Polska szkoła potrzebuje głębokich zmian, czego dowodzą nie tylko opinie środowiska edukacyjnego, lecz również wyniki międzynarodowych badań porównawczych, takich jak PISA, PIRLS, TIMSS czy TALIS. Dane te wskazują zarówno na poziom wiedzy, jak i dobrostan uczniów oraz nauczycieli wobec światowych trendów.

Reforma26. Kompas Jutra jest inicjatywą powstałą w efekcie prac ekspertów i nauczycieli praktyków, prowadzonych pod kierunkiem Instytutu Badań Edukacyjnych – Państwowego Instytutu Badawczego. Reforma jest rozłożona na lata. Pierwsze zmiany weszły w życie od roku szkolnego 2025/2026, wprowadzono do szkół dwa nowe przedmioty: edukację obywatelską i zdrowotną, zmieniona została podstawa programowa z wychowania fizycznego. Kluczowe zmiany będą wprowadzone stopniowo od roku szkolnego 2026/2027 i obejmą np.:

1. Połączenie przedmiotów kilku dziedzin: geografii, biologii, chemii, fizyki (dla klas IV-VI) – odpowiednik zachodniego science.
2. Nową, przejrzystą podstawę programową, w której kluczowe miejsce zajmują efekty uczenia się – tj. wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne.
3. Modułowe nauczanie obejmujące sześć modułów tematycznych, które integrują różne przedmioty i rozwijają interdyscyplinarne kompetencje (np. bezpieczeństwo, edukacja medialna, filozofia, edukacja finansowa, klimat i kultura).

Projekt podstawy programowej dla szkoły podstawowej przewiduje 6 modułów tematycznych w ramach poniższych zajęć edukacyjnych/przedmiotów:

• moduł bezpieczeństwo i obrona – edukacja wczesnoszkolna, zajęcia praktyczno-techniczne, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa;
• moduł edukacja medialna – język polski, informatyka, zajęcia praktyczno-techniczne, edukacja obywatelska;
• moduł filozoficzny – etyka, język polski, historia;
• moduł ekonomiczno-finansowy – edukacja wczesnoszkolna, zajęcia praktyczno-techniczne, matematyka, edukacja obywatelska;
• moduł klimatyczny – przyroda, geografia, biologia, chemia, fizyka, edukacja zdrowotna, zajęcia praktyczno-techniczne;
• moduł kultura – edukacja wczesnoszkolna, język polski, historia, plastyka, muzyka.

Uczniowie zdobędą wiedzę i umiejętności – nauczą się dbać o siebie i innych, umiejętnie korzystać z nowych technologii, dbać o środowisko, w którym żyją, czy radzić sobie w codziennych obowiązkach, np. prostych naprawach domowych – zaradność życiowa.

4. Nauczanie oparte na doświadczeniach edukacyjnych – aktywne metody uczenia się przez działanie, które będą standardem w polskich szkołach na różnych poziomach edukacji. W przedszkolu dzieci tworzyć będą np. dzienniki obserwacji przyrody. W klasach 1-3 opracują plan podróży po swoim regionie, na języku polskim w klasach VII-VIII stworzą i zaprezentują teledysk, podcast lub krótki spektakl teatralny, a na historii przeprowadzą wywiad ze świadkiem lub uczestnikiem wydarzeń historycznych.
5. Wprowadzenie tygodnia projektowego, rozwijającego umiejętność pracy zespołowej, komunikacji i planowania. Przez tydzień w szkole uczniowie pracują w zespołach międzyklasowych nad projektami wykorzystującymi wiedzę z różnych dziedzin, np. w szkołach artystycznych może to być przygotowanie spektaklu, przygotowanie makiety wydarzenia historycznego, działalność charytatywna (kiermasz, wsparcie fundacji) lub projekt dot. życia i twórczości ważnej postaci historycznej.
6. Zmiany w ocenianiu – poza stopniem cyfrowym uczniowie i rodzice częściej będą otrzymywać informację zwrotną.
7. Cyfryzacja egzaminów, umożliwiająca porównywalność i eliminację błędów w ocenianiu.
8. Nowe technologie w edukacji. W roku szkolnym 2025/26 do szkół trafi 12 tys. pracowni AI, 4 tys. pracowni STEM oraz 735 tys. laptopów i tabletów, wspierających naukę języków, programowania i indywidualizację pracy z uczniem.

