Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Augustowie

W związku z rozpoczętym sezonem letnim Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Augustowie przypomina, że woda fontanny i podobne urządzenia wodne instalowane w strefie publicznej krąży w obiegach zamkniętym i nie nadaje się do kąpieli ani picia!

W przypadku korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem, a także niewłaściwego utrzymania urządzenia te mogą stwarzać  zagrożenie dla zdrowia osób przebywających w ich sąsiedztwie lub korzystających z nich.

Zagrożenie dla zdrowia mogą wiązać się przede wszystkim :

• z piciem wody z fontanny/zbiomika,
• z kąpielą lub zabawą w wodzie.

W trakcie tych czynności może nastapić przeniesienie mikroorganizmów chorobotwórczych w trakcie picia wody lub zachłyśnięcia, a także poprzez ręce łub trzymane w nich przedmioty, które mogą zostać włożone do jamy ustnej.

Ryzyko to jest mniejsze, gdy:

• woda w fontannie jest dezynfekowana,
• nie podlega recyrkulacji,
• odpływ wody ze zbiornika następuje w krótkim czasie, maksymalnie kilku godzin.

Woda w fontannach zwykle charakteryzuje się niską barwą i mętnością, w związku z czym mylnie i bezzasadnie uważana jest potocznie za wodę czystą, o jakości bezpiecznej dla zdrowia, podczas gdy w rzeczywistości nie jest ona przeznaczona do spożycia ani do kąpieli. Wykorzystywanie fontann z otwartymi zbiornikami jako basenów czy brodzików nie powinno mieć miejsca, ponieważ woda w tego typu urządzeniach nie jest uzdatniana i dezynfekowana, a jej jakość nie podlega systematycznej kontroli.

Na czystość mikrobiologiczną wody będącej w obiegu tych obiektów wpływają między innymi: jakość materiałów instalacyjnych, ich podatność na tworzenie biofilmu, obecność osadów, korozja, temperatura wody. Istotną rolę w zanieczyszczaniu wody w fontannach odgrywają również źródła zewnętrzne takie jak: zanieczyszczenia mikrobiologiczne pochodzące od zwierząt (ptaki, psy, koty itp.) oraz ludzi.

Innego typu zagrożenia mogą wiązać się z fontannami, których elementem jest ogólnodostępny otwarty zbiornik wody, do którego powraca woda z wyrzuconego pod ciśnieniem strumienia. Pozostając w otwartym zbiorniku, może ona podlegać skażeniu fekalnemu mikroorganizmami obecnymi w odchodach zwierzęcych miedzy innymi: E. coli, enterokoki jak również w wodzie mogą być obecne wirusy (enterowirusy, norowirusy) oraz pierwotniaki pasożytnicze (Giardia, Cryptosporidium). W przypadku fontanny z systemem recyrkulacji wody nie poddawanej jednocześnie uzdatnianiu ani dezynfekcji mogą one być obecne również w strumieniu wody fontanny.

Fontanny są źródłem aerozolu wodnego, który może nieść ze sobą zanieczyszczenia mikrobiologiczne. Istotnym zagrożeniem może być występowanie w aerozolu bakterii z rodzaju Legionella, które w przypadku inhalacji mogą prowadzić do zachorowań na legionelozę (przebiegającej jako zapalenie płuc lub gorączka Pontiac). Zakażenie następuje drogą wziewną, zagrożenie stwarza więc samo przebywanie w pobliżu źródła aerozolu. Skażenie aerozolu wodnego jest wynikiem kolonizacji przez bakterie Legionella instalacji wodnej fontanny, czemu sprzyja temperatura wody wynosząca 25- 45°C, nie stosowanie dezynfekcji wody, brak kontroli narastania biofilmu na wewnętrznej powierzchni instalacji. Czynnikiem sprzyjającym zakażeniu jest aerozol wodny o średnicy kropel 2.0 pm - 5.0 pm, które łatwiej osiągają dystalne odcinki dolnych dróg oddechowych. Ryzyko zakażenia skutecznie minimalizuje okresowa kontrola stanu instalacji wodnej, połączona z usuwaniem ewentualnego biofilmu, utrzymywanie temperatury wody na poziomie poniżej 20°C, dezynfekcja wody (związki chloru, promieniowanie UV). Właściwe zaprojektowanie fontanny powinno zapewniać także laminamy (nie turbulentny) wypływ wody.