Polski Atom

Materiał informacyjny
opracowany przez Departament Energii Jądrowej
Ministerstwa Klimatu i Środowiska
12 stycznia 2022 r.

BIEŻĄCE WYDARZENIA W ENERGETYCE JĄDROWEJ NA ŚWIECIE

JEDNOSTKI WWER-1200 NABIERAJĄ KSZTAŁTU W ROSJI I BANGLADESZU

Wewnętrzna kopuła została umieszczona na obudowie bezpieczeństwa reaktora WWER-TOI budowanego w Rosji w energetycznym bloku jądrowym Kursk 2-2; w tym samym czasie jednostka WWER-1200 w bloku Rooppur 2 w Bangladeszu zbliża się do tego samego etapu po ukończeniu piątego pierścienia zabezpieczającego obudowy.

„Montaż kopuły jest przełomowym wydarzeniem w procesie budowy EJ Kursk 2” – powiedział Oleg Szperle, wiceprezes Atomstroyexportu, spółki zależnej Rosatomu i dyrektor projektu budowlanego. Ważąca 265 ton konstrukcja została podniesiona 27 grudnia za pomocą dużego dźwigu gąsienicowego, tworząc szczelną kopułę nad budynkiem reaktora. Atomstroyexport powiedział, że stwarza to lepsze warunki do instalacji systemów reaktora, generatorów pary i uruchomienia suwnicy karuzelowej, które mogą się teraz rozpocząć. Blok przechodzi od etapu budowy do fazy wyposażania reaktora.

Pozostaje jeszcze zabetonowanie kopuły, które rozpocznie się w marcu. Aby ukończyć dwuwarstwową obudowę bezpieczeństwa reaktora, dodana zostanie kolejna kopuła zewnętrzna.

Elektrownia Kursk 2 jest pierwszym obiektem wyposażonym w najnowszy rosyjski projekt dużego reaktora WWER-1200/V-510 (TOI), zoptymalizowanego pod względem standaryzacji i cyfryzacji. Obecnym modelem eksportowym Rosatomu jest jego poprzednik, VVER-1200, który sam w sobie jest ewolucją i rozszerzeniem innych konstrukcji WWER-1000 działających w Rosji, Europie Wschodniej, Indiach i Chinach.

W Bangladeszu Atomstroyexport w EJ Rooppur buduje dwa bloki z reaktorami VVER-1200/V-523. Firma poinformowała, że 24 grudnia zabetonowała piąty i ostatni pierścień obudowy bezpieczeństwa reaktora w bloku Rooppur 2. Dyrektor budowy Atomstroyexport w Rooppur, Alexey Deriy, powiedział, że zrobiono to „znacznie wcześniej przed zakładanym terminem”. Wewnętrzna kopuła bezpieczeństwa reaktora jest obecnie montowana na miejscu; ma zostać podniesiona i umieszczona na ścianach obudowy w pierwszej połowie tego roku, poinformował Atomstroyexport.

UMOWA NA PRZETWARZANIE WYPALONEGO PALIWA W KOMPLEKSIE REAKTORA PRĘDKIEGO

Podpisano umowę na zaprojektowanie modułu przetwarzania wypalonego paliwa w pilotażowym obiekcie energetycznym Pilot Demonstration Energy Complex (PDEC) budowanym w Siewiersku w Rosji.

Centralnym obiektem PDEC będzie chłodzony ołowiem reaktor prędki BREST-OD-300 o mocy około 300 MWe. Zużyte paliwo wyładowywane z reaktora zostanie ponownie przetworzone w celu odzyskania materiałów paliwowych, które zostaną na miejscu przetworzone w nowe paliwo, tworząc zamknięty cykl paliwowy, który wytwarza minimalną ilość odpadów.

„Baza zasobów energetyki jądrowej stanie się praktycznie niewyczerpalna dzięki nieskończonemu przetwarzaniu paliwa jądrowego” – powiedział dyrektor generalny Rosatomu Aleksiej Lichaczow, gdy rozpoczęto jego budowę w czerwcu ubiegłego roku.

PDEC jest częścią projektu Proryv (Przełom) realizowanego przez Rosatom, którego celem jest zamknięcie jądrowego cyklu paliwowego.

Spółka zależna Rosatomu, TVEL, właśnie ogłosiła, że Syberyjski Kombinat Chemiczny (SCC), w którym zlokalizowany jest projekt PDEC, podpisała umowę z inną spółką zależną Rosatomu, Atomenergoproekt na zaprojektowanie modułu przerobu wypalonego paliwa.