Wiceminister Katarzyna Lubnauer podczas dyskusji w Sejmie podkreśliła kluczowe powody wprowadzenia reformy i jej znaczenie dla polskiego systemu edukacji.

Polscy nauczyciele potrafią dobrze uczyć, ale polscy uczniowie często mówią, że nie mają potrzeby chodzenia do szkoły, nie mają poczucia, że ta wiedza i umiejętności, które z niej wynoszą, są im do czegokolwiek potrzebne

– mówiła.

Katarzyna Lubnauer podkreśliła, że reform realnie rozpoczyna się w nowym roku szkolnym.

Reforma realnie zaczyna się 1 września 2026 r., kiedy do szkół mają wejść podstawy programowe oraz ramowe plany nauczania według zmian Reformy26. Kompas Jutra, ale zmiany zaczęły się dużo wcześniej. Od 1 września 2025 r. do szkół weszły dwa nowe przedmioty - edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska. Zmieniła się również podstawa programowa z WF-u"

– wyjaśniała.

Odnosząc się do kwestii autonomii nauczycieli, wiceminister podkreśliła, że reforma zachowuje elastyczność w nauczaniu.

Nowym elementem będą fakultatywne efekty uczenia się. Pewne tematy i efekty kształcenia obowiązują wszystkich uczniów we wszystkich szkołach, natomiast w pewnych aspektach dajemy nauczycielom autonomię wyboru dodatkowych efektów uczenia się, które mogą wybrać z podanego katalogu. Te elementy mają rozwijać wiedzę, umiejętności i zainteresowania uczniów"

– mówiła wiceminister Lubnauer w Sejmie.

Harmonogram Reformy 26. Kompas Jutra

Wrzesień 2025

• Dwa nowe przedmioty: edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska.
• Zmiana podstawy programowej wychowania fizycznego.

Wrzesień 2026

• Nowa podstawa programowa w przedszkolach oraz w klasach 1 i 4 szkoły podstawowej; w następnych latach uczniowie kolejnych klas będą stopniowo uczyć się wg. nowej podstawy programowej (konsultacje publiczne – listopad 2025).
• Uczniowie klasy 1 i 4 szkoły podstawowej będą się uczyć z nowych podręczników.
• Tydzień projektowy w szkołach (fakultatywnie).

Wrzesień 2027

• Od września 2027 r. nowe podstawy programowe w klasie 1. szkół ponadpodstawowych.
• Tydzień projektowy w każdej szkole (obligatoryjnie).

2031

• Egzaminy ósmoklasisty i matura w nowej formule.

2032

• Nowy egzamin maturalny w technikach.

Konieczne zmiany ustawowe

• Wiedza, umiejętności, kompetencje osobiste i społeczne jako „efekty uczenia się" – zmiany w art. 1 pkt 1 (definicje) i pkt 8 (upoważniania ustawowe) projektu ustawy.
• Doświadczenie edukacyjne – zmiany w art. 1 pkt 1 (definicje) i pkt 8 (upoważniania ustawowe) projektu ustawy.
• Tydzień projektowy – zmiany w art. 1 pkt 1 (definicje) i pkt 8 (upoważniania ustawowe) projektu ustawy.
• Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne - określanie w rozporządzeniu sprawie ramowego planu nauczania minimalnego wymiaru godzin z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej realizowanego w danym roku szkolnym w szkole podstawowej, szkołach ponadpodstawowych oraz w szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne, co pozwoli na zwiększenie dostępności do tej pomocy uczniom, u których rozpoznano taką potrzebę. Zmiany w art. 1 pkt 1 (definicje) i pkt 8 (upoważniania ustawowe) projektu ustawy.

Pozostałe zmiany dotyczą:

• rozwiązań w zakresie podręczników;
• regulacji dla młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW-y);
• arkusza organizacyjnego (deregulacja);
• oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów;
• egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego;
• systemów teleinformatycznych wykorzystywanych do przeprowadzania egzaminów.