Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Instrument „Łącząc Europę” (Connecting Europe Facility – CEF) w latach 2021-2027 stanowi kontynuację działania CEF z perspektywy 2014-2020 i dlatego bywa nazywany CEF 2.

CEF 2 ma na celu dalsze wspieranie modernizacji i budowy infrastruktury położonej na transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, tj. o wspólnym znaczeniu dla Unii Europejskiej. Infrastruktura znajdująca się w sieci ma zapewniać odpowiednie, wspólne standardy parametrów technicznych i funkcjonalnych. Wszystko po to, aby wspierać zrównoważony rozwój gospodarczy oraz spójność terytorialną Unii.

Cele nowego rozdania CEF, budżet, a także formy i warunki wsparcia UE określa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 z dnia 7 lipca 2021 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę” i uchylające rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 i (UE) nr 283/2014, które weszło w życie 14 lipca 2021 r. i obowiązuje z mocą wsteczną  od 1 stycznia 2021 r.
Ogólny budżet CEF 2 wynosi 33,7 mld euro, w tym:

• transport - 25,8 mld euro,
• energia - 5,8 mld euro,
• technologie cyfrowe - 2,1 mld euro.

W sektorze transportu budżet dzieli się na:

• Pulę ogólną - 12,830 mld euro
• Pulę kohezyjną (środki przeniesione z Funduszu Spójności) - 11,286 mld euro,
• Nową pulę tzw. Mobilności Wojskowej - 1,691 mld euro.

CEF 2 nadal będzie instrumentem zarządzanym przez Komisję Europejską (KE). KE ogłaszać będzie konkursy, a potem dokonywać wyboru projektów do dofinansowania. Z ramienia KE za wdrażanie CEF odpowiadać będzie Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) – dawna Agencja INEA.

Zanim wnioskodawca złoży projekt do oceny KE, musi uzyskać zgodę państwa członkowskiego, w którym będzie realizował projekt. W Polsce wiąże się to z przesłaniem wniosku do weryfikacji do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. 
Terminy, pula dostępnych środków i wszystkie wymagania, jakie trzeba wypełnić do złożenia aplikacji są określane każdorazowo wraz z publikacją ogłoszenia o konkursie. W treści konkursu określane są szczegółowe priorytety wsparcia i możliwy zakres projektów.

Komisja Europejska wraz z Europejską Agencją Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) ogłosiła 16 września 2021 r. pierwszy nabór wniosków z sektora transportu w ramach Instrumentu „Łącząc Europę” 2021-2027. Termin na złożenie aplikacji został wyznaczony na 19 stycznia 2022 r. 

W konkursie GDDKiA złożyła 2 aplikacje:

1. W ramach puli kohezyjnej złożyła aplikację pn. Stworzenie transgranicznego połączenia drogowego wraz z elementami BRD na szlaku Via Carpatia pomiędzy Polską i Słowacją. Projekt miał charakter transgraniczny i dotyczył stworzenia połączenia drogowego między dwoma państwami członkowskimi na kompleksowej sieci TEN-T. GDDKiA opracowała wniosek konkursowy we współpracy ze swoim słowackim odpowiednikiem NDS oraz GITD. Wnioskowana kwota dofinansowania wynosiła łącznie 421 448 039,55 EUR. W wyniku przeprowadzonej ewaluacji projektu przez CINEA, projekt uzyskał dofinansowanie w kwocie 326 637 490,00 EUR i będzie realizowany ze słowackim partnerem NDS, przy czym GDDKiA pełni rolę Koordynatora projektu. Realizacja projektu obejmuje projektowanie i budowę oraz wykup gruntów dla drogi ekspresowej S19 na odc. Dukla – Barwinek (granica państwa).
2. W ramach puli Mobilności Wojskowej złożyła aplikację pn. Wzmocnienie mostów WA39 i MA52 na autostradzie koncesyjnej A2 (do 130 ton brutto). W ramach projektu na odcinku autostrady A2 Września - Konin dwa obiekty mostowe wzmocnione zostaną do I klasy nośności. Usprawni to ciężki transport cywilny, jak i wojskowy. W wyniku oceny projektu GDDKiA uzyskała dofinansowanie w wysokości 941 805,00 EUR, czyli w pełnej wnioskowanej kwocie.

W ramach drugiego naboru CEF 2 w puli Mobilność Wojskowa, dla którego termin składania wniosków do KE poprzez system elektroniczny upłynął 29 września 2022 r., GDDKiA złożyła aplikację pn. Obiekty mostowe na wybranych drogach krajowych w sieci TEN-T zlokalizowane na trasach predefiniowanych dla przemieszczeń wojsk. Wnioskowana kwota dofinansowania unijnego wynosi 8 140 776 EUR i ma zostać przeznaczona na budowę lub rozbudowę 7 obiektów mostowych na sieci dróg krajowych do parametrów technicznych pozwalających na ich podwójne cywilno-wojskowe zastosowanie.  W wyniku oceny projektu GDDKiA uzyskała dofinansowanie w pełnej wnioskowanej kwocie.

