Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

- To bardzo ważna uroczystość, bowiem sprawy, które ogniskują się wokół naszej niepodległości, są dla naszej wspólnoty ciągle bardzo istotne. W dodatku sytuacja zewnętrzna, te różne niepokoje, które dotykają nas, unaoczniają nam zagrożenia, które mogą się wiązać z naszą suwerennością i niepodległością. To bardzo ważne wartości, nie mówiąc o tym, jak bardzo ważna jest przestrzeń wolności, z której korzystamy. Takie uroczystości jak dzisiejsza uświadamiają nam również, jak mocne i żywe było przekonanie naszych przodków, że niepodległość jest dla rozwoju naszego kraju niezbędna. Białystok dłużej czekał na wolność, ale to oczekiwanie najmocniej uświadomiło nam, jak bardzo jest nam ona potrzebna - mówił dziennikarzom wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.

Uczestnicy sobotniej uroczystości złożyli wieńce i kwiaty przed pomnikiem marszałka Józefa Piłsudskiego - pierwszego przywódcy odrodzonej Polski, w ten sposób oddając hołd wyzwolicielom Białegostoku.

W połowie 1915 r. wojska niemieckie wyparły z Białegostoku Rosjan i to pod ich okupacją miasto znajdowało się w dniu 11 listopada 1918 r., gdy zawarty został rozejm w Compiègne kończący działania zbrojne w ramach I wojny światowej. W dniu zakończenia konfliktu na terenach formalnie należących do rozpadającego się Imperium Rosyjskiego - w Estonii, na Łotwie, Litwie, Białorusi i Ukrainie - wciąż znajdowały się tysiące żołnierzy niemieckich. Ich ewakuację do Prus Wschodnich przez ziemie północno-wschodniej Polski zagwarantowała umowa białostocka podpisana 5 lutego 1919 r., która pozostawiła Białystok pod tymczasową kontrolą niemiecką - do czasu zakończenia ewakuacji.

W związku z tymi wydarzeniami, wolność dotarła do Białegostoku dopiero 19 lutego 1919 r. O godzinie 4 nad ranem miasto opuścili ostatni niemieccy żołnierze. Na nadejście Wojska Polskiego białostoczanie gromadzący się na ulicach, a zwłaszcza na rynku, musieli jeszcze trochę poczekać - pierwsze patrole weszły do miasta około godziny 9 wieczorem. Mimo późnej pory, ciemności i zimna potęgowanego przez siąpiący nieustannie od wielu godzin deszcz, białostoczanie zgotowali polskim żołnierzom gorące, entuzjastyczne powitanie wraz z poczęstunkiem z jednej z najlepszych cukierni w mieście.

Wolność nie została niestety w Białymstoku na długo. 28 lipca 1920 r. miasto opanowali bolszewicy. Dopiero 22 sierpnia zostało ono ponownie wyzwolone przez 1. Pułk Piechoty Legionów, który w bitwie białostockiej starł się z jednostkami  16. i 3. armii sowieckich wycofujących się spod Warszawy.