Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Instrument „Łącząc Europę” (Connecting Europe Facility – CEF) w latach 2021-2027 stanowi kontynuację działania CEF z perspektywy 2014-2020 i dlatego bywa nazywany CEF 2.

CEF 2 ma na celu dalsze wspieranie modernizacji i budowy infrastruktury położonej na transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, tj. o wspólnym znaczeniu dla Unii Europejskiej. Infrastruktura znajdująca się w sieci ma zapewniać odpowiednie, wspólne standardy parametrów technicznych i funkcjonalnych. Wszystko po to, aby wspierać zrównoważony rozwój gospodarczy oraz spójność terytorialną Unii.

Cele nowego rozdania CEF, budżet, a także formy i warunki wsparcia UE określa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 z dnia 7 lipca 2021 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę” i uchylające rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 i (UE) nr 283/2014, które weszło w życie 14 lipca 2021 r. i obowiązuje z mocą wsteczną  od 1 stycznia 2021 r.
Ogólny budżet CEF 2 wynosi 33,7 mld euro, w tym:

• transport - 25,8 mld euro,
• energia - 5,8 mld euro,
• technologie cyfrowe - 2,1 mld euro.

W sektorze transportu budżet dzieli się na:

• Pulę ogólną - 12,830 mld euro
• Pulę kohezyjną (środki przeniesione z Funduszu Spójności) - 11,286 mld euro,
• Nową pulę tzw. Mobilności Wojskowej - 1,691 mld euro.

CEF 2 nadal będzie instrumentem zarządzanym przez Komisję Europejską (KE). KE ogłaszać będzie konkursy, a potem dokonywać wyboru projektów do dofinansowania. Z ramienia KE za wdrażanie CEF odpowiadać będzie Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) – dawna Agencja INEA.

Zanim wnioskodawca złoży projekt do oceny KE, musi uzyskać zgodę państwa członkowskiego, w którym będzie realizował projekt. W Polsce wiąże się to z przesłaniem wniosku do weryfikacji do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. 
Terminy, pula dostępnych środków i wszystkie wymagania, jakie trzeba wypełnić do złożenia aplikacji są określane każdorazowo wraz z publikacją ogłoszenia o konkursie. W treści konkursu określane są szczegółowe priorytety wsparcia i możliwy zakres projektów.

Komisja Europejska wraz z Europejską Agencją Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) ogłosiła 16 września 2021 r. pierwszy nabór wniosków z sektora transportu w ramach Instrumentu „Łącząc Europę” 2021-2027. Termin na złożenie aplikacji został wyznaczony na 19 stycznia 2022 r. 

W konkursie GDDKiA złożyła 2 aplikacje:

1. W ramach puli kohezyjnej złożyła aplikację pn. Stworzenie transgranicznego połączenia drogowego wraz z elementami BRD na szlaku Via Carpatia pomiędzy Polską i Słowacją. Projekt miał charakter transgraniczny i dotyczył stworzenia połączenia drogowego między dwoma państwami członkowskimi na kompleksowej sieci TEN-T. GDDKiA opracowała wniosek konkursowy we współpracy ze swoim słowackim odpowiednikiem NDS oraz GITD. Wnioskowana kwota dofinansowania wynosiła łącznie 421 448 039,55 EUR. W wyniku przeprowadzonej ewaluacji projektu przez CINEA, projekt uzyskał dofinansowanie w kwocie 326 637 490,00 EUR i będzie realizowany ze słowackim partnerem NDS, przy czym GDDKiA pełni rolę Koordynatora projektu. Realizacja projektu obejmuje projektowanie i budowę oraz wykup gruntów dla drogi ekspresowej S19 na odc. Dukla – Barwinek (granica państwa).
2. W ramach puli Mobilności Wojskowej złożyła aplikację pn. Wzmocnienie mostów WA39 i MA52 na autostradzie koncesyjnej A2 (do 130 ton brutto). W ramach projektu na odcinku autostrady A2 Września - Konin dwa obiekty mostowe wzmocnione zostaną do I klasy nośności. Usprawni to ciężki transport cywilny, jak i wojskowy. W wyniku oceny projektu GDDKiA uzyskała dofinansowanie w wysokości 941 805,00 EUR, czyli w pełnej wnioskowanej kwocie.

