Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

W rocznicę śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego wieczór pamięci zorganizowała Fundacja Patria Mater przy wsparciu białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Uroczystość odbyła się pod kinem TON w Białymstoku,  gdzie odbywały się procesy komunistyczne „Żołnierzy Wyklętych”.

- Solidaryzujemy się z tymi, którzy walczyli o nasz kraj, a organizując takie uroczystości, staramy się ten dług spłacać, poza tym pamięć jest elementem naszej tożsamości narodowej - mówił współorganizator Zdzisław Panasewicz.

Hołd rotmistrzowi Pileckiemu oddali samorządowcy, przedstawiciele środowisk patriotycznych, harcerze oraz grupy rekonstrukcyjne.

- W tej postaci skupiają się wszystkie walory pokolenia, które walczyło o wolną Ojczyznę w tragicznych czasach, a z drugiej strony ta postać oddaje dramatyzm tamtych czasów - mówił dziennikarzom wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.

Bohater II wojny światowej

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu w Karelii w północnej Rosji, dokąd jego szlachecka rodzina została przesiedlona w ramach represji za udział w Powstaniu Styczniowym. Od 1910 r. mieszkał i uczył się w Wilnie, gdzie należał do  zakazanego przez władze rosyjskie harcerstwa.

Służył w Wojsku Polskim, walczył w wojnie  polsko-bolszewickiej, brał udział w obronie Grodna, Bitwie Warszawskiej, w walkach w Puszczy Rudnickiej oraz w  wyzwoleniu Wilna. Dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Walecznych. Zmobilizowany w sierpniu 1939 r., walczył w kampanii polskiej, po czym przedostał się do  Warszawy, gdzie walczył w strukturach Związku Walki Zbrojnej.

19 września 1940 r. podczas niemieckiej łapanki pozwolił się aresztować, by przedostać się do niemieckiego obozu Auschwitz i zdobyć informacje o panujących tam warunkach. Był głównym  inicjatorem konspiracji w obozie.

W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. Pilecki zdołał uciec z obozu wraz z dwoma współwięźniami. W latach 1943-44 służył w oddziale III Kedywu KG AK,  brał udział w Powstaniu Warszawskim. Po kapitulacji walk o oswobodzenie stolicy rotmistrz dostał się do  niewoli niemieckiej. Przebywał w oflagu VII A w Murnau, następnie  dołączył do II Korpusu Polskiego we Włoszech. W październiku 1945 r., na osobisty rozkaz gen. Władysława Andersa, wrócił do Polski, by prowadzić  działalność wywiadowczą na rzecz II Korpusu.

Jesienią 1945 r. Pilecki  zorganizował siatkę wywiadowczą i rozpoczął zbieranie informacji  wywiadowczych o sytuacji w Polsce, w tym o żołnierzach AK i II Korpusu  więzionych w obozach NKWD i deportowanych do Rosji. Prowadził również  wywiad w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego (MBP), MON i MSZ. Nie  zareagował na rozkaz Andersa polecający mu opuszczenie Polski, w związku  z zagrożeniem aresztowania. Rozważał skorzystanie z amnestii w 1947 r.,  ostatecznie postanowił się jednak nie ujawniać.

Aresztowanie i śmierć

8 maja 1947 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu  Bezpieczeństwa; był torturowany i oskarżony o działalność wywiadowczą na  rzecz rządu RP na emigracji.

3 marca 1948 r. przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie rozpoczął się proces tzw. grupy Witolda. Rotmistrz Pilecki został oskarżony o: nielegalne przekroczenie granicy, posługiwanie się  fałszywymi dokumentami, brak rejestracji w Rejonowej Komendzie  Uzupełnień, nielegalne posiadanie broni palnej, prowadzenie działalności  szpiegowskiej na rzecz Andersa oraz przygotowywanie zamachu na grupę  dygnitarzy MBP. Prokuratorem oskarżającym Pileckiego  był mjr Czesław Łapiński, przewodniczącym składu sędziowskiego ppłk Jan  Hryckowian (obaj byli dawnymi oficerami AK), sędzią kpt. Józef Bodecki.  Skład sędziowski (jeden sędzia i jeden ławnik) był niezgodny z  ówczesnym prawem.

15 marca 1948 r. rotmistrz został skazany na karę śmierci. Prezydent  Bolesław Bierut nie zgodził się na ułaskawienie. Wyrok wykonano 25 maja w  więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej, poprzez strzał w tył  głowy.

Witold Pilecki pozostawił żonę, córkę i  syna. Miejsce pochówku rotmistrza nigdy nie zostało ujawnione przez  komunistyczne władze; prawdopodobnie zwłoki zakopano na tzw. Łączce,  czyli w kwaterze „Ł” na Cmentarzu Wojskowym na stołecznych Powązkach. Do tej pory nie natrafiono jednak w tym miejscu na szczątki rotmistrza.

Do roku 1989 wszelkie informacje o jego dokonaniach i losie podlegały  w PRL cenzurze. Witold Pilecki został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1995) i Orderem Orła Białego (2006).