Polski Atom

Materiał informacyjny
opracowany przez Departament Energii Jądrowej
Ministerstwa Klimatu i Środowiska
9 lutego 2022 r.

BIEŻĄCE WYDARZENIA W ENERGETYCE JĄDROWEJ NA ŚWIECIE

1.  STUDIUM WYKONALNOŚCI INSTALACJI MIKROREAKTORA NA ALASCE

Alaskańskie spółdzielcze przedsiębiorstwo energetyczne Copper Valley Electric Association (CVEA) i korporacja jądrowa Ultra Safe Nuclear Corporation (USNC) mają wspólnie zbadać możliwość budowy pierwszej komercyjnej instalacji systemu energetycznego Micro Modular Reactor (MMR) w tym stanie USA.

Badanie, którego ukończenie ma zająć 4-6 miesięcy, ma na celu określenie technicznej wykonalności, akceptacji społecznej, lokalizacji, kosztów i specyfiki operacyjnej mikroinstalacji o mocy 10 MWe, wykorzystującej zaawansowaną technologię jądrową opracowaną przez USNC.

CVEA świadczy usługi elektryczne i grzewcze dla ponad 3800 klientów biznesowych i mieszkańców na terenach, rozciągających się na północ 160 mil od Valdez do Glennallen i rozciągających się na 100 mil ze wschodu na zachód od autostrady Tok Cutoff do północnych krańców Doliny Matanuska.

Nie jest połączony z żadnym innym zakładem energetycznym i jest zależny od drogich i niestabilnych cenowo ciekłych paliw kopalnych, aby zapewnić 30% rocznego zapotrzebowania na energię.

Celem strategicznego planu CVEA – zatwierdzonego przez radę dyrektorów w 2021 r. – jest zmniejszenie zależności od ciekłych paliw kopalnych na rzecz czystszego, ekonomicznego źródła energii przy jednoczesnym zwiększeniu niezależności energetycznej.

„Priorytetami dla CVEA jest zbadanie możliwości zastosowania technologii MMR w celu dekarbonizacji portfela energetycznego zakładu, zwiększenia wydajności, obniżenia kosztów operacyjnych i ustabilizowania stawek zimowych, gdy konieczny byłby wzrost produkcji energii elektrycznej w oparciu o olej napędowy (generatory diesla)” – powiedział dyrektor CVEA Travis Million.

„CVEA i USNC będą współpracować ze społecznościami lokalnymi i mają nadzieję, że uzyskają ich wsparcie, słuchając i biorąc pod uwagę lokalne potrzeby na wszystkich etapach projektu”.

„Chcemy udowodnić mieszkańcom Alaski, że nasza technologia może zaspokoić wyjątkowe potrzeby energetyczne tego regionu, zapewniając niezawodną i czystą energię małym populacjom rozproszonym na duże odległości, pomimo surowego klimatu, geografii i innych warunków środowiskowych” – powiedział dyrektor generalny USNC Francesco Venneri.

Firmy poinformowały, że członkowie wspólnoty CVEA i zainteresowani mieszkańcy Alaski będą mieć możliwość zadawania pytań lub wnoszenia wkładu w proponowany projekt, w czasie gdy będą trwały oceny techniczne i ekonomiczne.

„Jeśli wyniki będą korzystne, będzie to pierwsze wdrożenie i ulokowanie cywilnego mikroreaktora na Alasce” – zauważyły we wspólnym oświadczeniu CVEA i USNC.

Kolejnymi krokami po pozytywnym wyniku studium wykonalności byłoby określenie przez CVEA i USNC ram finansowych dla eksploatacji i stosunki własnościowe oraz szczegółowe studium inżynieryjne, które miałoby zostać przeprowadzone w celu budowy elektrowni jądrowej. Uruchomiony zostanie następnie proces uzyskania licencji od amerykańskiej Komisji Regulacji Jądrowych (NRC) i niezbędnych pozwoleń stanowych.

MMR Energy System zaprojektowany przez firmę USNC jest reaktorem wysokotemperaturowym chłodzonym helem (HTR) z moderatorem grafitowym o mocy termicznej 15 MWt i elektrycznej 5 MWe. Znajduje się on obecnie w trakcie procesu licencjonowania w Kanadzie i USA. Global First Power planuje zbudować i eksploatować jednostkę MMR w Chalk River Laboratories w Kanadzie do 2026 roku, a University of Illinois w Urbana-Champaign poinformował NRC, że także zamierza zbudować MMR w swoim kampusie.

