Główny Inspektorat
Sanitarny

• Żółta gorączka jest chorobą wirusową o ostrym przebiegu.
• Do zakażenia człowieka dochodzi na skutek ukąszenia komarów należących do wybranych gatunków, będących wektorami m.in. wirusa żółtej gorączki.  
• Wyróżnia się 2 główne postacie żółtej gorączki: miejską, w której rezerwuarem wirusa jest człowiek, a wektorem komar z rodzaju Aedes oraz postać leśną (klasyczną),
  w której rezerwuarem wirusa żółtej gorączki są małpy, a wektorami lokalne gatunki komarów.
• Żółta gorączka przebiega w dwóch fazach. Po okresie inkubacji trwającym od 3 do 6 dni pojawiają się objawy takie jak gorączka, dreszcze, silne bóle głowy, pleców i uogólnione bóle mięśniowe, nudności, uczucie zmęczenia, osłabienia. Okres ten trwa 3-4 dni i zwykle po tym czasie objawy ustępują. Po kilkudniowej przerwie objawy choroby powracają z nasileniem, czemu mogą towarzyszyć krwotoki, żółtaczka, drgawki, śpiączka, splątanie, wstrząs. Nawet do ponad 50% przypadków przebiegających ciężko może zakończyć się zgonem. Osoby, które wyzdrowieją z zakażenia wirusem żółtej gorączki, są chronione na całe życie.

• Aktualna lista państw, w których występuje ryzyko zachorowania na żółtą gorączkę dostępna jest na stronie WHO: https://www.who.int/publications/m/item/countries-with-risk-of-yellow-fever-transmission-and-countries-requiring-yellow-fever-vaccination-(november-2022),
• Choroba występuje w krajach Afryki Subsaharyjskiej oraz państwach Ameryki Środkowej i Południowej, zaś nie jest odnotowywana w Azji,
• Zakażeni podróżni z obszarów, na których żółta gorączka występuje endemicznie, mogą eksportować przypadki do krajów wolnych od tej choroby, ale wówczas może się ona łatwo rozprzestrzeniać tylko wtedy, gdy w danym kraju istnieją gatunki komarów zdolne do jej przenoszenia, specyficzne warunki klimatyczne i rezerwuar zwierzęcy potrzebny do jej utrzymania (aktualnie nie dotyczy to krajów UE/EOG). Zalecenia dla podróżujących

Przed podróżą należy skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny tropikalnej, który udzieli informacji nt. zasad przygotowania się do podróży. Wizyta u tego specjalisty powinna odbyć się nie później niż 6-8 tyg. przed planowaną podróżą, co pozwoli na przyjęcie zalecanej przez lekarza profilaktyki.

• Żółtej gorączce zapobiega skuteczna szczepionka. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami Strategicznej Grupy Doradczej Ekspertów WHO ds. Szczepień (SAGE) podawanie dawek przypominających szczepionki przeciw żółtej gorączce nie jest konieczne. Szczepienie podstawowe (1 dawka) zapewnia wieloletnią ochronę przed zachorowaniem.. Szczepienie to jest rekomendowane osobom powyżej 9 miesiąca życia, udającym się w podróż w rejony endemiczne dla żółtej gorączki.
• Zgodnie z Międzynarodowymi Przepisami Zdrowotnymi szczepienie przeciwko żółtej gorączce jest szczepieniem wymaganym (obowiązkowym) przy wjeździe do niektórych krajów strefy tropikalnej, przede wszystkim w Afryce i Ameryce Południowej.

Wykonanie szczepienia jest dokumentowane w Międzynarodowej Książeczce Szczepień, Wizualizacje dotyczące rozprzestrzenienia żółtej gorączki i rekomendacji szczepień wg CDC w USA

Zalecenia WHO dotyczące rekomendacji wykonywania szczepień przeciwko żółtej gorączce u osób podróżujących

W Polsce szczepienie przeciwko żółtej gorączce jest wykonywane i dokumentowane w Międzynarodowej Książeczce Szczepień zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 27 września 2023 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz Międzynarodowej Książeczki Szczepień (Dz. U. z 2023 poz. 2056)

Od 12 maja 2025 r. władze Republiki Ekwadoru wprowadziły wymóg przedstawienia międzynarodowego świadectwa szczepienia przeciwko żółtej gorączce przy wjeździe do Ekwadoru. Wymóg ten dotyczy następujących grup osób:

• Podróżnych, którzy są obywatelami lub rezydentami Peru, Kolumbii, Boliwii i Brazylii,
• Podróżnych dowolnej narodowości lub miejsca zamieszkania, którzy spędzili ponad 10 dni w tranzycie lub odwiedzili ww. kraje przed wjazdem do Ekwadoru.

Działanie władz Republiki Ekwadoru ma na celu wzmocnienie zapobiegania i kontroli rozprzestrzeniania się wirusa żółtej gorączki w Ekwadorze, który jest krajem endemicznym dla tej choroby. Więcej informacji dostępnych jest na stronie internetowej MSZ o Ekwadorze:  https://www.gov.pl/web/peru/ekwador-idp.

Równolegle z posiadanym aktualnym szczepieniem przeciwko żółtej gorączce osoby wyjeżdżające w rejony endemiczne dla żółtej gorączki powinny stosować się do rekomendacji, które obowiązują również w przypadku innych wektorowych chorób tropikalnych (np. Zika, denga, chikunguya) przenoszonych przez te same gatunki komarów:

• używać repelentów w celu uniknięcia pokąsania przez komary zarówno w ciągu dnia jak i w nocy, podczas przebywania na zewnątrz jak i wewnątrz pomieszczeń,
• nosić odpowiedni ubiór chroniący przed pokąsaniem przez komary (ubrania jasne, najlepiej zakrywające ciało z długimi nogawkami i rękawami, zakrywające stopy, nakrycie głowy),
• używać moskitier,
• pozostawać w pomieszczeniach (najlepiej klimatyzowanych lub posiadających wiatraki) w okresie pór dnia, w których aktywność komarów jest największa,
• w razie zachorowania w trakcie pobytu niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej.

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych po powrocie należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.

Informacje dotyczące bezpieczeństwa w czasie podróży znajdują się na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Odyseusz” oraz „Informacja dla podróżujących”  a także w aplikacji mObywatel.

Informacja opracowana na podstawie aktualnych serwisów WHO i ECDC.

 bardziej aktualna wersja: https://www.who.int/publications/m/item/vaccination-requirements-and-recommendations-for-international-travellers-and-malaria-situation-per-country-2022-edition

Rekomendacje WHO w zakresie szczepień przeciwko YF w Ameryce (mapa interaktywna)