W ramach kontraktu Atomenergoproekt opracuje projekt modułu przetwarzania przed przekazaniem go niezależnemu organowi inżynieryjnemu Glavgosexpertiza w celu uzyskania opinii. Następnie firma zakończy szczegółowy projekt, z którym w 2024 roku Rosatom będzie mógł wystąpić do organów regulacyjnych o pozwolenie na uruchomienie. Atomenergoproekt wyprodukuje również część wyposażenia, którego będzie potrzebować moduł przetwarzania paliwa.

Przerób będzie drugim z modułów PDEC, który rozpocznie pracę w 2024 r. Według harmonogramu Rosatomu, zakład produkcji świeżego paliwa będzie oddany w 2023 r. jako pierwszy, a reaktor w 2026 r. jako ostatni element.

Reaktor BREST-OD-300 będzie działać na mieszanym paliwie z azotku uranu i plutonu, jak wcześniej poinformował Rosatom. Technika ponownego przetwarzania paliwa będzie oparta na połączonej technologii pirochemicznej i hydrometalurgicznej, stwierdza TVEL.

OSKARSHAMN-3 BIJE REKORD GENERACJI W 2021 R.

Energetyczny blok jądrowy Oskarshamn-3 w południowej Szwecji dostarczył w 2021 roku rekordową ilość 11 000 000 MWh (11 TWh) energii elektrycznej, według operatora OKG wystarczającą do zasilania miliona gospodarstw domowych.

Firma poinformowała, że reaktor z wodą wrzącą (BWR) o mocy 1400 MWe wygenerował w 2021 r. o 13 400 MWh więcej, niż w poprzednim roku. OKG podał, że okres przestoju na przeładunek paliwa i prace remontowe wyniósł w 2021 r. 26 dni, co dało roczny współczynnik obciążenia bloku na poziomie 92%.

Oskarshamn-3 rozpoczął działalność komercyjną w 1985 r. i ma być ona kontynuowana do 2045 r. Dwa inne starsze bloki na terenie zakładu zostały zamknięte w 2016 i 2017 r. z powodu braku opłacalności produkcji. Szwecja ma jeszcze pięć reaktorów komercyjnych działających w dwóch innych elektrowniach jądrowych: dwa w Ringhals i trzy w Forsmark.

WYWIADY I OPINIE

ENERGIA JĄDROWA MA KLUCZOWE ZNACZENIE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU AFRYKI

6 stycznia 2022 r., WNN

Princy Mthombeni

Energetyka jądrowa może odegrać kluczową rolę w rozwiązywaniu problemu ubóstwa energetycznego w Afryce, jednocześnie łagodząc skutki zmian klimatu i pomagając rozwiązać potrójne zagrożenia ubóstwem, nierównością i bezrobociem, ale politycy, decydenci i opinia publiczna muszą być informowani na temat jej zalet i korzyści, jakie może przynosić - mówi Princy Mthombeni.

Pracując w branży energetyki jądrowej od ponad dziesięciu lat, uświadomiłam sobie, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy z wpływu energii na nasze codzienne życie i na wzmocnienie naszych gospodarek. Dlatego decydenci i ci będący u władzy forsują politykę energetyczną, która ma niewielki lub żaden wpływ na rozwój życia obywateli i ich kraju. Przepaść między naukowcami a zwykłymi obywatelami pozostaje tak duża, że fakty naukowe, zwłaszcza jeśli chodzi o energię jądrową, są przytłaczane przez retorykę. W badaniu przeprowadzonym przez południowoafrykański instytut badawczy Human Sciences Research Council w 2013 r. stwierdzono, że 42% mieszkańców RPA wie niewiele lub nic o energii jądrowej, podczas gdy 22% jest niezdecydowanych czy jest za czy nie przeciwko temu. Ponadto badanie wykazało, że tylko 18% grupy jest nieprzychylnych energetyce jądrowej. Poziom wiedzy, zrozumienia i postaw różni się w zależności od poziomu wykształcenia, poziomu życia, położenia geograficznego i płci.

Komunikacja w zakresie energii jądrowej w Afryce nie jest dobrze ugruntowana. Jest to temat, który wciąż budzi kontrowersje w naszych społecznościach i niewielu profesjonalistów jest w tym przeszkolonych. To sprawia, że proces dotarcia do grona wielu osób jest nieco utrudniony. Jednak jako specjalistka ds. komunikacji jądrowej zawsze szukam możliwości współpracy i partnerstwa z innymi, dobrze zorientowanymi w dynamice zmian zachodzących na kontynencie, w celu opracowania strategii komunikacyjnych, których przesłanie kładzie większy nacisk na demistyfikację technologii jądrowej poprzez edukację publiczną i podnoszenie świadomości, aby zmieniać sposób postrzegania energii jądrowej. Te strategie komunikacyjne nie są opracowywane w izolacji, ale odnoszą się do celów African Agenda 2063 na rzecz zrównoważonego rozwoju poprzez zdefiniowanie energii jądrowej jako siły napędowej w kierunku dobrobytu Afryki.

