Komunikat: Nie dla johimby lekarskiej i przęśli w żywności!
W myśl artykułu 8 ust. 2 pkt a) lit. (i) rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Dz.U. L 404 z 30.12.2006, s. 26, z późn. zm.) w przypadku stwierdzenia szkodliwego wpływu na zdrowie określonej substancji lub zawierającego ją składnika, substancje te umieszcza się w załączniku III Części A-Substancje zakazane ww. rozporządzenia i zakazuje się ich dodawania do żywności bądź stosowania w żywności.
Aktualnie w części A załącznika III znajdują się: ziele prześli (Ephedra species) i kora johimby lekarskiej (Pausinystalia yohimbe (K. Schum) Pierre ex Beille) oraz preparaty z nich uzyskane.
Ziele przęśli i preparaty z niego uzyskane zostały umieszczone w części A załącznika III (substancji zakazanych) już wcześniej tj. w 2015 r. rozporządzeniem Komisji (UE) 2015/403 z dnia 11 marca 2015 r. (Dz. Urz. UE z 12.03.2015 L67/4), natomiast kora johimby lekarskiej oraz preparaty z niej uzyskane dodane zostały do Części A załącznika III rozporządzeniem Komisji (UE) 2019/650 z dnia 24 kwietnia 2019 r. (Dz. Urz. UE
z 25.04.2019 L110) i od dnia 15 maja 2019 r. są zakazane w żywności.
Zapisy dotyczące przedmiotowych roślin zostały umieszczone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1925/2006 po uprzednim przeprowadzeniu przez EFSA oceny bezpieczeństwa stosowania ich w żywności i na podstawie nw. dokumentów:
– Opinii naukowej w sprawie oceny bezpieczeństwa stosowania roślin z rodzaju Ephedra w żywności (Scientific Opinion on safety evaluation of Ephedra species for use in food (Dziennik EFSA 2013;11(11):3467);
– Opinii naukowej w sprawie oceny bezpieczeństwa stosowania johimby lekarskiej (Pausinystalia yohimbe (K. Schum) Pierre ex Beille)) (Opinion on the evaluation of the safety in use of Yohimbe (Pausinystalia yohimbe (K.Schum.) Pierre ex Beille) (Dziennik EFSA 2013;11(7):3302).
W odniesieniu do przęśliEuropejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) uznał, że narażenie na sumę alkaloidów przęśli lub na efedrynę w żywności, głównie w suplementach diety, może prowadzić do poważnych negatywnych skutków dla układu krążenia i dla ośrodkowego układu nerwowego (takich jak nadciśnienie i udar), które mogą nasilać się w połączeniu z kofeiną. Stwierdzono również, że stosowanie w żywności ziela przęśli i preparatów z niego, stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia ludzi ze względu na zawartość alkaloidów.
Kora johimby lekarskiej zawiera alkaloidy indolowe o znaczeniu biologicznym. Johimbina, główny alkaloid kory johimby jest używany jako składnik aktywny w wieluproduktach leczniczych, dla których opisano działania niepożądane, jest alkaloidem wykazującym działanie polegające na pobudzaniu ośrodkowego układu nerwowego i ośrodków rdzenia kręgowego. Może wywoływać szereg działań niepożądanych, w tym bezsenność, drżączkę, stany pobudzenia, wzrost ciśnienia tętniczego, tachykardię, nudności i wymioty.