Polska ma swój reaktor jądrowy. MARIA działa już od ponad 50 lat!
14.11.2025
W Otwocku-Świerku pod Warszawą, w Narodowym Centrum Badań Jądrowych, od 1974 roku pracuje badawczy reaktor MARIA. To jedyny tego rodzaju obiekt w Polsce i jeden z najważniejszych w Europie.
MARIA jest następczynią reaktora EWA, który działał w latach 1958–1995 i był pierwszym reaktorem badawczym w Polsce.
To właśnie on zapoczątkował krajowe badania nad wykorzystaniem energii jądrowej w nauce i medycynie.
Dziś MARIA kontynuuje tę misję, służąc naukowcom i lekarzom w odkrywaniu nowych technologii. Nie produkuje energii elektrycznej, lecz wykorzystywana jest do celów medycznych, naukowych i przemysłowych.
Reaktor, który ratuje zdrowie
Dzięki działaniu reaktora MARIA, Polska odgrywa istotną rolę w produkcji radioizotopów stosowanych w medycynie nuklearnej, zwłaszcza jodu-131 i molibdenu-99. Te pierwiastki mają kluczowe znaczenie w diagnostyce oraz leczeniu różnych chorób nowotworowych, od tarczycy, przez zmiany w układzie kostnym, aż po węzły chłonne.
Co ciekawe, izotopy wytwarzane w ośrodku w Świerku trafiają nie tylko do polskich szpitali, ale są również eksportowane do placówek medycznych na całym świecie. Reaktor MARIA dostarcza blisko 10% globalnej produkcji molibdenu-99, a jego radioizotopy wspierają leczenie nawet 100 tysięcy pacjentów tygodniowo.
Nauka, przemysł, przyszłość
Reaktor MARIA jest jednym z najważniejszych centrów badań naukowych i technologicznych w Polsce.
Wykorzystuje się go także do testowania materiałów w warunkach promieniowania. Z reaktora korzystają instytuty badawcze i firmy technologiczne z całego świata.
Bezpieczeństwo i nowoczesność
Bezpieczeństwo pracy reaktora jest priorytetem. Od momentu uruchomienia MARIA była wielokrotnie modernizowana.
Jedną z kluczowych zmian było zastosowanie paliwa o niższym wzbogaceniu uranu, co zwiększyło poziom bezpieczeństwa i dostosowało obiekt do międzynarodowych standardów. W 2025 roku reaktor otrzymał bezterminowe zezwolenie na eksploatację wydane przez Państwową Agencję Atomistyki (PAA).
To potwierdzenie, że MARIA spełnia wszystkie współczesne wymagania dotyczące bezpieczeństwa, nadzoru i ochrony środowiska.
Skąd nazwa?
To oczywiście hołd dla Marii Skłodowskiej-Curie, wybitnej polskiej uczonej, która jako jedyna osoba na świecie zdobyła dwie Nagrody Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauki. To właśnie jej odkrycia położyły fundament pod rozwój współczesnej nauki o promieniotwórczości.
💭 Ciekawe, co sama Maria pomyślałaby dziś o energetyce jądrowej?