Dostęp do wysokiej jakości energii pozostaje wyzwaniem dla Afryki. Afrykański Bank Rozwoju poinformował, że ponad 640 milionów ludzi w Afryce nie ma dostępu do energii, co odpowiada wskaźnikowi dostępu do energii elektrycznej dla krajów afrykańskich na poziomie nieco ponad 40%, najniższym na świecie. Według badań przeprowadzonych przez Oxfam w raporcie z 2017 r. zatytułowanym The energy challenge in sub-Saharan Africa: A guide for advocates and policy makers czytamy, że 792 miliony ludzi jest zmuszonych do gotowania z wykorzystaniem tradycyjnej biomasy na nieulepszonych piecach. Chociaż oczekuje się, że wysiłki na rzecz elektryfikacji zmniejszą liczbę osób, które nie mają dostępu do elektryczności, to przewiduje się, że do 2030 r. liczba osób korzystających z nieulepszonych urządzeń kuchennych w Afryce wzrośnie.

Oczywiście żarówka nie zapewnia odpowiedniego dostępu do energii, gdy tak wielu ludzi rozpaczliwie potrzebuje czystego, niedrogiego, niezawodnego i sprawiedliwego dostępu do dostaw energii dla pozyskiwania czystej wody, zdrowia publicznego i miejsc pracy. Obecny kryzys energetyczny wymaga, aby Afryka skorzystała z możliwości kształtowania lepszej przyszłości energetycznej dla Afrykanów. To z kolei kieruje uwagę na różnorodność pojawiających się opcji rozwoju globalnych ścieżek przejścia na energię o zerowej emisji dwutlenku węgla netto, które przyniosą korzyści najsłabszym ludziom na świecie. Energia jądrowa jako źródło czystej, niezawodnej i dyspozycyjnej energii, pracujące w podstawie obciążenia, ma kluczowe znaczenie dla rozwiązania problemu ubóstwa energetycznego na kontynencie afrykańskim, jednocześnie łagodząc problemy związane ze zmianami klimatu. Ponadto, ponieważ to źródło energii jest głownie wykorzystywane w podstawie obciążenia sieci, umożliwi to kontynentowi szybką industrializację, rozwiązując przy tym potrójne zagrożenia ubóstwem, nierównością i bezrobociem. Dla kontynentu tak młodego jak Afryka, z populacją, która potroi się w ciągu najbliższych 30 lat, ważne jest, aby politycy, decydenci i opinia publiczna byli edukowani w zakresie korzyści płynących z energii jądrowej, abyśmy mogli czerpać z niej korzyści i była ona źródłem energii elektrycznej dla dobra naszych krajów i całego kontynentu.

Niektórzy członkowie globalnej społeczności uważają, że względny brak istniejącej infrastruktury w Afryce czyni z niej idealne płótno, na którym można malować przyszłość zielonej energii. Ta grupa ludzi nakłada ograniczenia na wybory energetyczne krajów ubogich, które są stale uwięzione w stanie ubóstwa energetycznego, wyzwań społeczno-ekonomicznych i niedorozwoju.

Republika Południowej Afryki jest jedynym krajem Afryki Subsaharyjskiej, który odniósł znaczący sukces w zwiększaniu dostępu do energii elektrycznej. Doświadczenia tego kraju pokazują jednak znaczenie lokalnych czynników, a także skomplikowanych sposobów oddziaływania i roli lokalnych bodźców politycznych i ekonomicznych w efektywnym zarządzania sektorem energetycznym. Skala sukcesu RPA w poszerzeniu dostępu do energii elektrycznej wynika w dużej mierze z dostępu tego kraju do obfitych złóż taniego węgla. Elektrownie węglowe dostarczają dyspozycyjną energię, tak długo jak dostępne jest paliwo.

Węgiel odgrywa obecnie znaczącą rolę w krajach takich jak Republika Południowej Afryki i będzie ją jeszcze odgrywać przez wiele nadchodzących lat. Dlatego strategie przejścia na bardziej ekologiczne źródła energii powinny uwzględniać życie i środki utrzymania tysięcy osób zatrudnionych w tym sektorze oraz pozostałych osób, których życie od niego zależy. Poczyniono już postępy w rozwoju małych reaktorów modułowych (SMR), które dają możliwość zastąpienia elektrowni węglowych przez SMR zamiast trwałego zamykania elektrowni. Dzięki temu lokalne gospodarki i społeczności uzależnione od węgla pozostaną aktywne i będą prosperować. SMR się do tego idealnie nadają, ponieważ nie tylko wymagają mniejszego kapitału początkowego, ale także są elastyczne pod względem ich lokalizacji i są skalowalne.