2. BRYTYJSKIE ORGANY REGULACYJNE ZATWIERDZAJĄ KONSTRUKCJĘ CHIŃSKIEGO REAKTORA HPR1000

Chiński reaktor HPR1000 nadaje się do budowy w Wielkiej Brytanii, stwierdził Urząd ds. Regulacji Jądrowych (ONR) i Agencja Ochrony Środowiska (EA). UK HPR1000 to konstrukcja Hualong One, którą General Nuclear Services (GNS) – spółka zależna EDF i China General Nuclear (CGN) – proponuje zastosować w przyszłej nowej elektrowni jądrowej w Bradwell w Anglii.

Ogólna ocena projektu (Generic Design Assessment, GDA) to dobrowolny proces dla dostawców reaktorów, który ma zastosowanie w Anglii i Walii i jest raczej aktem politycznym niż prawnym, ale jest on oczekiwany przez rząd brytyjski dla wszystkich nowych projektów budowlanych.

Dostawca technologii reaktora lub „strona wnioskująca” kończy proces GDA po otrzymaniu potwierdzenia akceptacji projektu (Design Acceptance Confirmation, DAC) od dozoru jądrowego oraz oświadczenia o dopuszczalności projektu (Statement of Design Acceptability, SoDA) od organów nadzoru środowiskowego.

CGN i EDF złożyły wspólny wniosek za pośrednictwem swojej spółki joint venture GNS do Departamentu Biznesu, Energii i Strategii Przemysłowej (BEIS) w październiku 2016 r., aby rozpocząć proces GDA dla brytyjskiej wersji reaktora HPR1000. Wniosek został przyjęty w styczniu 2017 r., rozpoczynając czteroetapowy proces GDA.

Po zakończeniu dogłębnej oceny projektu reaktora, ONR i Agencja Środowiska stwierdziły z zadowoleniem, że reaktor spełnia oczekiwania regulacyjne dotyczące bezpieczeństwa, ochrony i ochrony środowiska na tym etapie procesu regulacyjnego.

ONR wydał DAC, a Agencja Środowiska wydała SoDA dla tego projektu.

„Projekt UK HPR1000 w Wielkiej Brytanii został oceniony pod kątem wysokiego poziomu bezpieczeństwa oczekiwanego w Wielkiej Brytanii, a wydanie potwierdzenia akceptacji projektu – po rygorystycznych i szczegółowych ocenach przeprowadzonych przez szerokie grono moich wyspecjalizowanych inspektorów – oznacza, że uznajemy projekt UK HPR1000 za nadający się do wdrożenia i rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii” – powiedział główny inspektor nuklearny ONR Mark Foy.

Saffron Price Finnerty, kierownik ds. regulacji jądrowych w Agencji Środowiska, dodał: „Zakończyliśmy rygorystyczną ocenę brytyjskiego UK HPR1000 i doszliśmy do wniosku, że jest on w stanie spełnić te wysokie standardy, których oczekujemy. Dlatego też wydaliśmy oświadczenie o dopuszczalności konstrukcji brytyjskiego UK HPR1000 partnerom tego projektu, China General Nuclear, EDF i General Nuclear International Ltd.”

Organy regulacyjne przeprowadziły wcześniej procedurę GDA dla: UK EPR firmy EDF-Areva, zakończoną w grudniu 2012 roku, a obecnie w budowie w Hinkley Point C w Somerset i zaproponowanego do budowy w Sizewell C w Suffolk; AP1000 firmy Westinghouse, ukończoną w marcu 2017 r.; oraz dla reaktora Hitachi-GE Advanced Boiling Water Reactor, ukończoną w grudniu 2017 r.

Bradwell Power Generation Company Limited –spółka zależna CGN i EDF – proponuje budowę i eksploatację elektrowni jądrowej przy użyciu bliźniaczych bloków wyposażonych w reaktory UK HPR1000 w swojej lokalizacji w pobliżu istniejącej elektrowni Magnox w Bradwell w Essex.

Oprócz procesu GDA, inne wymagane pozwolenia obejmują pozwolenie na budowę (Development Consent Order), w którym EA udziela porad decydentowi (sekretarzowi stanu BEIS), głównie za pośrednictwem Inspektoratu Planowania, który analizuje propozycje dotyczące lokalizacji i przedstawia zalecenia do sekretarza stanu.

