Kobiece narracje w sztuce - nowe wystawy w Muzeum Sztuki Nowoczesnej
20.11.2025
Od 21 listopada br. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie będzie można oglądać dwie nowe wystawy: „Kwestia kobieca 1550-2025” oraz „Miasto kobiet”. Ekspozycje tworzą dialog między historią a współczesnością sztuki tworzonej przez kobiety. Pierwsza z wystaw przywraca głos artystkom działającym wbrew ograniczeniom swoich epok, odsłaniając dotąd nieopowiedziane historie. Druga ekspozycja ukazuje różnorodne perspektywy współczesnej sztuki feministycznej. Wystawy można oglądać do 3 maja 2026 roku.
W konferencji prasowej poświęconej nowym ekspozycjom wzięła udział Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
Muzeum Sztuki Nowoczesnej otwiera dziś kolejne dwie duże wystawy – dziesiątą i jedenastą ekspozycję prezentowaną w ciągu zaledwie jednego roku. Otwierane dzisiaj wystawy, przygotowane przez międzynarodowe grono, prezentują sztukę kobiet, dopisując przemilczaną nierzadko część historii sztuki. To ważna część naszej tożsamości – nie tylko kobiecej, ale także społecznej i obywatelskiej. To ważna część wiedzy, którą do dziś musimy uzupełniać – mówiła Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego. – Instytucje publiczne powinny częściej otwierać drzwi dla takich opowieści: odważnych, różnorodnych, wymagających. Instytucje publiczne muszą być odważne, otwarte i empatyczne. Muszą wyprzedzać politykę, a nie ją naśladować czy odtwarzać – dodała.
Wystawa „Kwestia kobieca 1550–2025”
Ekspozycja udowadnia, że kobiety-artystki przed XX wiekiem – choć często niedoceniane i działające wbrew różnym zakazom społecznym – realizowały swoją twórczą misję. Celem wystawy, obok prezentacji zróżnicowanej twórczości kobiet, jest pokazanie nowego podejścia do historii sztuki, opartego na sprawiedliwości, oddaniu głosu „niewidzialnym” i prowadzącego do rewizji przyjętego kanonu.
Wystawa prezentuje figuratywne prace malarskie i rzeźbiarskie. Ukazuje alegoryczne przedstawienia władzy, oporu i przemocy seksualnej. Przygląda się kwestii kształcenia artystycznego i dostępu do edukacji, reprezentacjom ciała i erotycznych pragnień kobiet, ikonografii macierzyństwa i wyboru reprodukcyjnego, sprawczości kobiet w okresie wojny oraz temu, w jaki sposób w momentach wywrotowych zmienia się rola kobiet w społeczeństwie.
Kuratorka wystawy, Alison M. Gingeras, przyjmuje założenie, że obraz to władza, dlatego wystawa skupia się na narracjach wizualnych, unaoczniających różne formy sprawczości i deklaracji tożsamości. W tej ikonograficznej podróży spotykają się dzieła podejmujące wspólne tematy, pochodzące z różnych epok i dyscyplin, w tym jedne z najwcześniejszych przykładów pracy artystycznej kobiet.
Na wystawie „Kwestia kobieca 1550-2025” zobaczymy prace prawie 150 artystek, podzielone na dziewięć działów tematycznych:
- „Niezłomne kobiety”,
- „Moc palety”,
- „Edukacja i kanon”,
- „Jej własna muza”,
- „Nadrealna jaźń, mistyczne ja”,
- „Artysta nieznany był kobieta”,
- „Nie ma takiej bramy, takiego zamka, ani takiego rygla”,
- „Zrodzone z kobiety”,
- „Kobiety na wojnie”.
» Szczegółowe informacje o wystawie
Wystawa „Miasto kobiet”
Ekspozycja „Miasto kobiet”, prezentowana równolegle do wystawy „Kwestia kobieca 1550-2025”, to mozaika różnych postaw i estetyk, która jest świadectwem bogactwa, różnorodnych tradycji i siły sztuki feministycznej. Możemy na niej odnaleźć wielość perspektyw, które odnoszą się zarówno do znanych i ugruntowanych tematów badawczych związanych ze sztuką tworzoną przez artystki, jak również śledzić przemiany aktualnej wrażliwości artystycznej w tym obszarze.
Wystawa została podzielona na cztery części:
- „Z trzewi” (kuratorka: Julia Bryan-Wilson) – obejmuje prace artystek odwołujących się w swojej poetyce do procesów, takich jak: hydraulika, wentylacja czy trawienie. Przedstawienia ciał zbliżają się tu do szeroko pojętej infrastruktury, odsłaniając kruchość oraz zależność od ukrytych systemów podtrzymujących życie i wspólnotę.
- „Inne jutra” (kuratorki: Michalina Sablik i Vera Zalutskaya) – przygląda się pojęciom tożsamości i wspólnoty w dobie kryzysów politycznych, ekologicznych i rosnącej polaryzacji społecznej.
- „Jej Serce” (kuratorka: Karolina Gembara) – poświęcona prawom reprodukcyjnym, na której zaprezentowane są prace wizualne (fotografie i filmy), podejmujące temat doświadczenia aborcji oraz jej społecznej percepcji.
- „Byłyśmy. Międzynarodowy Rok Kobiet 1975” (kuratorka: Wiktoria Szczupacka) – refleksja nad historią sztuki feministycznej w Polsce i feminizmem socjalistycznym jako alternatywą wobec dyskursów zachodnich. Przyglądając się innemu typowi globalizacji, opartej na międzynarodowej współpracy w ramach organizacji państwowych, pokazuje, jak różnorodne formy walki o prawa kobiet wpływały na sztukę i historię feminizmu.