W ramach trzeciego naboru CEF 2 w puli Solidarity Lanes (Korytarze Solidarności) GDDKiA – wraz z partnerami z Polski i Ukrainy – złożyła aplikację dla projektu pn. Optymalizacja i modernizacja potoków ruchu w zakresie infrastruktury, przepustowości, interoperacyjności i efektywności usług na głównych przejściach granicznych PL/UA. W wyniku rozstrzygnięcia konkursu w dniu 20 października 2023 r. podpisana została z Komisją Europejską Umowa o dofinansowanie (Grant Agreement), na mocy której GDDKiA uzyskała dofinansowanie w wysokości 38 164 497,50 EUR, czyli w pełnej wnioskowanej kwocie. Dofinansowanie łączne ze środków CEF dla całego projektu (włącznie z częścią ukraińską) wynosi 62 322 284,50 EUR. Po stronie polskiej projekt polegać będzie na budowie drogi ekspresowej S12 na odcinku od Miejsca Obsługi Podróżnych „Teosin” do granicy państwa w Dorohusku, o łącznej długości ok. 5,33 (komponent realizowany przez GDDKiA), opracowaniu kompleksowej dokumentacji dla realizacji terminala odpraw w Okopach (komponent wdrażany przez Lubelski Zarząd Obsługi Przejść Granicznych) oraz wdrożeniu rozwiązań informatycznych (aplikacja mobilna) służących rezerwacji terminów odpraw w drogowym transporcie towarowym na przejściach granicznych (komponent wdrażany przez Krajową Administrację Skarbową). Po stronie ukraińskiej projekt dotyczy realizacji infrastruktury drogowej powiązanej z przejściami granicznymi: Yagodyn/Dorohusk, Rava Ruska/Hrebenne i Krakovets/Korczowa. Rolę Koordynatora Projektu pełni Centrum Unijnych Projektów Transportowych.

W czwartym konkursie CEF 2 w puli Mobilność Wojskowa, dla którego termin składania wniosków do KE upłynął w dniu 21 września 2023 r., GDDKiA złożyła wniosek o dofinansowanie dla zadania polegającego na zaprojektowaniu i budowie drogi ekspresowej S12 na odcinku „obwodnica Chełma – MOP Teosin (z wyłączeniem MOP)” wraz z infrastrukturą towarzyszącą. W niniejszym konkursie GDDKiA złożyła wniosek jako samodzielny beneficjent. Celem projektu jest stworzenie leżącej na sieci TEN-T infrastruktury drogowej o wysokiej przepustowości, dostosowanej do wykorzystania zarówno dla celów cywilnych, jak i wojskowych. Projekt obejmuje także nadzór i zarządzanie realizacją inwestycji. Dofinansowanie z KE, o jakie ubiega się GDDKiA, wynosi 64 468 298,20 EUR. W wyniku oceny projektu i rozstrzygnięcia konkursu GDDKiA uzyskała dofinansowanie w pełnej wnioskowanej kwocie.

W kolejnym konkursie CEF 2, którego termin składania wniosków minął 30 stycznia 2024 r., GDDKiA złożyła aplikację dla projektu o nazwie Budowa drogi ekspresowej S17 na odcinku Tomaszów Lubelski – Hrebenne jako sposób na usprawnienie ruchu na przejściu granicznym Polska-Ukraina. Projekt polega na budowie drogi ekspresowej S17 o długości 17,28 km na odcinku od końca obwodnicy Tomaszowa Lubelskiego do początku obwodnicy Hrebennego wraz z obiektami inżynierskimi i infrastrukturą towarzyszącą. Inwestycja położona jest na sieci kompleksowej TEN-T oraz wpisuje się w inicjatywę unijną pod nazwą Solidarity Lanes, która jest formą wsparcia Ukrainy jako odpowiedź na agresję Rosji. W niniejszym konkursie GDDKiA złożyła wniosek jako samodzielny beneficjent i zawnioskowała o dofinansowanie w kwocie 61 251 562,50 EUR. W wyniku pozytywnej oceny projektu i rozstrzygnięcia konkursu, GDDKiA uzyskała dofinansowanie w pełnej wnioskowanej kwocie.

W ramach kolejnego naboru CEF 2, dla którego termin składania wniosków do KE poprzez system elektroniczny upłynął 21 stycznia 2025 r., GDDKiA złożyła aplikację pn. „Bezpieczna infrastruktura parkingowa na wybranych drogach krajowych na sieci TEN-T w Polsce”. 
Projekt ma polegać na rozbudowie/przebudowie istniejących Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP) oraz dostosowanie nowo budowanych MOP do wymagań określonych w:

1. Rozporządzeniu Delegowanym Komisji (UE) 2022/1012 z dnia 7 kwietnia 2022 r. uzupełniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do ustanowienia norm zawierających szczegółowe wymogi dotyczące poziomu usług i bezpieczeństwa w odniesieniu do bezpiecznych i chronionych parkingów oraz procedur ich certyfikacji
2. Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej, zmieniającego rozporządzenie (UE) 2021/1153 i rozporządzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylającego rozporządzenie (UE) nr 1315/2013;

a także dostosowaniu przedmiotowych MOP w związku z ich położeniem na drogowej sieci TEN-T na trasach predefiniowanych dla przemieszczeń wojsk.
GDDKiA złożyła aplikację jako samodzielny beneficjent. Wnioskowana kwota dofinansowania unijnego wynosiła 21 691 297,05 EUR. W wyniku przeprowadzonego konkursu, przedmiotowy projekt nie uzyskał dofinansowania.