Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w m. st. Warszawie

Szczepienia to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony zdrowia. W okresie dojrzewania organizm wciąż się rozwija, a układ odpornościowy wymaga wsparcia, aby skutecznie bronić się przed groźnymi chorobami zakaźnymi.

W Polsce szczepienia nastolatków wpisane są w Program Szczepień Ochronnych (PSO) dzieci i młodzieży do 19 roku życia jako szczepienia obowiązkowe.

Szczepienia nastolatków – dlaczego są ważne?

Przebywanie w dużych grupach (szkoły, internaty) sprzyja rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Szczepienia przede wszystkim pomagają uniknąć groźnych powikłań, chronią też przed poważnymi chorobami, wzmacniają odporność.

Im więcej osób jest zaszczepionych, tym mniejsze ryzyko rozprzestrzeniania się chorób, co chroni również osoby, które nie mogą przyjąć szczepionek z powodów medycznych (tzw. odporność zbiorowiskowa).

W przypadku niektórych chorób szczepienia zapewniają odporność na całe życie (np. szczepienie przeciwko odrze), niektóre jak np. szczepienie przeciwko błonicy czy krztuścowi dają odporność na kilka lat i wymagają podania dawek przypominających.

SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE:

Zgodnie z aktualnym PSO szczepienia obowiązkowe (bezpłatne) dla nastolatków obejmują podanie przypominającej dawki szczepionki:

• W 14. rok życia – błonica, tężec, krztusiec (dTap)
• W 19. rok życia – błonica, tężec (dT)

SZCZEPIENIA ZALECANE:

Dla zapewnienia lepszej ochrony nastolatków przed wybranymi chorobami zakaźnymi zaleca się rozpoczęcie nowych szczepień. Wiek nastoletni jest również najlepszym czasem, aby zapewnić ochronę przed niektórymi chorobami nowotworowymi, które mogą zagrażać nam w dorosłym życiu.

Wśród zalecanych szczepień dostępnych dla nastolatków bezpłatne są:

• szczepienie przeciw HPV dziewcząt i chłopców w wieku do ukończenia 14 roku życia w ramach Powszechnego Programu Szczepień przeciw HPV
• oraz w sezonie 2024/2025 przeciwko grypie do ukończenia 18 r.ż

Do szczepień zalecanych (płatnych) nastolatków należą przede wszystkim szczepienia przeciw: meningokokom, ospie wietrznej, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW A) i kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM).

Warto rozważyć również zastąpienie w 19 r.ż. bezpłatnej szczepionki przeciw błonicy i tężcowi (dT) odpłatną szczepionką zawierającą komponent krztuścowy (dTap).

Dlaczego dawki przypominające są ważne?

Z czasem odporność na niektóre choroby, uzyskana dzięki wcześniejszym szczepieniom, może osłabnąć. Dawki przypominające są podawane, aby wzmocnić układ odpornościowy i zapewnić dalszą ochronę przed zakażeniami. Wzmacnia ochronę uzyskaną we wczesnym dzieciństwie. Regularne przyjmowanie dawek przypominających klucz do zdrowia.

Szczepienia, które przyjmujemy odnotowane są w książeczce zdrowia, którą posiada pacjent oraz karcie uodpornienia, która znajduje się w poradni podstawowej opieki zdrowotnej.

W przypadku braku szczepień obowiązkowych lub pominięcia niektórych dawek nastolatek powinien je uzupełnić.

• Nie jest za późno na szczepienie – nawet jeśli dziecko lub nastolatek nie otrzymał wszystkich wymaganych dawek szczepień obowiązkowych w odpowiednim wieku, można je uzupełnić bezpłatnie, aby zapewnić pełną ochronę, nawet po ukończeniu 18 r.ż.
• Uzupełnienie cyklu szczepień – w większości przypadków nie trzeba zaczynać całego schematu szczepień od początku. Wystarczy podać brakujące dawki, aby osiągnąć pełną odporność.
• Szczepienia są darmowe w ramach NFZ – młodzież do ukończenia 19 roku życia może otrzymać zaległe dawki szczepień obowiązkowych bezpłatnie w swojej poradni POZ.
• Skontaktuj się z lekarzem – specjalista oceni, które szczepienia zostały pominięte i ustali indywidualny kalendarz szczepień.

Jeśli jakieś szczepienie zostało pominięte, warto jak najszybciej je nadrobić, aby zapewnić ochronę przed groźnymi chorobami. Prawie wszystkie szczepienia obowiązkowe można uzupełnić do ukończenia 19 roku życia. Wyjątek stanowi szczepienie przeciwko gruźlicy – zgodnie z kartą charakterystyki produktu leczniczego (ChPL) podaje się do ukończenia 15 r.ż., oraz szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae i przeciwko pneumokokom podawane zgodnie z PSO do ukończenia 5 roku życia.

Szczepienie w 19. roku życia i co dalej?

Szczepienia ochronne nie kończą się wraz ostatnią dawką przypominającą w 19. roku życia. Dawki przypominające są tak samo ważne w dorosłym życiu, jak te przyjmowane w dzieciństwie i w wieku nastoletnim. Aby zapoznać się z kalendarzem szczepień zalecanych dla osób dorosłych, zachęcamy do odwiedzenia strony https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-doroslych/ .