Główny Inspektorat
Sanitarny

Wysoce zjadliwa grypa ptaków (ang. highly pathogenic avian influenza, HPAI) jest wirusową chorobą zakaźną ptactwa, której wystąpienie może bezpośrednio przekładać się na funkcjonowanie ferm drobiarskich, a także powodować zakłócenia w handlu drobiem na terenie krajów unijnych. Występowanie wirusów wysoce zjadliwej grypy ptaków u dzikiego, migrującego ptactwa stwarza stałe zagrożenie przeniesienia infekcji nie tylko do zakładów drobiarskich, ale również na inne gatunki ptaków żyjących w niewoli.

20 grudnia 2022 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności opublikował w EFSA Journal raport naukowy na temat ognisk ptasiej grypy typu HPAI zidentyfikowanych u drobiu, ptaków żyjących w niewoli oraz u dzikiego ptactwa wodnego w okresie od września do grudnia 2022 r. w Europie. Z zestawienia przygotowanego przez EFSA, z Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz z danych uzyskanych w laboratoriach referencyjnych UE wynika, że liczba przypadków infekcji u ptaków wodnych i drobiu wzrosła. Podejrzewa się, że obserwowany wzrost liczby ognisk u drobiu w wymienionych miesiącach jest związany z rozprzestrzenianiem się wirusa za pośrednictwem ptaków wodnych. Natomiast liczba przypadków wykrycia wirusa HPAI w koloniach hodowlanych ptaków morskich spadła od poprzedniego okresu sprawozdawczego (czerwiec-wrzesień 2022 r.).

Trwająca epidemia HPAI jest największą z dotychczas obserwowanych w Europie. W pierwszym roku epidemii, który trwał od października 2021 r. do września 2022 r., w 37 krajach europejskich zgłoszono łącznie 2520 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków u drobiu, 227 u ptaków żyjących w niewoli oraz 3867 przypadków ognisk u dzikiego ptactwa. W gospodarstwach dotkniętych chorobą wybito około 50 milionów ptaków. Niezwykłe utrzymywanie się HPAI u dzikich ptaków i drobiu przez całe lato 2022 r. oznacza, że po raz pierwszy nie było wyraźnego podziału między końcem pierwszego roku epidemii a początkiem tegorocznego sezonu infekcyjnego.

W obecnym okresie sprawozdawczym, pomiędzy 10 września a 2 grudnia 2022 r., w 27 krajach europejskich odnotowano 1162 ogniska wirusa HPAI: u drobiu (398), u ptaków żyjących w niewoli (151) i dzikiego ptactwa (613).

Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) podało do wiadomości, że ryzyko zakażenia dla ogółu populacji ludzkiej w UE jest niskie oraz niskie do średniego w odniesieniu do osób zawodowo związanych z produkcją drobiu. Aktualnie także ECDC ocenia, że prawdopodobieństwo ustanowienia trwałej transmisji tych wirusów z człowieka na człowieka jest niskie. Od ostatniego sprawozdania odnotowano w Hiszpanii dwa przypadki zakażenia wirusem A(H5N1) u ludzi, jedno zakażenie A(H5N1), jedno zakażenie A(H5N6) i jedno zakażenie A(H9N2) zidentyfikowano w Chinach, jak również jedno zakażenie A(H5) w Wietnamie. Nie odnotowano zakażeń wtórnych od osób zakażonych. Wszystkie osoby, u których dotychczas zidentyfikowano zakażenie wirusami HPAI, miały potwierdzony bliski, bezpośredni kontakt z zakażonym ptactwem.

W związku z zaistniałą sytuacją EFSA zaleca wdrażanie odpowiednich środków zaradczych w celu łagodzenia skutków wystąpienia HPAI. Powinny one być oparte na wprowadzeniu skutecznych środków bezpieczeństwa biologicznego i strategii nadzoru w celu wczesnego wykrywania ognisk choroby w różnych systemach hodowlanych. EFSA prowadzi także ocenę dostępności szczepionek przeciwko HPAI dla drobiu i rozważa potencjalne strategie szczepień. Wyniki tych prac będą dostępne w drugiej połowie 2023 roku.