Instytut Łączności

Mariusz Józef Figurski – profesor nauk technicznych, profesor Politechniki Gdańskiej, popularyzator nauki.

Egzamin maturalny złożył w 1983 roku po ukończeniu II Liceum Ogólnokształcącego im. Jana III Sobieskiego w Grudziądzu. W 1989 roku ukończył studia wyższe, realizowane w trybie indywidualnym na Wydziałach Elektromechanicznym (obecnie Mechatroniki) oraz Inżynierii Lądowej i Geodezji Wojskowej Akademii Technicznej, uzyskując tytuł zawodowy magistra inżyniera z zakresu elektromechaniki. Stopień naukowy doktora nauk technicznych nadała mu Rada Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej w 1995 roku, a stopień doktora habilitowanego Rada Wydziału Inżynierii, Chemii i Fizyki Technicznej Wojskowej Akademii Technicznej w 2005 roku. Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 17 lutego 2015 r. uzyskał tytuł naukowy profesora nauk technicznych. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę na Wydziale Inżynierii Lądowej i Geodezji Wojskowej Akademii Technicznej jako inżynier (1989–1994), asystent (1994–1995), adiunkt (1996–2006), profesor nadzwyczajny (2006-2015) i profesor zwyczajny (2015–2017). Pracował także na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej (1999 – 2009). W latach 2006-2012 pełnił funkcję prodziekana ds. naukowych Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji Wojskowej Akademii Technicznej, a w latach 2012–2016 prorektora ds. rozwoju Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Od 2017 pracuje w Katedrze Geodezji na Wydziale Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej. Profesor w Innstytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB (2019-2025). W latach 2019-2020 kierownik Laboratorium Zaawansowanych Metod Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB, a w latach 2021-2025 na stanowisku dyrektora Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB.

Członek Komitetu Geodezji PAN (2011–2014, 2015–2018,2020-2023) oraz Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN (2011–2014, 2015–2018,2019-2023,2023-2026). Przewodniczący Sekcji Geodezji Satelitarnej KBKiS (2015-2018)[6] oraz członek Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Ekspert i doradca w projekcie ASG–EUPOS (2007-2009 oraz kierownik zespołu ekspertów w projekcie ASG–EUPOS (2008-2009). Przewodniczący Kolegium Przewodniczących Krajowych Sekcji, Komitetów i Komisji Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP (2013-2016). Przewodniczący rady naukowej Klastra Inżynierii Kosmicznej i Satelitarnej (od 2014-2018) oraz członek walnego zgromadzenia sieci naukowej Krajowe Centrum Inżynierii Kosmicznej i Satelitarnej (od 2013). Wiceprzewodniczący Narodowego Centrum Radioastronomii i Inżynierii Kosmicznej (od 2014). Członek Komisji ds. Infrastruktury Informacyjnej Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (2012 - 2016). Ekspert międzyparlamentarnej Grupy ds. Przestrzeni Kosmicznej w IX kadencji Sejmu RP. Od 2021 roku Członek Państwowej Rady Ochrony Środowiska od 2021 roku. Od 2024 roku członek zespółu doradczego do spraw infrastruktury badawczej, powołanie przez Ministra nauki i Szkolnictwa Wyższego. 

Kierownik (lub wykonawca) ponad 30 projektów badawczych i samodzielnych zadań badawczych dofinansowanych z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, Komitetu Badań Naukowych, Narodowego Centrum Nauki czy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, w tym badań takich jak: „Analiza zmian współrzędnych punktów sieci EPN w kontekście nowego opracowania danych archiwalnych” (kierownik projektu), „Wykorzystanie numerycznego modelu terenu w rozwiązaniu nawigacyjnym systemu GPS”, (kierownik projektu), czy „Ostateczne opracowanie archiwalnych obserwacji GPS sieci EPN z lat 1996–2007” (kierownik projektu). Wykonawca (kierownik zespołu ekspertów) projektu realizowanego z funduszy unijnych (2006-2008) pt. „Wielofunkcyjny system precyzyjnego pozycjonowania satelitarnego ASG-EUPOS” realizowanego przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii w Warszawie w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (2004–2006). Kierownik grantu badawczo-rozwojowego „Budowa modułów wspomagania serwisów czasu rzeczywistego systemu ASG-EUPOS” (2007-2010). Uczestnik projektu COST (European Cooperation in Science and Technology) ES1206 "Advanced Global Navigation Satellite Systems tropospheric products for monitoring severe weather events and climate (GNSS4SWEC)" (2013 – 2014). Od 2017 roku kieruje projektami obliczeniowymi w CI TASK „Parametryzacja i opracowanie mezoskalowego numerycznego modelu pogody WRF wysokiej rozdzielczości z asymilacją danych meteorologicznych i GNSS” i „Numeryczne modelowanie pogody i klimatu w skali regionalnej”. Pomysłodawca i inspirator wdrożenia na Politechnice Gdańskiej wysokorozdzielczego modelu prognozowania pogody oraz portalu pogodowego METEOPG ukierunkowanych na aplikacje pogodowe w gospodarce oraz bezpieczeństwie i obronności państwa. Rozwój aplikacji wykorzystujących numeryczne modele w energetyce odnawialnej, rolnictwie, leśnictwie. W 2020 roku wspólnie z zespołem Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB opracował polską implementację prognozy współczynnika pogody pożarowej (FWI) z wykorzystaniem prognoz z modeli numerycznych. Opracowanie metod monitorowania wydajności klastrów obliczeniowych z wykorzystaniem numerycznych metod modelowania meteorologicznego tzw. metodą sygnatur numerycznych. Opracowanie założeń wspólnie z Uniwersytetem Technologicznym w Bydgoszczy programu badania i rewitalizacji budownictwa wielkopłytowego z wykorzystaniem metod nieinwazyjnych. Współautor badań dotyczących związków między warunkami meteorologicznymi i dynamiką pandemii COVID-19 w Polsce oraz wpływie na inne jednostki chorobowe z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Autor wdrożenia w IMGW-PIB zunifikowanego systemu wizualizacji meteorologicznych z numerycznych modeli pogody. 