CGN buduje dwa demonstracyjne reaktory HPR1000 w Fangchenggang w chińskim regionie autonomicznym Guangxi, około 45 km od granicy z Wietnamem.

Jest to zakład referencyjny dla projektu Bradwell. Pierwszy beton został wylany pod fundament wyspy jądrowej bloku nr 3 elektrowni Fangchenggang w grudniu 2015 roku, a pod blok nr 4 rok później. Elektrownia w 39% należy do Guangxi Investment Group i 61% do CGN. Termin uruchomienia tych bloków przewidywany jest na drugą połowę 2022 r. i pierwszą połowę 2024 r.

W listopadzie 2020 r. projekt HPR1000 został formalnie certyfikowany przez organizację European Utility Requirements - techniczną grupę doradczą dla europejskich zakładów energetycznych w zakresie elektrowni jądrowych.

 

3. WZROST ZAINTERESOWANIA ESTONII ENERGETYKĄ JĄDROWĄ

Według sondażu przeprowadzonego przez Kantar Emor dla Fermi Energia około 68% Estończyków popiera lub zamierza poprzeć wdrożenie małych elektrowni jądrowych w kraju. Jest to wzrost o 14p% w stosunku do styczniu 2021 r., kiedy odnotowano 54% poparcia.

Coraz więcej odpowiedzi „tak” i „raczej tak” dominuje nad odpowiedzią na pytanie, czy Estonia powinna rozważyć wdrożenie małych elektrowni jądrowych.

Fermi Energia to estońska firma opracowująca koncepcje wykorzystania małych reaktorów modułowych w tym kraju. Według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej Estonia w swoim bilansie energetycznym aż w 55% wykorzystuje węgiel do produkcji energii elektrycznej, a następnie biomasę i odpady w około 25%. W ostatnich latach stopniowo wycofuje się z wykorzystywania ropy z łupków, mając na celu zaprzestanie wykorzystywania jej do produkcji energii elektrycznej do 2035 r.

Na pytanie: „Czy jest Pan za rozważeniem wykorzystania nowej generacji małych elektrowni jądrowych w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej?”, około 36% respondentów odpowiedziało „tak”, a 32% odpowiedziało „raczej tak”. Jednocześnie 10% odpowiedziało „nie”, 10% „raczej nie”, a 12% „nie wiem”.

Według sondażu w Estonii faworyzowano wszystkie opcje czystej energii elektrycznej. Łącznie 57% osób opowiedziało się za energią z wiatru, a 50% za energię słoneczną, podczas gdy tylko 10% poparło gaz ziemny.

„Odsetek kobiet opowiadających się za energią jądrową również znacznie wzrósł” – poinformowała firma Fermi. „W sierpniu 40% kobiet opowiedziało się za, lub raczej za rozważeniem elektrowni jądrowej, poparcie to wzrosło do 54% w styczniu. Poparcie mężczyzn utrzymywało się na znacznie wyższym poziomie przez lata, osiągając 83% w ostatnim sondażu”.

„Wysokie ceny gazu i energii elektrycznej tej jesieni sprawiły, że ludzie poważnie zainteresowali się energią i zdali sobie sprawę, że dobrej pogody nie można oczekiwać w samych tylko krajach nordyckich. „Estonia jest wystarczająco dojrzała, by poważnie rozważyć zastąpienie XX-wiecznej energii z łupków nową generacją energii jądrowej XXI wieku w perspektywie dziesięciu lat” – powiedział Kalev Kallemets, dyrektor generalny Fermi Energia.

4. RPA POSZUKUJE PROPOZYCJI BUDOWY NOWEGO REAKTORA BADAWCZEGO

Necsa – Południowoafrykańska Korporacja Energii Jądrowej – opublikowała wniosek o udzielenie informacji (Request for Information, RFI) dotyczący budowy wielozadaniowego reaktora jądrowego (Multipurpose Reactor, MPR), który ma zastąpić 56-letni reaktor badawczy Safari-1, zlokalizowany w ośrodku badań jądrowych w Pelindabie.

