Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Pierwsze powstanie rozpoczęło trwający kilka lat burzliwy okres w dziejach Śląska (1919-1921). Pierwsze powstanie śląskie wybuchło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 roku i było walką polskiej ludności, która chciała przyłączenia regionu do Polski. Objęło tereny powiatu rybnickiego i pszczyńskiego oraz część okręgu przemysłowego. Na jego czele stanął śląski działacz polityczny Alfons Zgrzebniok.

Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była masakra górników z kopalni "Mysłowice", którzy domagali się zaległych wypłat. Kiedy 15 sierpnia 1919 r. tłum wtargnął przez bramę, niemieckie wojsko otworzyło ogień. Zginęło wtedy siedmiu górników, dwie kobiety i trzynastoletni chłopiec.

Walki zaczęły się w nocy z 16 na 17 sierpnia od ataków na posterunki Grenschutzu - niemieckiej straży granicznej. Ślązacy opanowali m.in. Tychy, Radzionków, Piekary i część Katowic, w tym dworzec kolejowy w Katowicach-Ligocie. Niemcom udało się wkrótce odbić te punkty. Wobec przewagi wroga, 24 sierpnia dowódcy wstrzymali walki. Powstanie upadło po 10 dniach.

Nieprzygotowane organizacyjnie powstanie nie zakończyło się sukcesem politycznym, zwróciło jednak uwagę międzynarodowej społeczności na sprawę Śląska. Pod jej naciskiem Niemcy ogłosili amnestię dla uczestników powstania.

Data wybuchu I powstania śląskiego zbiegła się z dniem 28. urodzin Alfonsa Zgrzebnioka. Tablica upamiętniająca dowódcę powstania widnieje na elewacji budynku Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku nieprzypadkowo. Alfons Zgrzebniok był w latach 1934-1936 wicewojewodą białostockim. Tablica została odsłonięta 7 maja bieżącego roku podczas uroczystości związanych z 100. rocznicą wybuchu III powstania śląskiego. Relację z tego wydarzenia można przeczytać tutaj: Uroczystości związane z 100. rocznicą wybuchu III powstania śląskiego.