Z drugiej strony, Republika Południowej Afryki jest użytkownikiem technologii i energii jądrowej od czasu założenia Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) w 1957 roku. Chociaż wiele krajów afrykańskich jest członkami MAEA, to RPA pozostaje jedynym państwem z tego obszaru, posiadającym zdolności w zakresie technologii jądrowych, które wykorzystuje do celów rolniczych, medycznych i komercyjnej energetyki jądrowej. Wśród wielu ekonomicznych zastosowań technologii jądrowej, RPA wytwarza ponad 10 miliardów kilowatogodzin czystej energii elektrycznej w elektrowni jądrowej Koeberg, zlokalizowanej w pobliżu Kapsztadu i robi to od ponad 30 lat. Właściciel zakładu, koncern energetyczny Eskom, informuje, że jest to jeden z najtańszych wytwórców energii elektrycznej w całej jego flocie, napędzający ogólny dobrobyt gospodarczy od czasu jego amortyzacji w połowie lat 90. XX wieku.

Elektrownia jądrowa Koeberg jest dobrym punktem odniesienia dla krajów afrykańskich, z wieloma dobrymi lekcjami do nauki. Państwa afrykańskie powinny dążyć do miksu energetycznego obejmującego energię jądrową w ramach strategii przybliżania Afryki do realizacji jej wizji na rok 2063. Przejście Afryki na czystsze źródła energii elektrycznej powinno być systematyczne i musi odbywać się w sposób uwzględniający czynniki społeczne i ekonomiczne, a także środowiskowe. Energia jądrowa jako źródło energii będzie odgrywać kluczową rolę jako pomost do osiągnięcia ekologicznej gospodarki w odpowiedzialny sposób, spełniając tym samym aspirację „dostatniej Afryki opartej na wzroście sprzyjającym aktywizacji społecznej i zrównoważonemu rozwojowi”, czyli Afryce, której pragniemy.

Aby osiągnąć pełne korzyści z energetyki jądrowej, kontynent afrykański będzie wymagał ogromnego wsparcia ze strony społeczności globalnej, w szczególności światowego przemysłu jądrowego. MAEA już teraz pomaga krajom afrykańskim, które są państwami członkowskimi, rozwijać ich ramy regulacyjne, rozwijać zasoby ludzkie dla elektrowni jądrowych i innych. Ten szlachetny gest jest chwalony i mile widziany. Aby jednak kraje afrykańskie i cała Afryka mogły wykorzystać swój potencjał jądrowy, należy usunąć przeszkody, takie jak finansowanie kapitałowe i bariery w finansowaniu. Ponadto należy rozwijać więcej partnerstw w celu osiągnięcia transferu umiejętności i technologii, przy jednoczesnym upewnieniu się, że kwestie takie jak zabezpieczenia, bezpieczeństwo i ochrona, w tym zwalczanie terroryzmu, są uwzględniane, aby gwarantować bezpieczeństwo elektrowni jądrowych. Afryka ze swoimi zasobami jest już na drodze do osiągnięcia rozwoju jądrowego i już uwalnia ten potencjał na kontynencie. Społeczności globalne powinny stworzyć środowisko sprzyjające przyspieszeniu tej trajektorii.

Princy Mthombeni jest założycielem i gospodarzem Africa4Nuclear.

INNE WIADOMOŚCI

Indústrias Nucleares do Brasil podpisała umowę na dziesiątą kaskadę wzbogacania uranu, która zostanie zainstalowana w zakładzie w Resende. Sprzęt został zaprojektowany i wyprodukowany przez Centrum Technologiczne Marynarki Wojennej w São Paulo (CTMSP) we współpracy z Instytutem Energetyki i Badań Jądrowych. INB zauważył, że podpisanie umowy było ostatnim etapem 20-letniej współpracy z CTMSP.

W 2020 r. 13 państw członkowskich UE produkujących energię jądrową wytworzyło 683 512 GWh energii jądrowej. Stanowi to prawie 25% całkowitej produkcji energii elektrycznej w UE. Największym producentem energii jądrowej w UE była Francja (52% całkowitej produkcji energii jądrowej w UE; 353 833 GWh), następnie Niemcy (9%; 64 382 GWh), Hiszpania (9%; 58 299 GWh) i Szwecja (7%; 49 198 GWh). Te cztery kraje łącznie odpowiadały za ponad trzy czwarte całkowitej ilości energii elektrycznej wytworzonej w obiektach jądrowych w UE.

Opracowano w DEJ na podstawie: WNN, NucNet, Power, Reuters, MAEA, EuroStat