We wrześniu ubiegłego roku rząd Republiki Południowej Afryki zatwierdził budowę reaktora MPR w celu zastąpienia reaktora Safari-1 o mocy cieplnej 20 MWt, który ma zakończyć eksploatację w 2030 roku. Reaktor jest zarządzany przez firmę Necsa, a produkcją izotopów zajmuje się spółka zależna NTP Radioisotopes, w całości należąca do Necsy.

Safari-1 jest jednym z czterech wiodących producentów radioizotopów medycznych na świecie stosowanych w leczeniu milionów pacjentów rocznie. Wspiera także badania naukowe, rozwój i innowacje w medycynie, rolnictwie, paleontologii i naukach biologicznych.

Safari-1 jest głównym dostawcą radioizotopów medycznych w Afryce i może zaspokoić do 25% światowego zapotrzebowania na molibden-99. Został on przekształcony z wysoko wzbogaconego uranu na uran nisko wzbogacony i od 2010 roku wykorzystuje nisko wzbogacone tarcze uranowe do produkcji radioizotopów.

Oprócz produkcji radioizotopów, MPR ma znacznie rozszerzyć możliwości badawcze. Nowy reaktor ma być wyposażony w źródło zimnych neutronów, które będzie jedynym dostępnym w Afryce.

MPR-EXT-RFI-0001 – The Necsa Multipurpose Research Reactor Project: Request for Information obejmuje aspekty techniczne, finansowe i zarządzania projektami związane z następującymi obiektami: Wielozadaniowy Obiekt Reaktorowy (Multipurpose Reactor Facility), w tym wszystkie budynki i instalacje do obsługi MPR, wyposażony w infrastrukturę do produkcji izotopów i badań paliw/materiałów oraz źródła neutronów, wiązki i prowadnice neutronów wyposażone w obszerny zestaw przyrządów do rozpraszania neutronów, zakład produkcji paliwa, zakład przetwarzania izotopów oraz miejsca noclegowe na miejscu.

„Proces RFI pomoże nam w pozyskiwaniu kluczowych danych rynkowych i walidacji parametrów, które mają zostać zastosowane w modelu finansowym MPR, a tym samym umożliwi dopracowanie specyfikacji wymagań użytkownika projektu” – powiedział Loyiso Tyabashe, dyrektor generalny Necsa.

Według Necsa wydanie RFI służy wyłącznie do celów gromadzenia informacji i pozwoli określić czas realizacji wymagany do wdrożenia zamówień i budowy MPR, tak aby produkcja radioizotopów, badania i rozwój oraz związane z nimi innowacje w zakresie technologii jądrowej były kontynuowane bez przerw.

„Necsa jako państwowa jednostka rządu Republiki Południowej Afryki jest zobowiązana do zapewnienia, że MPR przyczyni się do rozwoju gospodarki oraz zdolności produkcyjnych i naukowych w kraju” – powiedział David Nicholls, przewodniczący Rady Dyrektorów Necsa. „Jeśli chodzi o możliwości zatrudnienia, MPR stworzy około 750 pełnoetatowych miejsc pracy i dodatkowe 3800 pośrednich miejsc pracy na potrzeby swojej działalności i wypełniania mandatu badawczego w okresie eksploatacji”.

Termin zakończenia RFI to 10 marca. „Respondenci mogą zdecydować się odpowiedzieć na wszystkie aspekty tego RFI lub wybrać konkretne aspekty w oparciu o ich obszar zainteresowań, wiedzę fachową i możliwości” – stwierdza Necsa.

5. ZMODERNIZOWANO ROSYJSKI REAKTOR BADAWCZY PIK

Rosatom poinformował, że zakończono modernizację reaktora badawczego PIK i wszystkich jego elementów. Nowa „duża placówka naukowa” jest jednym z zaledwie czterech wysokostrumieniowych reaktorów badawczych na świecie.

Wprowadzenie nowego rodzaju paliwa jądrowego pozwoli na znaczne wydłużenie czasu pracy wysokostrumieniowego reaktora badawczego między przeładunkiem paliwa, poinformował Rosatom. Poszerzy to zakres eksperymentów, jakie może podjąć PIK.

Kompleks reaktora badawczego PIK znajduje się w Petersburskim Instytucie Fizyki Jądrowej w Gatczynie. Został zaprojektowany w latach 70-tych, ale budowa utknęła w latach 80-tych. Reaktor został ostatecznie ukończony i uruchomiony w lutym ubiegłego roku w ramach krajowego projektu „stworzenia światowej klasy dużych obiektów naukowych w Rosji”.

