Jubileusz Jana Pietrzaka
26.04.2022
„Bez Jana Pietrzaka nie byłoby polskiej kultury, ale nie byłoby także tych bardzo ważnych elementów polskiego dziedzictwa, które dla nas wszystkich są najbliższe”– powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas benefisu Jana Pietrzaka. Uroczysty koncert z okazji jubileuszu 85. urodzin wybitnego satyryka, kompozytora i autora tekstów odbył się w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego.
Wicepremier Piotr Gliński podkreślił stałość poglądów Jubilata i charakteryzującą go, bez względu na okoliczności i zewnętrzne uwarunkowania, wolność wewnętrzną.
Wolność wewnętrzna była potrzebna w PRL-u, żeby trwać, żeby się opierać tej opresji totalitarnej. Ale i w ostatnich trzydziestu latach jest potrzebna wolność wewnętrzna, która jest kompasem, pokazującym zawsze ten sam kierunek, a tym kierunkiem jest Polska – powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego.
Szef resortu kultury odczytał także list gratulacyjny, w którym zaznaczył, że Jubilat „będąc mentorem i charyzmatycznym liderem pośród znamienitego zespołu artystycznego, przez całe dziesięciolecia realizował konsekwentnie misję docierania do odbiorców z satyrycznym przekazem, który – poprzez piętnowanie i obnażanie absurdów ówczesnej władzy – utożsamiał się z etosem Solidarności”.
List wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego
Wielce Szanowny Panie,
proszę przyjąć najserdeczniejsze życzenia z okazji osiemdziesiątej piątej rocznicy urodzin, a także wyrazy głębokiego uznania za wielowymiarową działalność artystyczną i społeczną na rzecz kultury polskiej.
Początki Pańskiej drogi w latach sześćdziesiątych związane były z klubem studenckim Hybrydy, gdzie współtworzył Pan scenę kabaretową i teatralną. W tym okresie, będącym czasem największej świetności Hybryd, kabaret przedstawił kilkanaście premier i otworzył drzwi do kariery wielu osobowościom, takim jak Wojciech Młynarski czy Piotr Fronczewski.
W Hybrydach spotkał Pan również Jonasza Koftę, we współpracy z którym powstał, funkcjonujący przez przeszło półwiecze, legendarny Kabaret pod Egidą. Będąc mentorem i charyzmatycznym liderem pośród znamienitego zespołu artystycznego, przez całe dziesięciolecia realizował Pan konsekwentnie misję docierania do odbiorców z satyrycznym przekazem, który poprzez piętnowanie i obnażanie absurdów ówczesnej władzy, utożsamiał się z etosem Solidarności.
Przemawiał Pan językiem sprzeciwu, ważąc słowa z tak niezwykłym wyczuciem, że pomimo stałego balansowania na granicy ominięcia cenzury i nieustannej inwigilacji, udawało się Panu kontynuować działalność na szeroką skalę. Świadczyło to o Pana niezłomnym charakterze, odwadze oraz ponadprzeciętnym imperatywie twórczym, a także zasługującym na najwyższe uznanie patriotyzmie.
Pańska twórczość wymyka się próbom sklasyfikowania w ramach jednej dziedziny. Obok działalności kabaretowej oraz satyrycznej, która dodawała Polakom otuchy i pomagała przetrwać szarość komunistycznej codzienności, wsławił się Pan jako bard i autor tekstów oraz muzyki do niezatartych przebojów. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje pieśń „Żeby Polska była Polską”. Jej wykonanie, które przyniosło Panu nagrodę na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu w roku 1981, rozgrzewało serca milionów Polaków, a sam utwór stał się symbolem oporu i walki o wolność.
Ponadto, wśród licznych przejawów Pańskiej pracy twórczej, należy również podkreślić dokonania na srebrnym ekranie, w tym programy „Po co nam to było...” w TVP Historia, „Wolne żarty” w Telewizji Republika czy „Pół wieku Kabaretu pod Egidą” w TVP 1. Ich popularność była najlepszym potwierdzeniem tego, że Pański unikalny satyryczny styl przemawia do kolejnych generacji odbiorców.
Wyrazem wdzięczności za szczególny wkład w rozwój polskiej kultury są liczne nagrody i wyróżnienia oraz wysokie odznaczenia, jak Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski oraz Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis.
Chyląc czoła przed Pana dotychczasowymi dokonaniami, życzę zdrowia, niesłabnącej energii i pogody ducha, a także wszelkiej pomyślności w życiu osobistym.
Z wyrazami szacunku
Piotr Gliński
Jan Pietrzak
Jan Pietrzak urodził się 26 kwietnia 1937 roku w Warszawie. Początki jego kariery sięgają lat sześćdziesiątych, kiedy zaangażował się w działalność klubu studenckiego Hybrydy. Kierował tam sceną kabaretową i teatralną, a także zasiadał w Radzie Artystycznej Studenckiego Teatru Hybrydy. Jego aktywna praca w zaowocowała wystawieniem kilkunastu premier w okresie zaledwie kilku lat (1961-1967) np. „Kąpiel w Rubikonie”, „Radosna Gęba Stabilizacji” czy „Ludzie to Kupią”.
Kolejnym etapem w jego karierze było założenie w roku 1967 wraz z Jonaszem Koftą i Adamem Kreczmarem Kabaretu pod Egidą. Jako lider tej formacji, wypracował własny, unikatowy styl satyry politycznej, którego istotny walor stanowiła komunikatywność i przystępność przekazu. Dzięki temu dotarł do ogromnej liczby odbiorców, w zawoalowany sposób podejmując krytykę i piętnując poczynania komunistycznych władz. W związku z tematyką poruszaną przez Kabaret pod Egidą, Jan Pietrzak wraz z całym zespołem artystycznym poddawany był nieustannej inwigilacji, a część jego twórczości znajdowała się pod szczególnym nadzorem cenzury. Kabaret pod Egidą prowadzi działalność sceniczną od ponad pół wieku. Z okazji pięćdziesiątej rocznicy jego istnienia, TVP 1 w 2017 roku wyemitowała program „Pół wieku Kabaretu pod Egidą” oraz jubileuszowy benefis pt. „Imieniny Pana Janka”.
Jan Pietrzak jest autorem tekstów i muzyki do wielu piosenek, a także uznanym artystą estradowym, którego wykonania były wielokrotnie nagradzane na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, m.in. „Taki kraj”, „Marsjanie nie zagrażają Ziemi”, „Spokojnie chłopie”, czy wreszcie „Żeby Polska była Polską”. W 2017 roku podczas 54. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu odbył się jego koncert „Z PRL-u do Polski”.
Jan Pietrzak zrealizował szereg programów telewizyjnych, m.in. „Po co nam to było…” na antenie TVP Historia, „Kabaretowa Alternatywa” w TVP1, „Wolne żarty” w TV Republika czy „Z szafy Pietrzaka” w TVP Warszawa.
Za zasługi i osiągnięcia artystyczne został uhonorowany wieloma odznaczeniami, m.in.: Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2017 roku otrzymał Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości.