TĘŻEC

Tężec jest chorobą zakaźną, która występuje na całym świecie. Objawy tężca wynikają z działania neurotoksyny produkowanej przez bakterie Clostridium tetani, której głównym rezerwuarem są zwierzęta roślinożerne. Bakterie bytują w przewodzie pokarmowym tych zwierząt, nie powodując u nich choroby. Bakterie w postaci przetrwalników (forma umożliwiająca bakteriom przetrwanie niekorzystnych warunków) uwalnianie są z kałem do środowiska. Najwięcej przypadków tężca u ludzi występuje na skutek skażenia rany glebą lub kurzem, zawierającymi spory.

Objawy

Po okresie inkubacji trwającym około 2 tygodni (czasem dłużej), na skutek działania toksyn produkowanych przez bakterie w ranie, pojawiają się objawy niespecyficzne (gorączka, osłabienie) oraz zlokalizowane zaburzenia w funkcjonowaniu mięśni. Następnie nasilają się uogólnione skurcze mięśni, często doprowadzając do zgonu z powodu uszkodzenia serca lub płuc. Charakterystycznym objawem tężca jest szczękościsk, któremu towarzyszy skurcz mięsni karku, grzbietu, brzucha, kończyn. Choroba może mieć przebieg lekki (ze szczękościskiem, słabym, krótkotrwałym porażeniem), bądź też ciężki, charakteryzujący się wystąpieniem uogólnionych prężeń, zaburzeń połykania, duszności, obfitymi potami, bezdechem, sinicą, zamroczeniem.

Zapobieganie zakażeniu

Opiera się głównie na ograniczeniu możliwości zanieczyszczenia rany glebą, czy też kurzem oraz przestrzeganiu zasad higieny. W przypadku zranienia np. podczas pracy z ziemią, ściekami, przy nawożeniu, ranę należy niezwłocznie oczyścić i jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, który podejmie decyzję co do dalszego postępowania.

Śmiertelność

W przypadku tej choroby bliska jest 50% i zależy od nasilenia i rodzajów objawów klinicznych, wieku chorego i czasu oraz rodzaju wdrożonej opieki medycznej.

Leczenie

Terapia obejmuje m.in. umycie i dezynfekcję zanieczyszczonej rany, ewentualnie jej chirurgiczne opracowanie, podanie antybiotyków i specyficznych immunoglobulin, a także, w razie potrzeby, zastosowanie intensywnej terapii.

Szczepienie

Dostępna jest skuteczna inaktywowana szczepionka przeciwko tężcowi.