Wiceminister Jarosław Sellin podkreślił znaczący wkład Maurycego Gottlieba, który zmarł w wieku zaledwie 23 lat, dla polskiej i żydowskiej sztuki oraz historii.

Choć zostawił po sobie tak niewiele prac malarskich, to przecież praktycznie każda z nich jest widomym znakiem wielkiego talentu, który z całą pewnością przyniósłby jeszcze wspanialsze obrazy, gdyby nie nagła śmierć artysty. Gottlieb, jeden z najwybitniejszych uczniów kreatora naszej historycznej wyobraźni – Jana Matejki, był twórcą – podobnie jak jego nauczyciel – zarówno scen wielopostaciowych z dziejów polskiego i żydowskiego narodu, jak i wspaniałych portretów, ujmujących ciepłem i analizą psychologiczną modela – wskazał wiceszef resortu kultury.

Jarosław Sellin zwrócił uwagę, że artysta namalował „Autoportret w stroju polskiego szlachcica” w wieku zaledwie 18 lat. Sportretował na nim samego siebie – młodego Żyda w stroju polskiego szlachcica.

Ten autoportret to śmiała młodzieńcza manifestacja postrzegania przez niego swojego miejsca w społeczeństwie Rzeczypospolitej – wtedy rozdartej przez zabory. W mojej ocenie to na nowo odkryte wybitne – tak pod względem artystycznym, jak i treściowym – dzieło sztuki doskonale wpisze się w opowieść z taką dbałością przygotowaną przez zespół Muzeum – powiedział Jarosław Sellin.

Wiceminister wyraził swoje podziękowania dla wszystkich, którzy przyczynili się do przekazania dzieła do Muzeum POLIN, a przede wszystkim dla właściciela, którego decyzja o przekazaniu obrazu w długoterminowy depozyt umożliwi zapoznanie się z nim szerokiej publiczności.

O obrazie „Autoportret w stroju polskiego szlachcica”

Pod koniec XIX w. obraz „Autoportret w stroju polskiego szlachcica” kupił – z pomocą sekretarza Jana Matejki – „obywatel ziemski z Królestwa”. Do 1936 r. dzieło znajdowało się w zbiorach Jakoba Felsena w Wiedniu, a następnie trafiło do kolekcji prywatnej w Nowym Jorku.

Po wielu latach obraz został odnaleziony za oceanem przez ekspertów z DESA Unicum w nowojorskich magazynach. Pod koniec 2019 r. kupił go na aukcji anonimowy kolekcjoner i przekazał w depozyt Muzeum POLIN. „Autoportret” trafił wówczas do ekspertów z pracowni konserwatorskiej POLIN, pracujących pod przewodnictwem profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Joanny Czernichowskiej, i został poddany niezbędnym działaniom konserwatorskim. Konieczne było m.in. wyprostowanie odkształceń podobrazia i warstwy malarskiej. W toku badań konserwatorskich została zdiagnozowana technika i technologia wykonania obrazu oraz wcześniejsze ingerencje restauratorskie.

Wystawa „1000 lat historii Żydów polskich” Muzeum POLIN

Postać Maurycego Gottlieba zostaje przywołana na wystawie stałej Muzeum POLIN w galerii „Wyzwania nowoczesności 1772–1914”. Została ona przygotowana dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Obraz będzie znajdował się w części poświęconej tendencjom asymilacyjnym w społeczności polskich Żydów.

Na ekspozycji znajdują się m.in. przykłady XVIII-wiecznego rzemiosła artystycznego – przepięknie zdobione jad, korona na Torę i tas (dary Ronalda Laudera, pozyskane dzięki North American Council i Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny).

Pochodzący z Drohobycza Maurycy Gottlieb jest przykładem polskiej akulturacji, zbliżania się do polskości bez porzucania świata żydowskiego, a także szukania nowego, własnego miejsca w kulturze i sztuce Europy. Jego „Autoportret w stroju polskiego szlachcica” stanowi bardzo ważne uzupełnienie narracji wystawy stałej muzeum.