Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

• W 2020 r. ogłosiliśmy przetargi na 43 nadzory dla 56 odcinków nowych dróg o łącznej długości ok. 713 km i wartości ok. 665,5 mln zł. Podpisaliśmy też 19 umów na nadzór nad realizacją inwestycji z PBDK i PB100 o łącznej długości ok. 347 km i wartości ok. 271,5 mln zł. 

• Do końca roku planujemy ogłosić przetargi na nadzór dla 26 odcinków w ramach PBDK o łącznej długości 313 km oraz dla 6 odcinków w ramach PB100 o długości ok. 34 km. 

• Aby proces realizacji inwestycji przebiegał prawidłowo, przedstawiciele firm świadczących nadzór inwestorski muszą więcej działać w terenie i na bieżąco kontrolować jakość robót i wykorzystywanych materiałów. Muszą też szybko i zdecydowanie reagować, widząc nieprawidłowości w tym zakresie. 

• Błędy po stronie konsultanta mogą być groźne dla zdrowia i życia użytkowników elementów infrastruktury drogowej. 

• Branża nadzoru inwestorskiego postuluje zmianę kryteriów oceny ofert, aby w większym stopniu premiowane były kryteria pozacenowe. 

- Najbliższe lata wyglądają bardzo obiecująco, jeżeli chodzi o ilość czekającej nas pracy. Liczymy na to, że w tym procesie nadzory będą dobrze spełniać swoją rolę i odpowiednio wcześnie reagować, widząc np. problemy w zakresie jakości prowadzonych prac - powiedział Tomasz Żuchowski, p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. 

W ubiegłym roku w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych (PBDK) oraz Programu budowy 100 obwodnic (PB100) ogłosiliśmy przetargi na budowę 48 odcinków nowych dróg o łącznej długości ponad 600 km. Obecnie w toku są przetargi dla 35 odcinków o długości niemal 443 km, z czego 25 zadań o długości ok. 356 km realizowanych będzie w ramach PBDK, a 10 obwodnic o długości ok. 87 km w ramach PB100. 

W 2020 r. podpisaliśmy 35 umów na realizację odcinków o łącznej długości 450 km i wartości ponad 18 mld zł. Od początku bieżącego roku podpisaliśmy już 6 umów na realizację nowych zadań  
o łącznej długości ok. 87,9 km i wartości ponad 2,2 mld zł. 

Ubiegły rok to także przetargi na 43 nadzory dla 56 odcinków nowych dróg o łącznej długości ok. 713 km i wartości ok. 665,5 mln zł - 32 nadzory dotyczą zadań z PBDK, a 11 dotyczy obwodnic z PB100. Nadzory sprawowane są przeważnie nad 1 odcinkiem, a średnia długość objęta nadzorem to 16,6 km (maksymalnie 63,4 km). Obecnie toczą się postępowania przetargowe na nadzór dla 31 odcinków nowych dróg. 

W zeszłym roku podpisaliśmy 19 umów na nadzór nad realizacją inwestycji z PBDK i PB100 o łącznej długości ok. 347 km i wartości ok. 271,5 mln zł. W tym przypadku średnia długość objęta nadzorem to 18,3 km, a długość maksymalna to 42,8 km. Dodatkowo podpisaliśmy też dwie umowy na nadzór nad kontynuacjami inwestycji. 

W 2021 roku podpisaliśmy już trzy umowy na nadzór, z czego dwie dla realizacji nowych zadań oraz jedną na kontynuację prac. Łączna długość odcinków objętych nadzorem to 37,4 km, a wartość prac to ponad 44 mln zł. Do końca roku planujemy jeszcze ogłosić przetargi na nadzór dla 26 odcinków w ramach PBDK o łącznej długości 313 km oraz dla 6 odcinków w ramach PB100 o długości ok. 34 km.  