Inicjator współpracy naukowo-badawczej z ośrodkami badawczymi w kraju i zagranicą, m.in. z: Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu, Uniwersytetem Warmińsko–Mazurskim w Olsztynie, Instytutem Geofizyki PAN, Centrum Badań Kosmicznych PAN, Centrum Astronomicznym UMK, Państwowym Instytutem Geologicznym, FOMI Satellite Geodetic Observatory, Politechniką Bratysławską, Institut Géographique National, Royal Observatory of Belgium, Bundesamt für Kartographie und Geodäsie, Nordic Geodetic Commission, Lantmäteriet and Onsala Space Observatory, Instytutem Radio-Astronomii NANU w Charkowie, a także przedsiębiorstwami i organami administracji publicznej w dziedzinie wykorzystania technik satelitarnych w geodezji i nawigacji: Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii, Vattenfall, Geotronics Polska, GPS.PL, Leica Geosystems, Warszawskim Przedsiębiorstwem Geodezyjnym. W latach 2012-2016 zasiadał w Radzie Nadzorczej Laboratorium Badań Napędów Lotniczych Polonia AERO Sp. z o.o., która zbudowała w Zielonce pod Warszawą Laboratorium Aerodynamiki Przepływów Turbinowych, jedno z największych i najnowocześniejszych tego typu laboratoriów na świecie. W latach 2013-2016 zasiadał w Radzie Nadzorczej Narodowej Agencji Fotodynamicznej Diagnozy i Terapii Nowotworów S.A. Pomysłodawca powołania w strukturze Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Centrum Modelowania Meteorologicznego. 

Twórca i założyciel „Centrum Geomatyki Stosowanej” – zespołu naukowo-badawczego, którego celem było rozwijanie nowych obszarów badawczych z zakresu geodezji i nauk pokrewnych a także współpraca (1996-2019) z zakresu opracowania obserwacji z europejskiej sieci stacji permanentnych GNSS (projekt EPN). Inicjator uruchomienia w Wojskowej Akademii Technicznej Centrum Analiz w projekcie EPN (MUT AC EPN), twórca opracowania założeń do ponownego opracowania sieci EPN z obserwacji archiwalnych 1996–2007, autor wdrożenia pierwszego w Wojskowej Akademii Technicznej informatycznego systemu superkomputerowego równoległego przetwarzania i modelowania danych geofizycznych, geodynamicznych i geodezyjnych (klaster FENIX), na który uzyskał dotację celową KBN w 2005 roku. Inspirator powołania Krajowego Centrum Inżynierii Kosmicznej i Satelitarnej, jako wspólne przedsięwzięcie Wojskowej Akademii Technicznej i Centrum Badań Kosmicznych oraz powstania Narodowego Centrum Radioastronomii i Inżynierii Kosmicznej. 

