Pomoc pośrednia

W przypadku gdy ostatecznym odbiorcą korzyści, jaka nie jest dostępna w warunkach rynkowych, wynikającej z udzielenia dofinansowania przez NFOŚiGW nie jest Wnioskodawca - ale podmiot trzeci prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu unijnego prawa konkurencji, może się on stać beneficjentem pomocy publicznej, a Wnioskodawca staje się wówczas podmiotem udzielającym tej pomocy (nie NFOŚiGW).
Sytuacja ta dotyczy najczęściej projektów z zakresu edukacji ekologicznej, w ramach których przeprowadza się nieodpłatne szkolenia/warsztaty dla przedsiębiorców w rozumieniu unijnego prawa konkurencji, gdzie wiedza/umiejętności pozyskane przez uczestników będą mogły zostać następnie wykorzystane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy uczestniczący w szkoleniach/warsztatach) uzyskują w ten sposób korzyść, która nie ma charakteru rynkowego. Jeżeli więc spełnione zostaną wszystkie przesłanki występowania pomocy publicznej staną się oni jej beneficjentami.
Wnioskodawca wejdzie w obowiązki podmiotu udzielającego pomocy, gdyż z dniem zawarcia umowy o dofinansowanie staje się właścicielem i jedynym dysponentem środków, jakie otrzymał w ramach umowy zawartej z NFOŚiGW, a które pochodzą ze środków publicznych.
Pomoc pośrednia nie dotyczy natomiast sytuacji, w których Wnioskodawca zamierza zlecić - na zasadach rynkowych - wykonanie niektórych zadań w ramach dofinansowywanego projektu podmiotom trzecim, np. zlecenie druku, zamówienie materiałów promocyjnych, koszty obsługi księgowej.
W umowie o dofinansowanie, na Wnioskodawcę stającego się udzielającym pomocy publicznej, nałożone zostaną, wynikające z obowiązujących przepisów, obowiązki:

w zakresie weryfikacji występowania pomocy publicznej

Opis przesłanek, jakie muszą zostać łącznie spełnione, aby pomoc publiczna wystąpiła, można znaleźć w zakładce Pomoc publiczna.

NFOŚiGW na etapie oceny wniosku o dofinansowanie może stwierdzić jedynie wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia pomocy pośredniej, np. poprzez analizę charakteru, zakresu planowanych w ramach projektu szkoleń/warsztatów oraz kręgu podmiotów, do jakich będą one skierowane.
Ostateczną ocenę występowania pomocy w odniesieniu do indywidualnych przypadków, np. podmiotów zgłaszających się do udziału w szkoleniu, Wnioskodawca przeprowadza we własnym zakresie, przy czym z góry może przyjąć, że przesłanka dotycząca przekazania zasobów państwowych, korzyści ekonomicznej oraz selektywności jest zawsze spełniona. Ich spełnienie nie zależy tu bowiem od indywidualnie rozpatrywanych przypadków i ich występowanie potwierdza NFOŚiGW na etapie oceny wniosku. Oznacza to, że ocena, jakiej dokonuje Wnioskodawca, de facto ogranicza się do sprawdzenia występowania wyłącznie:

przesłanki dotyczącej przedsiębiorcy (czy podmiot prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu unijnego prawa konkurencji) oraz
wpływu udzielanego wsparcia na konkurencję i wymianę handlową między Państwami Członkowskimi UE.

w zakresie weryfikacji dopuszczalności udzielenia pomocy podmiotowi trzeciemu

Pomoc pośrednia może być udzielana m.in. jako pomoc de minimis, tzn. zgodnie z przepisami rozporządzeń Komisji nr:

2023/2831 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis
Ma ono zastosowanie do pomocy de minimis udzielanej we wszystkich sektorach z wyjątkiem sektora produkcji rolnej oraz sektora produkcji, przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa.
1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym
717/2014z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rybołówstwa i akwakultury

Ma ono zastosowanie do pomocy de minimis udzielanej w sektorze rybołówstwa.

Opis warunków udzielania pomocy de minimis można znaleźć w zakładce Przeznaczenie pomocy – Pomoc de minimis.

Ocenę dopuszczalności pomocy należy przeprowadzić w oparciu o informacje przedłożone przez podmiot trzeci, jaki ma zostać objęty pomocą, w szczególności:

