Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Kowalu

Początki zbiorów Szkolnego Muzeum sięgają lat 90. XX w. Wówczas to nauczycielka przedmiotów zawodowych, p. Jadwiga Andrzejewska, wcześniejsza wicedyrektor i dyrektor szkoły, wystosowała apel do uczennic i uczniów, aby przynieśli do szkoły niepotrzebne stare lampy naftowe, żelazka „na duszę”, moździerze, drewniane i gliniane naczynia, narzędzia gospodarskie, sierpy, chomąta i uprzęż końską oraz inne tego typu stare przedmioty. Po ich rewitalizacji doskonale nadawały się na elementy dekoracyjne do przeróżnych kompozycji aranżowanych podczas zajęć praktycznych, dodawały im swoistego uroku, a także nawiązywały do lokalnej tradycji.

Na ten apel zaczęli odpowiadać zarówno uczniowie, jak i nauczyciele oraz mieszkańcy Kowala i okolic. Powoli do szkoły zaczęły napływać tego typu artefakty. Kiedy uczniowie widzieli swoje starocie wkomponowane w ciekawe wystawy, bardzo się cieszyli. Zalegające po strychach i skazane na niebyt, nagle zyskiwały nowe życie. Stanowiło to też zachętę dla innych, którzy przynosili swoje „skarby” do szkoły. Z biegiem lat uzbierała się dość duża kolekcja takich eksponatów.

Od końca lat 90. XX w. zbiory były wyeksponowane w zaadaptowanym ze strychu pomieszczeniu w budynku przy ul. Kołłątaja 11, a od 2014 r., kiedy wyremontowano poddasze w gmachu głównym szkoły przy ul. Kazimierza Wielkiego 9, z inicjatywy dyr. Wojciecha Rudzińskiego przeniesiono właśnie tam eksponaty i utworzono Szkolne Muzeum. Wkrótce wzbogaciły się one o stare instrumenty muzyczne przekazane przez Orkiestrę Dętą Ochotniczej Straży Pożarnej z Kowala. Obecnie są tam też zgromadzone stare radia, magnetofony, projektory filmowe, maszyny do pisania, pralki, dalekopisy, aparaty fotograficzne i urządzenia do wywoływania zdjęć (powiększalniki, maskownice, koreksy etc). Jest też odtworzona przedwojenna izba lekcyjna ze szkoły powszechnej, z ławkami, liczydłami i kałamarzami, a także kącik chaty kujawskiej, gdzie wyeksponowane jest łóżko oraz tradycyjne, galowe ubrania Kujawiaków.

W Szkolnym Muzeum odbywają się prelekcje, prezentacje, warsztaty i organizowane są ekspozycje, np. we współpracą z Fundacją Poniatówka Polska – „Poniatówki” czy Fundacją Ari Ari wystawy: „Młyny, cukrownie, spółdzielnie”, „Dworce, fabryki, uzdrowiska. Historia u podstaw”, „Sześć małych muzeów”, która powstała we współpracy z Wędrownym Uniwersytetem Etnograficznym, a także „Powstanie styczniowe na Kujawach i ziemi dobrzyńskiej”. Już niebawem można będzie oglądać wystawę przygotowaną przez PAN  pn. „Polscy badacze Syberii”, w dwujęzycznej, polsko-rosyjskiej wersji językowej, która eksponowana była również w wielu miastach syberyjskich.

Dodać też trzeba, że funkcjonujące w szkole Muzeum zwiedzają nie tylko uczniowie macierzystej placówki, ale także wycieczki z okolicznych szkół, mieszkańcy Kowala i okolic, członkowie organizacji seniorskich, byli absolwenci, a także przewodnicy włocławscy. Muzeum szkolne wysoko ocenił wizytujący tę placówkę w sierpniu 2021 r. wiceminister rolnictwa Szymon Giżyński, a także Katarzyna Saks, dyrektor Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi. 

Arkadiusz Ciechalski