W ramach drugiego naboru CEF 2 w puli Mobilność Wojskowa, dla którego termin składania wniosków do KE poprzez system elektroniczny upłynął 29 września 2022 r., GDDKiA złożyła aplikację pn. Obiekty mostowe na wybranych drogach krajowych w sieci TEN-T zlokalizowane na trasach predefiniowanych dla przemieszczeń wojsk. Wnioskowana kwota dofinansowania unijnego wynosi 8 140 776 EUR i ma zostać przeznaczona na budowę lub rozbudowę 7 obiektów mostowych na sieci dróg krajowych do parametrów technicznych pozwalających na ich podwójne cywilno-wojskowe zastosowanie.  W wyniku oceny projektu GDDKiA uzyskała dofinansowanie w pełnej wnioskowanej kwocie.

W ramach trzeciego naboru CEF 2 w puli Solidarity Lanes (Korytarze Solidarności) GDDKiA – wraz z partnerami z Polski i Ukrainy – złożyła aplikację dla projektu pn. Optymalizacja i modernizacja potoków ruchu w zakresie infrastruktury, przepustowości, interoperacyjności i efektywności usług na głównych przejściach granicznych PL/UA. W wyniku rozstrzygnięcia konkursu w dniu 20 października 2023 r. podpisana została z Komisją Europejską Umowa o dofinansowanie (Grant Agreement), na mocy której GDDKiA uzyskała dofinansowanie w wysokości 38 164 497,50 EUR, czyli w pełnej wnioskowanej kwocie. Dofinansowanie łączne ze środków CEF dla całego projektu (włącznie z częścią ukraińską) wynosi 62 322 284,50 EUR. Po stronie polskiej projekt polegać będzie na budowie drogi ekspresowej S12 na odcinku od Miejsca Obsługi Podróżnych „Teosin” do granicy państwa w Dorohusku, o łącznej długości ok. 5,33 (komponent realizowany przez GDDKiA), opracowaniu kompleksowej dokumentacji dla realizacji terminala odpraw w Okopach (komponent wdrażany przez Lubelski Zarząd Obsługi Przejść Granicznych) oraz wdrożeniu rozwiązań informatycznych (aplikacja mobilna) służących rezerwacji terminów odpraw w drogowym transporcie towarowym na przejściach granicznych (komponent wdrażany przez Krajową Administrację Skarbową). Po stronie ukraińskiej projekt dotyczy realizacji infrastruktury drogowej powiązanej z przejściami granicznymi: Yagodyn/Dorohusk, Rava Ruska/Hrebenne i Krakovets/Korczowa. Rolę Koordynatora Projektu pełni Centrum Unijnych Projektów Transportowych.

W czwartym konkursie CEF 2 w puli Mobilność Wojskowa, dla którego termin składania wniosków do KE upłynął w dniu 21 września 2023 r., GDDKiA złożyła wniosek o dofinansowanie dla zadania polegającego na zaprojektowaniu i budowie drogi ekspresowej S12 na odcinku „obwodnica Chełma – MOP Teosin (z wyłączeniem MOP)” wraz z infrastrukturą towarzyszącą. W niniejszym konkursie GDDKiA złożyła wniosek jako samodzielny beneficjent. Celem projektu jest stworzenie leżącej na sieci TEN-T infrastruktury drogowej o wysokiej przepustowości, dostosowanej do wykorzystania zarówno dla celów cywilnych, jak i wojskowych. Projekt obejmuje także nadzór i zarządzanie realizacją inwestycji. Dofinansowanie z KE, o jakie ubiega się GDDKiA, wynosi 64 468 298,20 EUR. W wyniku oceny projektu i rozstrzygnięcia konkursu GDDKiA uzyskała dofinansowanie w pełnej wnioskowanej kwocie.

W kolejnym konkursie CEF 2, którego termin składania wniosków minął 30 stycznia 2024 r., GDDKiA złożyła aplikację dla projektu o nazwie Budowa drogi ekspresowej S17 na odcinku Tomaszów Lubelski – Hrebenne jako sposób na usprawnienie ruchu na przejściu granicznym Polska-Ukraina. Projekt polega na budowie drogi ekspresowej S17 o długości 17,28 km na odcinku od końca obwodnicy Tomaszowa Lubelskiego do początku obwodnicy Hrebennego wraz z obiektami inżynierskimi i infrastrukturą towarzyszącą. Inwestycja położona jest na sieci kompleksowej TEN-T oraz wpisuje się w inicjatywę unijną pod nazwą Solidarity Lanes, która jest formą wsparcia Ukrainy jako odpowiedź na agresję Rosji. W niniejszym konkursie GDDKiA złożyła wniosek jako samodzielny beneficjent i zawnioskowała o dofinansowanie w kwocie 61 251 562,50 EUR. Rozstrzygnięcie konkursu planowane jest w połowie roku.