Główny Inspektorat
Sanitarny

Botulizm jest  zespołem ogólnoustrojowych objawów klinicznych powodowanych przez silną neurotoksynę produkowaną przez bakterie Clostridium botulinum w warunkach beztlenowych. Zarodniki tej bakterii występują w glebie, przewodzie pokarmowym zwierząt (w tym ryb), osadach z dna morskiego. Najczęściej występuje botulizm nabyty drogą pokarmową, a źródłem zatrucia jest pokarm skażony przetrwalnikami. Dużo rzadziej do zatrucia dochodzi w wyniku rozwoju bakterii w skażonych ranach oraz u małych dzieci, w wyniku kolonizacji jelit, wzrostu bakterii i produkcji toksyn w świetle jelita.

Głównym źródłem zakażenia jest źle konserwowana żywność, zanieczyszczona laseczką jadu kiełbasianego. W Polsce są to głównie przetwory mięsne i warzywne. Do zatrucia może dojść także po spożyciu niewłaściwie zakonserwowanych (w warunkach domowych) ryb i owoców morza. Nie można zarazić się od chorego na botulizm człowieka.

Po okresie inkubacji zwykle trwającym 12-72 godziny (może się wahać od 2h do 8 dni) od momentu spożycia skażonej toksyną żywności, pojawiają się:

• trudności w mówieniu,
• zaburzenia połykania,
• zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, opadanie powiek),
• symetryczne porażenie wiotkie mięśni szkieletowych postępujące od górnych partii mięśni do dołu.

Mogą pojawiać się również:

• suchość w ustach,
• złe samopoczucie,
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka),
• zawroty i bóle głowy.

W ciężkich przypadkach może dochodzić do porażenia mięśni oddechowych, co doprowadza do śmierci

Choroba może mieć bardzo ostry przebieg, chory wymaga intensywnej opieki medycznej i podania antytoksyny botulinowej. Nawet w przypadku zastosowania powyższych środków około 5-10% osób zakażonych umiera. W przypadku braku leczenia śmiertelność sięga 100%.

Bardzo ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, jak i przy obróbce żywności – ścisłe przestrzeganie zasad konserwowania żywności (właściwe oczyszczenie, obróbka termiczna, przechowywanie)