W 2021 r. planujemy oddać do ruchu niemal 400 km nowych dróg. W woj. podlaskim będą to cztery odcinki drogi ekspresowej S61 o łącznej długości 59 km. W woj. kujawsko-pomorskim oddanych zostanie niemal 10 km drogi ekspresowej S5, a w woj. śląskim podobnej długości odcinek S1. Ponad 13 km drogi ekspresowej S7 planowane jest do oddania w woj. małopolskim. Plany dla województwa lubelskiego to pięć odcinków drogi ekspresowej S19 oraz jeden odcinek S17, które mają łączną długość ok. 64 km.  

W woj. łódzkim do końca roku planujemy oddać do ruchu ok. 40 km autostrady A1, a w woj. warmińsko-mazurskim ok. 77 km ekspresówek (trzy odcinki S7 i jeden ponad 20-kilometrowy odcinek S61). W woj. opolskim planujemy oddać dwa odcinki (S11 i GP46) o łącznej długości ok. 18 km, a w woj. podkarpackim dwa odcinki drogi ekspresowej S19 oraz dwa odcinki drogi klasy GP (główna ruchu przyspieszonego) - obwodnica Stalowej Woli i Niska w ciągu DK77 i obwodnica Łańcuta w ciągu DK94.  Ich łączna długość to ok. 37 km. Trzy odcinki (dwa odcinki S3 i jeden GP26) oddane zostaną w woj. zachodniopomorskim, a jeden (S3 o długości 14 km) w woj. dolnośląskim. Plany dla Mazowsza zakładają oddanie do końca roku trzech odcinków nowych dróg (S7, S2, GP26) o łącznej długości ok. 16 km. 

Podczas spotkania poruszona została kwestia aktualizacji umów na nadzór i zarządzanie kontraktem. Ma ona związek z nowelizacją ustawy Prawo zamówień publicznych, która weszła w życie 1 stycznia br., konsultacjami pomiędzy GDDKiA a organizacjami branżowymi oraz wydaniem przez SIDIR polskiego tłumaczenia Warunków Kontraktu na Urządzenia i Budowę z Projektowaniem (tzw. Żółta Książka). Aktualizacja dotyczy zarówno kwestii finansowych (m.in. waloryzacja wynagrodzenia, płatność zaliczkowa), organizacyjnych (m.in. procedura odwoławcza w przypadku zmiany przez kierownika projektu osoby inżyniera kontraktu lub innej osoby wchodzącej w skład personelu konsultanta) czy np. kar umownych (m.in. ustalono ich limit w odniesieniu do wynagrodzenia netto konsultanta). 

Przedstawione zostały również zmiany Szczególnych Warunków Kontraktu, w których został określony m.in. zamknięty katalog kosztów, wypracowano też schematy uzgodnień dla poleceń zmian oraz roszczeń.  

Osobne wystąpienie dotyczyło umów podwykonawczych, zarówno w aspekcie relacji pomiędzy zamawiającym, konsultantem i podmiotem, któremu wykonawca powierza do wykonania część usługi jak i konsultantem i jego podwykonawcą. Wskazano tu m.in. kwestię odpowiedzialności konsultanta czy konieczność uwzględniania podwykonawców w procesie waloryzacji kontraktu. 

W części spotkania dotyczącej jakości robót na realizowanych inwestycjach wskazano przede wszystkim na obowiązki nadzoru. Wyszczególniono m.in. obowiązek konsultanta do weryfikacji i zatwierdzania harmonogramu badań wykonawcy robót oraz kontrolę jakości robót i materiałów. Konsultant jest też zobowiązany do dokonywania procedury akceptacji laboratoriów wykonawców, sprawdzania liczby i kwalifikacji personelu, jak również kompletności i sprawności sprzętu i urządzeń laboratoryjnych. 

