Główny Inspektorat
Sanitarny

Salmonelozy są to choroby powodowane przez pałeczki Salmonella, które dzieli się na durowe i jelitowe.

Człowiek może zakazić się poprzez:

• spożycie żywności zanieczyszczonej bakteriami Salmonella,
• spożycie produktów żywnościowych pochodzących od zwierząt zakażonych (mięso, jaja, mleko),
• używanie skażonego sprzętu kuchennego, maszyn do produkcji żywności.

W szczególnych warunkach (szpitale, domy opieki) zakażenie może się szerzyć drogą bezpośredniego kontaktu lub drogą powietrzną.

Objawy:

Pierwsze objawy choroby pojawiają się w okresie od 6 godzin do 3-7 dni od momentu kontaktu z czynnikiem zakaźnym i są to: bóle brzucha, gorączka, biegunka, odwodnienie, nudności, wymioty. Niekiedy może rozwinąć się zakażenie układowe o cięższym przebiegu, tzw. postać pozajelitowa, szczególnie u małych dzieci, osób w podeszłym wieku lub z obniżoną odpornością. Obserwuje się wówczas powstawanie ropni, zapalenie dróg żółciowych, płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, stawów, szpiku kostnego, kości oraz posocznicę. Istnieje skuteczne leczenie salmoneloz. 

Zachorowaniom na Salmonelozy można zapobiec poprzez:

• przestrzeganie podstawowych zasad higieny przyrządzania posiłków
• dezynfekcję pomieszczeń i przedmiotów, z którymi stykał się chory,
• szczepienie ochronne przeciwko durowi brzusznemu – jest najpewniejszym sposobem zabezpieczenia przed zachorowaniem. Zalecane jest ono osobom podróżującym w obszary endemicznego występowania choroby oraz narażonym ze względu na rodzaj wykonywanej pracy. Ponadto, możliwe jest nałożenie obowiązku szczepień przeciwko durowi brzusznemu w sytuacji zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii lub ze wskazań indywidualnych,

poddanie obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym osób podejmujących lub wykonujących prace w styczności z żywnością w zakładach produkcji i obrotu żywnością, z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi lub wymagające bezpośredniego kontaktu z ludźmi, np. w zakładach opieki zdrowotnej czy przedszkolach. Badania te mają na celu wykrycie i odsunięcie od wykonywania ww. prac osób chorych. 

Salmonelozy durowe – dur brzuszny i dur rzekomy – powodowane są odpowiednio przez bakterie Salmonella Typhi oraz Salmonella Paratyphi A, B i C. Przypadki duru mogą wystąpić na całym świecie, choć najczęściej zachorowania odnotowuje się w krajach o niskim standardzie życia i na terenach o złym stanie sanitarno-higienicznym.Do zakażenia bakteriami wywołującymi dur brzuszny lub rzekomy dochodzi w wyniku spożycia wody lub żywności zanieczyszczonych wydalinami zakażonych ludzi lub też, w przypadku duru rzekomego B, zwierząt.Pierwsze objawy duru brzusznego pojawiają się w okresie od 1 tygodnia do 3 tygodni od momentu kontaktu z czynnikiem zakaźnym i są to: gorączka, bezsenność, bóle głowy, bóle mięśniowe, złe samopoczucie, biegunka lub zaparcia. Ponadto na skórze tułowia może pojawić się wysypka (tzw. różyczka durowa), a także możliwe są objawy ze strony innych układów np. oddechowego i krążenia. W przypadku duru rzekomego objawy chorobowe i okres wylęgania choroby są podobne jak w durze brzusznym, częściej jednak występują zakażenia bezobjawowe oraz postacie o lekkim przebiegu i objawach nieżytu żołądkowo-jelitowego. Część osób zakażonych po przechorowaniu duru brzusznego lub duru rzekomego, zostaje dożywotnio bezobjawowymi nosicielami pałeczek Salmonella typhi lub Salmonella paratyphi. Osoba chora podlega obowiązkowej hospitalizacji.

Salmonelozy jelitowe - powodowane są przez pałeczki Salmonella, inne niż Salmonella typhi oraz Salmonella paratyphi. Zachorowania występują na całym świecie, choć stopień rozprzestrzeniania się salmoneloz w znacznym stopniu zależy m. in. od obyczajów żywieniowych oraz nadzoru weterynaryjnego (szczególnie w dużych fermach hodowlanych).