmiotów Publicznych to zbiór kilkudziesięciu tysięcy podmiotów, które realizują zadania publiczne. Dane zawarte w KPP będą wykorzystywane przez wszystkie pozostałe katalogi KAP. Dlatego tak istotne było, by KPP zawierał wysokiej jakości wiarygodne, spójne i kompletne dane. Co istotne wszystkie podmioty zainteresowane dostępem do danych będą miały możliwość ich pobrania w sposób automatyczny poprzez udostępnione API – podkreśla Aleksander Skiba.  

Prace nad KPP trwały prawie rok. W tym czasie nie tylko przygotowano i wdrożono rozwiązania techniczne, ale także zweryfikowano i zebrano dane, które zasiliły KPP. W założeniach katalog ma być nie tylko tradycyjną „książką telefoniczną”, ale ma zawierać komplet informacji niezbędnych do uruchomienia elektronicznych usług. Efektem prac jest jedna kompletna baza danych, zawierająca możliwie najbardziej wiarygodne, aktualne, kompletne oraz wysokiej jakości dane o ponad 75 tysiącach podmiotów – publicznych i niepublicznych – realizujących usługi publiczne w Polsce. W przygotowanej bazie znalazły się nie tylko urzędy, ale także szkoły, państwowe i niepaństwowe uczelnie wyższe, jak również polskie konsulaty i ambasady. KPP jest obecnie jedyną tego typu bazą w Polsce. Z jej zasobów już niebawem skorzystać będzie mogła cała administracja publiczna w Polsce.

Jak zauważa dr Szymon Mamrot, kierownik projektu KAP z  Sieci Badawczej  Łukasiewicz – Instytut Logistyki i Magazynowania (jednostka ta odpowiada m.in. za obszar danych w KPP) - udostępnienie zasobów KPP jest istotne również w kontekście zdiagnozowanych już bolączek istniejących obecnie rejestrów.

Katalog Podmiotów Publicznych został zasilony danymi przede wszystkim z REGON. Zakładaliśmy, że większość z udostępnionych tam danych będzie kompletna i aktualna. Okazało się jednak, że w wielu obszarach rejestr ten zawiera informacje niekompletne, niespójne bądź nieaktualne – mówi dr Mamrot dodając, że doświadczenia płynące z prac nad KPP pokazały jak bardzo Katalogi Administracji Publicznej są potrzebne.

Obecnie informacje o podmiotach są udostępniane w wielu różnych systemach informatycznych, które tworzą i utrzymują własne bazy tych podmiotów. Taka sytuacja powoduje, że dane w takich systemach są nieaktualne i niespójne. Brakuje jednego, centralnego rejestru który udostępniłby wszystkie te dane – podkreśla przedstawiciel Łukasiewicz-ILiM.

Rejestrem tym będzie właśnie KPP, który w drugiej połowie 2021 roku będzie testowany – na początek planowana jest integracja z portalami Gov.pl oraz Biznes.gov.pl. Z danych zawartych w KPP będą mogły skorzystać również inne podmioty – publiczne i niepubliczne.

Dostęp do KPP będzie możliwy na dwa sposoby – poprzez aplikację KAP oraz API. Pracownicy podmiotów będą mogli rejestrować się w aplikacji KAP i w ten sposób uzyskają dostęp do udostępnionych w katalogu danych. Podmioty, które będą zainteresowane automatycznym pobieraniem danych, uzyskają dostęp poprzez API.

Więcej informacji na ten temat będzie można uzyskać podczas specjalistycznych szkoleń, które w ramach projektu będą organizowane przez Sieć Badawczą  Łukasiewicz-ILiM. Poza przedstawieniem idei systemu KAP szkolenia zakładają także praktyczną część, pozwalającą zdobyć umiejętności do sprawnego obsługiwania katalogów.