W trakcie spotkania wskazane zostały obszary wymagające wzmożonych działań po stronie inżyniera kontraktu (konsultanta/nadzoru inwestorskiego). Są to w szczególności kwestie roszczeń (związane z pandemią COVID-19, przedłużającą się procedurą uzyskiwania przez wykonawców decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, wzrostem płacy minimalnej oraz wprowadzeniem Pracowniczych Planów Kapitałowych). Podkreślono także potrzebę większego zaangażowania w proces wprowadzania zmian w ramach kontraktu oraz identyfikację ewentualnych zaniechań po stronie konkretnych osób odpowiedzialnych za nadzór nad robotami. Pojawił się również apel o urealnienie w ofertach na nadzór stawek dla ekspertów, które pozwolą na realne zatrudnienie specjalisty w danej dziedzinie. Obecnie w ofertach zdarzają się dniówki wynoszące np. 20 zł za dzień pracy technologa lub specjalisty do spraw roszczeń. 

Przedstawiono też najczęściej identyfikowane błędy po stronie nadzorów, takie jak zbyt rzadka obecność na placu budowy, nieprzykładanie wystarczającej uwagi do jakości realizowanych prac i wykorzystywanych materiałów, brak pisemnego uzgodnienia z zamawiającym, nieprawidłowe podpisy pod dokumentami czy brak wymaganych załączników lub odpowiedniej dokumentacji z przeprowadzonych spotkań.

- Ekonomia to czas naszej reakcji, decyzyjności. Od nadzorów oczekujemy skuteczności działania i właśnie decyzyjności - powiedział w trakcie dyskusji Tomasz Żuchowski, p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. 

Skutkiem niewłaściwego nadzoru jest brak bieżącej kontroli wykonywanych robót oraz brak zdecydowanych działań w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości. A to z kolei przekładać się może na błędy groźne dla zdrowia i życia użytkowników elementów infrastruktury drogowej. 

• Decyzyjność i skuteczność działania

• Częstsza obecność na placu budowy 

• Wnikliwa kontrola jakości realizowanych robót i wykorzystywanych materiałów 

• Szybka i zdecydowana reakcja na wszelkie zaobserwowane nieprawidłowości 

• Wzmożone działania w kwestii roszczeń oraz w zakresie procesu wprowadzania zmian w ramach kontraktu 

• Identyfikacja ewentualnych zaniechań po stronie konkretnych osób odpowiedzialnych za nadzór nad robotami 

• Urealnienie w przetargach stawek dla ekspertów 

• Prowadzenie rzetelnej i kompletnej dokumentacji 

Należy podkreślić, że w przypadku wykrycia zaniedbań po stronie firm świadczących nadzór inwestorski, wyciągane będą w stosunku do nich konsekwencje finansowe. Możliwe jest także wyciągnięcie konsekwencji personalnych względem osób odpowiedzialnych za realizację usługi.

W obszarze infrastruktury drogowej sukces inwestycji jest efektem konstruktywnej dyskusji i współpracy wielu stron. Dlatego też pozytywnym zjawiskiem jest obserwowana konsolidacja branży firm świadczących nadzór inwestorski. Wspólne działanie w ramach jednej organizacji pozwolą efektywniej przedstawiać i konsultować pojawiające się propozycje ze strony przedsiębiorstw i zamawiających. Współpraca GDDKiA z organizacjami reprezentującymi m.in. firmy wykonawcze i projektowe, wielokrotnie miała już pozytywny wpływ na realizację procesu inwestycyjnego na drogach krajowych. 

Widać już zresztą pierwsze efekty wspólnej, otwartej dyskusji. Podczas spotkania pojawiła się propozycja ze strony nadzoru inwestorskiego, by tak zmienić kryteria oceny ofert, aby premiowane były w większym stopniu wiedza i doświadczenie. Zdaniem firm, można to osiągnąć poprzez podniesienie maksymalnej liczby punktów, które można uzyskać w przetargu. Tym samym znacznie wzrosłoby znaczenie kryteriów pozacenowych, np. kompetencji zespołu inżyniera kontraktu (konsultanta).