Obchody 85. rocznicy pierwszej sowieckiej akcji deportacyjnej na Sybir
10.02.2025
Miasto Białystok i jego mieszkańcy uczcili pamięć ofiar pierwszej masowej akcji deportacyjnej na Sybir, jaką Sowieci przeprowadzili 10 lutego 1940 roku na zajętych przez siebie wschodnich terenach II Rzeczpospolitej. We wszystkich wydarzeniach rocznicowych wziął udział wojewoda podlaski Jacek Brzozowski.
Obchody rocznicy trwały kilka dni i miały różne formy, dzięki czemu w upamiętnienie zaangażowało się wielu mieszkańców miasta, reprezentujących kilka pokoleń: od Sybiraków – świadków wydarzeń, po dzieci i młodzież.
Upamiętnienie przez sport
O dramatycznych wydarzeniach sprzed 85 lat przypominał Bieg Pamięci Sybiru, już po raz siódmy zorganizowany w Białymstoku przez Muzeum Pamięci Sybiru i Fundację Białystok Biega. Impreza zgromadziła ponad tysiąc amatorów sportu, którzy w sobotę 8 lutego po zmroku przebiegli przez Las Turczyński na wybranym przez siebie dystansie 5 lub 10 km.
Każdy z uczestników Biegu mógł wskazać Sybiraka lub Sybiraczkę, których pamięć chce uczcić swoim wysiłkiem. Wojewoda Jacek Brzozowski, który wybrał dystans 5 km, wskazał osobę ze swojego rodzinnego miasta:
Maria Maliszewska była nauczycielką w Szkole Podstawowej nr 2 w Łapach, do której i ja uczęszczałem. Pamiętam Ją jako ciepłą i serdeczną osobę. Pani Maria razem ze swoją mamą, Sabiną Gründlową, przedwojenną kierowniczką szkoły, zostały wywiezione w 1940 roku do Kazachstanu. Spędziły tam sześć lat
– mówił Jacek Brzozowski.
Światełka na torach
W niedzielę 9 lutego po zmroku przed Muzeum Pamięci Sybiru zapłonęło Światło Pamięci, zapalone przez wojewodę Jacka Brzozowskiego, posła Krzysztofa Truskolaskiego, zastępców prezydenta Białegostoku oraz Sybiraków i mieszkańców miasta.
Z każdą taką rocznicą towarzyszące obchodom hasło: „pamięć” wydaje się coraz ważniejsze. Coraz mniej jest bowiem wśród nas tych, którzy mogliby podzielić się swym osobistym świadectwem o wydarzeniach z lat 1940-41
– podkreślał wojewoda w swoim wystąpieniu.
W dniu rocznicy
W poniedziałek główne uroczystości odbyły się pod Pomnikiem – Grobem Nieznanego Sybiraka przed kościołem pw. Ducha Świętego w Białymstoku. Obok wojewody Jacka Brzozowskiego obecni byli oczywiście Sybiracy, ale też reprezentanci władz miasta i parlamentarzyści.
Białostocki kościół pw. Ducha Świętego od lat jest miejscem, wokół którego gromadzą się Sybiracy i Sybiraczki. Zanim powstało Muzeum Pamięci Sybiru, w podziemiach tej świątyni eksponowali swoje pamiątki z czasów sowieckich represji. Po utworzeniu placówki przy ulicy Węglowej zbiory z kościelnych pomieszczeń przeniesiono do Muzeum Pamięci Sybiru, gdzie zostały otoczone profesjonalną opieką.
Sybiracki szlak pamięci
Kolejne dwa białostockie miejsca pamięci związane z sowieckimi wywózkami odwiedził w poniedziałek w imieniu wojewody Jerzy Bołtuć, pełnomocnik wojewody podlaskiego ds. kombatantów i osób represjonowanych. Złożył kwiaty pod pomnikiem Matki Sybiraczki przed Muzeum Pamięci Sybiru oraz pod monumentem na ulicy Traugutta, przypominającym o przedwojennym Dworcu Poleskim, z którego bocznicy odjeżdżały na wschód wagony z deportowanymi.
Tysiące deportowanych
W latach 1940-41 Sowieci przeprowadzili cztery wielkie akcje deportacyjne na wschodnich terenach II Rzeczpospolitej, zajętych po 17 września 1939 roku. Około 330 tysięcy polskich obywateli zostało wywiezionych na Syberię i do Kazachstanu.
W pamięci Sybiraków i Sybiraczek szczególnie zapisała się pierwsza, lutowa wywózka. Była dla deportowanych wielkim zaskoczeniem, a wielotygodniowa podróż towarowymi wagonami w ekstremalnie trudnych, zimowych warunkach miała dla wielu dramatyczne konsekwencje.
Zdjęcia (14)
Pokaż zdjęcie 2 z galerii.
Pokaż zdjęcie 3 z galerii.
Pokaż zdjęcie 4 z galerii.
Pokaż zdjęcie 5 z galerii.
Pokaż zdjęcie 6 z galerii.
Pokaż zdjęcie 7 z galerii.
Pokaż zdjęcie 8 z galerii.
Pokaż zdjęcie 9 z galerii.
Pokaż zdjęcie 10 z galerii.
Pokaż zdjęcie 11 z galerii.
Pokaż zdjęcie 12 z galerii.
Pokaż zdjęcie 13 z galerii.
Pokaż zdjęcie 14 z galerii.
