Dzisiaj oficjalnie rozpoczyna działalność Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego (Instytut Pileckiego) – nowa instytucja, która powstała z połączenia Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego oraz Instytutu Solidarności i Męstwa. To efekt wejścia w życie ustawy nowelizacji ustawy o Instytucie Solidarności i Męstwa oraz niektórych innych ustaw. Zintegrowanie instytutu badawczego i instytucji kultury pozwoli w pełni wykorzystać możliwości prowadzenia badań nad historią XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Europy Środkowo-Wschodniej i okresu funkcjonowania dwóch totalitaryzmów – niemieckiego i sowieckiego.

Do nowych zadań, które będą realizowane przez Instytut Pileckiego, należy m.in. pielęgnowanie pamięci historycznej oraz tworzenie miejsca do międzynarodowej i interdyscyplinarnej dyskusji toczonej przez badaczy XX wieku, a także prowadzenie badań w zakresie nauk historycznych oraz innych nauk humanistycznych i społecznych w celu poszerzania i dokumentowania wiedzy na temat totalitaryzmów oraz zbrodni niemieckich i sowieckich w XX wieku. Instytut rozszerzy również działalność edukacyjną, przygotowując więcej projektów skierowanych do młodzieży oraz zaproponuje program stypendialny dla naukowców i badaczy.

Kontynuacja i wspólne działanie

Dorobek obu instytucji zostanie zachowany – dotychczasowe projekty będą kontynuowane, ale podjęte zostaną również działania w nowych obszarach. Do najważniejszych należą: poszerzanie archiwów, udostępnianie relacji świadków w ramach portalu Zapisy Terroru.pl i projektu Świadkowie Epoki, organizowanie pokazów filmowych i dyskusji z twórcami w ramach cyklu „Obrazy Historii”. Ponadto Instytut będzie wydawał kolejne książki i organizował debaty z udziałem badaczy i publicystów oraz warsztaty dla młodych filmowców czy tłumaczy. Nie zabraknie też ważnych konferencji naukowych z międzynarodowym gronem naukowców i szerokiej współpracy z instytucjami z całego świata.

Przywracanie pamięci

XX wiek naznaczony jest tragicznym doświadczeniem totalitaryzmów. Miliony ludzi padły ofiarą zbrodni sowieckich, zbrodni niemieckich, zbrodni z pobudek nacjonalistycznych, zbrodni wojennych. By uhonorować i upamiętnić osoby, które w trudnych czasach niosły pomoc obywatelom polskim i Polakom o innej przynależności państwowej, Instytut Pileckiego będzie wnioskował do Prezydenta RP o nadanie im medalu Virtus et Fraternitas. Będzie to wyraz wdzięczności za ich postawę i niesienie pomocy potrzebującym, często z narażeniem życia swojego, rodziny i bliskich.