„Materiały użyte do opracowania i konstrukcji elementu paliwowego umożliwiają… [osiągnięcie] maksymalnego jednostkowego uwolnienia energii z mocą do 5,5 MWt na litr” – poinformował Rosatom.

Dodał, że reaktor PIK jest „największym na świecie obiektem badawczym reaktorów tego typu o mocy cieplnej 100 MW, co pozwala na umieszczenie do 50 stanowisk naukowych na wydobytych wiązkach neutronów”.

Oprócz reaktora PIK na świecie działają trzy wysokostrumieniowe reaktory badawcze: reaktor HFR o mocy 45 MWt w Petten w Holandii, zmodernizowany reaktor 85 MWt w Oak Ridge National Laboratory w USA oraz 20 MWt Heinz Maier-Leibnitz FRM II w Niemczech.

INNE WIADOMOŚCI

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej i 55-narodowa Unia Afrykańska zgodziły się odnowić i pogłębić współpracę w zakresie pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Praktyczne ustalenia rozszerzające współpracę uzgodnione po raz pierwszy w 2018 r. zostały podpisane podczas spotkania dyrektora generalnego MAEA Rafaela Mariano Grossiego z przewodniczącym Komisji Unii Afrykańskiej Moussa Faki Mahamat. Zgodnie z nowymi ustaleniami, obowiązującymi do 2026 r., MAEA i UA będą współpracować w obszarach zdrowia i żywienia ludzi, żywności i rolnictwa, wody i środowiska, przemysłowych zastosowań technologii jądrowej, planowania energetycznego i energetyki jądrowej oraz bezpieczeństwa radiologicznego i jądrowego.

Rząd Japonii poinformował, że w przyszłym tygodniu zespół ekspertów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej odwiedzi uszkodzoną elektrownię jądrową Fukushima Daiichi, aby dokonać przeglądu planu zrzutu radioaktywnej wody do morza. Podczas pobytu w dniach 14-18 lutego, jak podała agencja informacyjna Kyodo, eksperci ocenią bezpieczeństwo uwalniania uzdatnionej wody, a wizyta w zakładzie w Fukushimie zaplanowana jest na 15 lutego, jak poinformowały japońskie ministerstwa spraw zagranicznych i przemysłu. Planowane uwolnienie zgromadzonej wody do oceanu ma rozpocząć się na początku 2023 roku.

Prawie 80 naukowców, akademików i przedsiębiorców z różnych dyscyplin, w tym były amerykański sekretarz ds. energii Steven Chu, wysłało list do gubernatora Kalifornii Gavina Newsoma, prosząc go o opóźnienie zamknięcia dwublokowej elektrowni Diablo Canyon, jedynego komercyjnego obiektu jądrowego w tym stanie i jego głównego źródła zielonej energii elektrycznej. „Zagrożenie zmianami klimatu jest zbyt realne i zbyt naglące, abyśmy mogli pozwolić sobie na pochopne działanie i musimy dobrze się zastanowić, aby nie popełnić błędu” – czytamy w liście. „Biorąc pod uwagę nasz kryzys klimatyczny, zamknięcie zakładu jest nie tylko nieodpowiedzialne, ale konsekwencje mogą być katastrofalne.

Blok nr 5 w kanadyjskiej EJ Bruce rozpoczął planowaną przerwę remontową po 591 kolejnych dniach eksploatacji. Przestój jest jednym z projektów konserwacyjnych, który pozwoli jednostce osiągnąć dobre wyniki aż do wymiany głównych podzespołów (MCR), zaplanowanej na 2026 r., a także obejmuje ekstrakcję medycznego izotopu kobaltu-60. Poprzedni rekord jednostki Candu to 556 dni nieprzerwanej eksploatacji.

Francuski koncern energetyczny EDF zmniejszył swoje szacunki produkcji energii jądrowej na 2022 r. do 295-315 TWh. W ubiegłym miesiącu firma zrewidowała przewidywaną produkcję jądrową w 2022 roku z 330-360 TWh do 300-330 TWh. EDF podał, że prognozy dotyczące produkcji jądrowej w 2023 r., obecnie 340-370 TWh, zostaną zaktualizowane tak szybko, jak to możliwe.

 

Opracowano w DEJ na podstawie: WNA, NucNet, MAEA