Opolski Urząd Wojewódzki

Uchwała nr 17 Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej z dnia 19 września 2025 r. w sprawie nadmiarowych wymogów stosowanych przez Instytucje Zarządzające Funduszami Europejskimi w regionach, związanych z potwierdzaniem kwalifikowalności wydatków za pomocą indywidualnych planów reintegracyjnych

 

Na podstawie § 9 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 26 października 2022 r. w sprawie Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej (Dz. U. poz. 2216) uchwala się, co następuje:

§ 1.

1. Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej z olbrzymim niepokojem przyjmuje informacje o tym, że Instytucje Zarządzające Funduszami Europejskimi w regionach żądają od Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej oraz przedsiębiorstw społecznych przekazania indywidualnych planów reintegracyjnych, o których mowa w art. 6 ustawy
   z dnia 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej jako dokumentów potwierdzających kwalifikowalność wydatków ponoszonych w związku z utworzeniem i utrzymaniem miejsca pracy. 
2. W opinii Komitetu zaistniała sytuacja jest niepokojąca z kilku powodów. Po pierwsze, zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi realizacji projektów z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w regionalnych programach na lata 2021–2027 (podrozdział 4.4 Zasady dotyczące ekonomii społecznej, sekcja 4.1.1 Stawki jednostkowe na utworzenie i utrzymanie miejsca pracy w PS) wsparcie na utworzenie miejsca pracy jest rozliczane stawką jednostkową, co oznacza, że stawka jednostkowa jest kwalifikowalna, jeżeli osiągnięty zostanie określony dla niej wskaźnik, tj. liczba miejsc pracy utworzonych
   w przedsiębiorstwie społecznym. Dodatkowo, ww. wytyczne wyraźnie określają katalog dokumentów potwierdzających kwalifikowalność składek jednostkowych. Nie ma wśród nich planu reintegracyjnego. Z kolei Wytyczne dotyczące kwalifikowalności wydatków (podrozdział 2.2 Ogólne zasady kwalifikowalności, pkt 1) mówią m.in. o należytym udokumentowaniu ponoszonych wydatków. Nie oznacza to jednak, że Instytucje Zarządzające mogą żądać każdego dokumentu na potwierdzenie wydatku, według własnego uznania. Mogą natomiast żądać dokumentów niezbędnych i adekwatnych do celów weryfikacji kwalifikowalności. W przypadku wsparcia na utworzenie i utrzymanie miejsca pracy indywidualny plan reintegracyjny nie jest takim dokumentem. 

Po drugie, żądanie przedłożenia indywidualnego planu reintegracyjnego na dowód kwalifikowalności wydatków na utworzenie i utrzymanie miejsca pracy jest wyraźnym dowodem przekroczenia kompetencji przez Instytucję Zarządzającą. Co więcej, uderza w godność osób wspieranych przez OWES i jest jawnym łamaniem Karty Praw Podstawowych, w szczególności artykułu 1, który mówi: „Godność człowieka jest nienaruszalna. Musi być szanowana i chroniona.” Przypominamy, że w ramach OWES wspierane są – często za pośrednictwem przedsiębiorstw społecznych – osoby doświadczające różnego rodzaju kryzysów życiowych, a przedsiębiorstwa społeczne to podmioty, które takie osoby zauważają i dają im – dzięki pracy i działaniom reintegracyjnym – możliwość pokonania tych życiowych trudności. Indywidualny plan reintegracyjny jest rodzajem umowy między pracodawcą i pracownikiem. Bazuje na zaufaniu między nimi: pracownik dzieli się z pracodawcą często wrażliwymi, intymnymi trudnościami dotyczącymi np. stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej, materialnej, mieszkaniowej, orientacji seksualnej itd. Ujawnianie przez pracodawcę indywidualnych planów reintegracyjnych, a tym samym wrażliwych danych osobowych, osobom postronnym może stanowić złamanie zasady zaufania, utrudnić relacje pracodawcy i pracownika, zniweczyć dotychczasowy wysiłek reintegracyjny po każdej ze stron tego trudnego i delikatnego procesu, ale też podważyć zaufanie samych przedsiębiorstw społecznych do specjalistów ds. reintegracji pracujących w OWES.

Przypominamy w tym miejscu dwa ważne artykuły Karty Praw Podstawowych, które
w naszej opinii są naruszane: artykuł 7, który wskazuje, że każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się” oraz artykuł 8: „1. Każdy ma prawo do ochrony danych osobowych, które go dotyczą. 2. Dane te muszą być przetwarzane rzetelnie w określonych celach i za zgodą osoby zainteresowanej lub na innej uzasadnionej podstawie przewidzianej ustawą. Każdy ma prawo dostępu do zebranych danych, które go dotyczą, i prawo do dokonania ich sprostowania.” 

Po trzecie, działania IZ zmuszające OWES i PS do ujawniania treści indywidualnych planów reintegracyjnych mogą skutkować – jak wspomniano wyżej – zniweczeniem wysiłków reintegracyjnych, a tym samym koniecznością mobilizacji służb publicznych do pomocy osobie w kryzysie i w konsekwencji zwiększeniem wydatków na ten cel po stronie państwa. Są więc działaniami przeciwko zasadzie gospodarności finansów publicznych, która odbywa się w imię ochrony finansów publicznych przed beneficjentami i obywatelami.

 

§ 2.

W związku z powyższym, Komitet zwraca się do:

1. Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej jako Instytucji Koordynującej Europejski Fundusz Społeczny Plus oraz Instytucji Koordynującej Umowę Partnerstwa 2021-2027 (tym w obszarze respektowania Karty Praw Podstawowych) 
2. Instytucji Zarządzających Funduszami Europejskimi w regionach
3. Urzędów Wojewódzkich
4. Rzeczników Funduszy Europejskich
5. Urzędu Ochrony Danych Osobowych
6. Podkomitetu Umowy Partnerstwa do spraw stosowania Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej we wdrażaniu perspektywy finansowej 2021-2027

o podjęcie działań mających zrewidować podejście Instytucji Zarządzających, organów administracji rządowej w województwie oraz publicznych służb zatrudnienia, wykonujących czynności monitorujące, kontrolne, nadzorcze lub sprawdzające, które mogą doprowadzić do istotnych naruszeń prawa.

 

§ 3.

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.