Prowadzi bądź prowadził zajęcia dydaktyczne z geodezji satelitarnej, informatyki w geodezji, geodezji wyższej i astronomii geodezyjnej a także wielu innych przedmiotów z zakresu geodezji i kartografii, geofizyki czy informatyki, prowadzonych w ramach studiów I, II i III stopnia oraz studiów w trybie indywidualnym. Opiekun studentów w ramach kół naukowych, z których kilku studiowało w trybie indywidualnym, kończąc studia bardzo dobrymi pracami dyplomowymi, za które byli wyróżniani nagrodami krajowymi i zagranicznymi. Autor i współautor wielu programów zajęć z przedmiotów prowadzonych na kierunku geodezja i kartografia dla studiów inżynierskich, magisterskich i doktoranckich. Współautor studiów podyplomowych z zakresu geodezji kolejowej. Promotor kilkudziesięciu magistrów inżynierów i inżynierów oraz 7 doktorów (nauki technicznych i nauki o Ziemi).

Recenzent artykułów publikowanych w czasopismach naukowych oraz materiałach konferencyjnych krajowych i zagranicznych; a także organizator konferencji naukowych Komisji Geodezji Satelitarnej Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych oraz międzynarodowych warsztatów „EUREF Analysis Centres Workshop”. Zasiadał w komitetach naukowych kilkudziesięciu konferencji krajowych i międzynarodowych. Recenzent projektów naukowych i badawczo-wdrożeniowych finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, KBN, NCBiR, NCN, Czeską Akademię Nauk. 

Współautor 5 monografii oraz ponad 300 prac naukowych, w tym kilkudziesięciu oryginalnych prac twórczych publikowanych w czasopismach wyróżnionych w Journal Citation Reports, oraz ponad 200 referatów konferencyjnych prezentowanych na konferencjach krajowych i międzynarodowych (IAG, AGU, FIG, EGS, EUREF). Autor jednolitego wyrównania sieci WSSG (Wojskowej Specjalnej Sieci Geodezyjnej) (1999), nowego wyrównania sieci EUREF–POL, POLREF i EUVN, współautor wyrównania osnowy geodezyjnej II linii Warszawskiego Metra. Ekspert merytoryczny w zespole powołanym do opracowania rozporządzenia w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych (2012). Jego pozostały dorobek naukowy obejmuje kilkadziesiąt opracowań z zakresu numerycznego opracowania obserwacji GNSS oraz aplikacji technik satelitarnych i kosmicznych w nauce i gospodarce narodowej. Autor kilkunastu opracowań niepublikowanych i sprawozdań z prac badawczych zleconych przez podmioty gospodarcze i administrację publiczną. Od 2020 do 2025 roku redaktor naczelny MHWM – Meteorology Hydrology and Water Management wydawany przez IMGW-PIB. 

Jego zainteresowania badawcze obejmują kilka obszarów: rozwój metod wyznaczania i monitorowania współrzędnych poprzez integrację satelitarnych i kosmicznych technik pomiarowych GNSS, VLBI oraz SLR, badania ukierunkowane na monitorowanie i modelowanie jonosfery i troposfery w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem metod RT PPP; modelowanie atmosfery ziemskiej z wykorzystaniem numerycznych modeli pogody (COAMPS, WRF), poszukiwanie nowych metod analizy szeregów czasowych pod kątem badania wiekowych zmian geofizycznych w ekosystemie ziemskim czy badania związane z opracowaniem autonomicznego systemu nawigacji czasoprzestrzennej z wykorzystaniem pulsarów. Od 2017 roku w ramach prowadzonych badań, rozwija na Politechnice Gdańskiej i IMGW-PIB ruch „open science”, wprowadził nową koncepcję prowadzenia badań w ramach otwartych zespołów naukowych „open team”. Od wielu lat zaangażowany w popularyzację nauki, współtwórca portalu internetowego modele.imgw.pl, autor profili w mediach społecznościowych i artykułów popularno-naukowych przybliżających badania naukowe w meteorologii, klimatologii i badaniach kosmicznych. Pomysłodawca nowej formy komunikowania społeczeństwa o pogodzie i klimacie z wykorzystaniem profilowanych stron internetowych i mediów społecznościowych. Pomysłodawca i współtwórca mediów społecznościowych Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB (Facebook, X, Bluesky, TikTok, Instagram, (TikTok kilkanaście milonów odwiedzających). Współautor projektu stron internetowych imgw.pl meteo.imgw.

Za całokształt działalności naukowo–badawczej został odznaczony przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Złotym (2014) i Srebrnym Krzyżem (2007) Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2011), brązowym medalem Siły Zbrojne w Słuzbie Ojczyzny (1998), Medalem za zasługi dla Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (2011). W 2019 roku wyróżnienie nagrodą im. prof. Barana za wybitne osiągnięcia naukowe i badawcze w dyscyplinie geodezja i kartografia.

8 maja 2025 roku został powołany przez wicepremiera, Ministra Cyfryzacji Krzysztofa Gawkowskiego na stanowisko zastępcy dyrektora Instytutu Łączności - Państwowego Instytutu Badawczego.