Pierwotnie planowaliśmy realizację kilkunastu szkoleń stacjonarnych oraz webinarów i stworzenie kursów e-learningowych. W związku z tym, że zmieniły się realia organizacji wydarzeń edukacyjnych, prawdopodobnie szkolenia stacjonarne przybiorą formę online. Te szkolenia będą w głównej mierze skierowane dla pracowników administracji centralnej, bowiem to na nich spada głównych ciężar wprowadzania danych. Pozostałe formy edukacyjne, czyli webinary i kursy e-learningowe, będą dostępne dla wszystkich chętnych przedstawicieli administracji publicznej – mówi Magdalena Morze, zastępca kierownika Centrum Transferu Wiedzy w Łukasiewicz-ILiM i dodaje: Zachęcamy do śledzenia informacji o organizowanych wydarzeniach, m.in. na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Stworzenie wersji pilotażowej Katalogu Podmiotów Publicznych to nie jedyne prace wykonywane obecnie w ramach projektu KAP. Równolegle z zespołem analityków i specjalistów IT w ramach projektu pracuje sztab prawników, których zadaniem jest przygotowanie i opracowanie rozwiązań prawnych, mających stworzyć otoczenie prawne dla funkcjonowania Katalogów Administracji Publicznej.

Główny nacisk kładziony jest na rozwiązania, które pozwoliłyby utrzymać aktualność danych zawartych w KPP oraz w KAP w ogóle. Zakładają one umocowanie KAP w zaktualizowanej wersji Ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne poprzez nałożenie obowiązku aktualizacji danych w KAP oraz korzystania z danych KAP w określonych przypadkach.

Co istotne, planowane przepisy przewidują również powołanie tzw. Zespołu Utrzymania KAP, czyli grupy specjalistów, która będzie czuwała nad aktualnością danych i monitorowała proces wprowadzania zmian w KAP. Stosowna nowelizacja ustawy o informatyzacji ma wejść w życie jeszcze przed zakończeniem projektu tak, by aktualność danych była utrzymana nie tylko w trakcie projektu, ale także w kolejnych latach.

Co dalej? Mapa drogowa projektu wskazuje, że po zakończeniu pilotażu KPP uczestnicy projektu rozpoczną prace związane z rozbudową wersji pilotażowej i integrację jej z innymi dostępnymi rejestrami. Równolegle z pracami integracyjnymi zaplanowano budowę kolejnych komponentów systemu KAP, a więc: Katalogu Spraw, Katalogu Usług Publicznych oraz Katalogu Wzorów Dokumentów. Pilotażowe uruchomienie tych katalogów przewidziano na koniec 2021 roku. Uruchomienie kolejnych katalogów da już dość wyraźny obraz tego, czym będzie KAP. Katalog Spraw zawierał będzie najważniejsze opisy spraw dla obywateli i przedsiębiorców, Katalog Usług Publicznych – informacje o elektronicznych usługach, a Katalog Wzorów Dokumentów – formularze do nich. Wszystkie komponenty KAP mają być  gotowe w pierwszym kwartale 2023 roku.

Równolegle do wytwarzania katalogów powstaną w ramach projektu KAP prototypowe wersje e-usług, wykorzystujących dane katalogowe oraz - co stanowi przełom w podejściu do realizacji usług elektronicznych w polskiej administracji - silnik procesów jako mechanizm koordynacji realizacji usług. Realizacja zintegrowanych usług z wykorzystaniem silnika procesów, mechanizmu katalogów oraz platform udostępniania danych poprzez usługi API to kluczowe założenie Wizji Architektury Informacyjnej Państwa.

Komentarz Jacka Paziewskiego, Dyrektora Departamentu Architektury Informacyjnej Państwa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów:

Przeprowadzone dotychczas prace pozwolą nam już wkrótce udostępnić Katalog Podmiotów Publicznych - bazę, która będzie służyła całej administracji publicznej. Oznacza to, że każdy urząd będzie mógł skorzystać z udostępnionych danych i w ten sposób zaoszczędzić środki publiczne unikając budowy własnej, lokalnej bazy danych podmiotów. Systemy administracji publicznej, wymagające danych podmiotów publicznych w celu komunikacji czy też powiązania z innymi przetwarzanymi obiektami, poprzez udostępnione API będą mogły podłączyć się do KPP i uzyskać dostęp do kompletnej, aktualnej bazy podmiotów publicznych i niepublicznych realizujących usługi publiczne. Model danych tej bazy został opracowany w sposób, który pozwoli zaspokoić pełny zakres potrzeb informacyjnych interesariuszy. Takie podejście jest zgodne z Wizją Architektury Informacyjnej Państwa, która zakłada interoperacyjność w możliwie szerokim jej znaczeniu -  na poziomie organizacyjnym, danych i na poziomie systemów.  KAP jest w tym podejściu elementem segmentu bloków architektonicznych, umożliwiających realizację e-usługi zgodnie z Wizją AIP.