na formularzu stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis

oraz

w oparciu o informacje o wielkości otrzymanej przez podmiot trzeci (i podmioty tworzące z nim "jedno przedsiębiorstwo", o czym więcej w zakładce: Przeznaczenie pomocy - Pomoc de minimis) pomocy de minimis: w zaświadczeniach o otrzymanej przez niego (przez nich) pomocy de minimis, jaką otrzymał (otrzymali) w roku, w którym podmiot trzeci ubiega się o pomoc, oraz w ciągu dwóch poprzedzających go lat, albo w oświadczeniu o łącznej wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, albo w oświadczeniu o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 708) pomoc nie może być udzielona danemu podmiotowi do czasu przekazania przez niego wszystkich ww. informacji. Również w przypadku stwierdzenia, że co najmniej jeden z warunków dopuszczalności udzielenia pomocy nie jest spełniony, pomoc nie może zostać udzielona danemu podmiotowi i nie może on uczestniczyć w projekcie objętym dofinansowaniem.
Pomoc pośrednia udzielana w ramach projektów dofinansowywanych przez NFOŚiGW jest zasadniczo przyznawana jej beneficjentom jednorazowo i ma formę dotacji. W takich przypadkach wartość pomocy (ekwiwalent dotacji brutto, EDB) jest równa kwocie udzielonego przez NFOŚiGW dofinansowania przypadającego na beneficjenta pomocy.
Metodyka ustalania wartości pomocy powinna zostać uzgodniona z NFOŚiGW na etapie oceny wniosku o dofinansowanie. Na przykład, jeżeli dotacja NFOŚiGW ma zostać przeznaczona na organizację jednego szkolenia, to wartość pomocy przypadająca na jednego beneficjenta pomocy powinna być określana poprzez podzielenie dofinansowania NFOŚiGW przypadającego na to szkolenie, przez liczbę uczestników szkolenia. Wartość pomocy będzie równa: wyliczonej kwocie - jeżeli przedsiębiorca kieruje jednego pracownika do uczestnictwa w szkoleniu, bądź jej wielokrotności - jeżeli w szkoleniu uczestniczy kilku pracowników tego przedsiębiorcy.
Kwotowe limity pomocy de minimis określone są w euro. Wartość udzielanej pomocy należy przeliczyć według średniego kursu NBP z dnia udzielenia pomocy pośredniej. Dzień udzielenia pomocy jest to dzień, w którym podmiot ubiegający się o pomoc publiczną nabył prawo do otrzymania tej pomocy (np. dzień zawarcia umowy szkoleniowej, lub dzień rozpoczęcia szkolenia, jeżeli umowa nie jest zawierana).
W przypadku pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej oraz w sektorze rybołówstwa oprócz limitów pomocy przysługujących pojedynczemu podmiotowi istnieją również ograniczenia kwotowe dla kraju. Informacje o wysokości wykorzystanego krajowego limitu skumulowanej kwoty pomocy ogłaszane są w formie obwieszczenia ministra właściwego ds. rolnictwa.

w zakresie wydawania zaświadczeń o pomocy de minimis

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej oraz przepisami wykonawczymi, Wnioskodawcy (jako podmioty udzielające pomocy) wydają beneficjentom pomocy pośredniej (np. przedsiębiorcom uczestniczącym w szkoleniach/warsztatach) - z urzędu - zaświadczenia stwierdzające, że udzielona pomoc publiczna jest pomocą de minimis. Zaświadczenie należy wydać w dniu udzielenia pomocy (§ 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 marca 2007 r. w sprawie zaświadczeń o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, t.j. z 2018 r. Dz. U. poz. 350).

W przypadku gdy wartość ostatecznie (faktycznie) udzielonej pomocy de minimis jest inna niż wartość takiej pomocy wskazana w wydanym zaświadczeniu, udzielający pomocy, w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia tego faktu, ma obowiązek wydać nowe zaświadczenie oraz stwierdzić utratę ważności poprzedniego zaświadczenia (art. 5 ust. 3a i 3b ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej).
Zaświadczenia wydaje się wg wzoru określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 20 marca 2007 r. w sprawie zaświadczeń o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie).

Jeżeli zaistnieje konieczność unieważnienia wcześniej wydanego zaświadczenia, nowe zaświadczenie o pomocy de minimis należy wydać wg wzoru obowiązującego w dniu udzielenia pomocy (a nie w dniu wydania nowego zaświadczenia).

w zakresie sprawozdawczości

Wnioskodawcy udzielający pomocy pośredniej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, są zobowiązani do przedstawiania:

Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - w zakresie pomocy de minimis innej niż w sektorze produkcji rolnej i w sektorze rybołówstwa (art. 32 z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej) lub
ministrowi właściwemu ds. rolnictwa - w zakresie pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej lub w sektorze rybołówstwa (art. 32a ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej)

sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej w danym okresie sprawozdawczym.

Sprawozdawczość z pomocy de minimis innej niż w sektorze produkcji rolnej i rybołówstwa

Zastosowanie w tym przypadku mają przepisy rozporządzeń:

- Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej, informacji o nieudzieleniu takiej pomocy oraz sprawozdań o zaległościach przedsiębiorców we wpłatach świadczeń należnych na rzecz sektora finansów publicznych,

- Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie sposobu udzielania dostępu do aplikacji SHRIMP.

Sprawozdania przekazywane są z wykorzystaniem aplikacji SHRIMP w terminie 7 dni (§ 6 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej…). W przypadku zmiany wartości udzielonej pomocy, podmiot jej udzielający przekazuje zaktualizowane sprawozdanie dotyczące tej pomocy, w terminie 7 dni od uzyskania informacji o zmianie (§ 8a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej…).

Dodatkowe wskazówki niezbędne dla prawidłowego wywiązania się z obowiązków sprawozdawczych dostępne są na następującej stronie internetowej: https://uokik.gov.pl/sprawozdawanie-udzielonej-pomocy-publicznej

2. Sprawozdawczość z pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej i w sektorze rybołówstwa

Zastosowanie w tym przypadku mają przepisy rozporządzeń:

- Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2017 r. w sprawie sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej w rolnictwie lub rybołówstwie oraz informacji o nieudzieleniu takiej pomocy,
- Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 2020 r. w sprawie sposobu udzielania dostępu do aplikacji.
Wskazówki niezbędne dla prawidłowego wywiązania się z obowiązków sprawozdawczych dostępne są na stronie internetowej:

https://www.gov.pl/web/rolnictwo/sprawozdawczosc /

https://www.gov.pl/web/rolnictwo/aplikacja

w zakresie archiwizacji wszelkich informacji o udzielanej pomocy publicznej

Zgodnie z przepisami rozporządzeń Komisji nr 2023/2831, 1408/2013 oraz 717/2014, Wnioskodawcy udzielający pomocy pośredniej zobowiązani są do przechowywania wszelkich dokumentów (formularzy, sprawozdań finansowych, zaświadczeń o pomocy de minimis itp.), w oparciu o które stwierdzono, że spełnione są warunki udzielenia pomocy, przez okres 10 lat od dnia jej udzielenia.

Komisja Europejska zastrzega sobie bowiem prawo kontroli i żądania informacji o udzielonej pomocy de minimis.