„Mamy na Ciebie OKO” - rusza 20. edycja Święta Niemego Kina - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

„Mamy na Ciebie OKO” - rusza 20. edycja Święta Niemego Kina

19.09.2025

Od 17 do 21 września w warszawskim Kinie Iluzjon prezentowane są odrestaurowane cyfrowo klasyki światowego kina i nieznane dotąd filmowe perełki. W programie 20. edycji Święta Niemego Kina im. Anny Sienkiewicz-Rogowskiej, przygotowanym przez Filmotekę Narodową - Instytut Audiowizualny, znalazło się łącznie ponad 20 pokazów filmów. Są to zarówno filmy pełno-, jak i krótkometrażowe, fabuły, komedie i dokumenty. Program obejmuje także polskie filmy industrialne i reklamy oraz - jako wyjątkowe uzupełnienie jubileuszowej edycji - niepowtarzalne performanse. Pokazy odbywają się w specjalnie przygotowanych aranżacjach, w towarzystwie muzyki na żywo.

„Mamy na Ciebie OKO” - rusza 20. edycja Święta Niemego Kina, fot. FINA

W gali otwarcia 20. edycji Święta Niemego Kina, która odbyła się 18 września w Kinie Iluzjon, wziął udział Sławomir Rogowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Co nas czeka podczas jubileuszowej edycji Święta Niemego Kina?

Hasło tegorocznej edycji Święta Niemego Kina nawiązuje do Kazimierza Prószyńskiego – wybitnego polskiego wynalazcy i pioniera techniki filmowej, twórcy kamery-projektora „Oko”, którego 130. rocznicę urodzin obchodzimy w 2025 roku. Łączy ono jego postać z głównym tematem wydarzenia: technologią i jej dwiema twarzami – obietnicą postępu, ale też źródłem obaw i zagrożeń.

W ramach jubileuszowej edycji Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny podjęła współpracę z Siostrą Archeo i organizowanym przez nich festiwalem Sounds of Silents. Dzięki temu tegoroczny program zyskał jeszcze większe bogactwo i różnorodność.

Program otworzył film „Algol – tragedia władzy” (1920) w reżyserii Hansa Werckmeistera z ikoną kina niemieckiego Emilem Janningsem. Film - przez lata zapomniany i przyćmiony innymi arcydziełami nurtu - teraz jest odkrywany na nowo. Pokaz uświetnił zespół T’ien Lai z gościem specjalnym Markiem Pospieszalskim. Z doktorem Mabuse, genialnym zbrodniarzem z filmu Fritza Langa „Doktor Mabuse” (1922), widzowie zanurzą się w mroczny świat wielkiego miasta. Podczas piątkowego (19 września) pokazu obu części tego klasycznego kryminału zagrają Krenz, Kosmonauci, kIRk i BASTARDA – artyści łączący różne gatunki i czujący rytm metropolii.

Jaśniejsze wizje przyszłości przyniesie finał wydarzenia. W ramach pokazu duńskiego „Statku niebiańskiego” (1918) Holgera-Madsena będzie można udać się na Marsa, zamieszkanego przez przyjazne, pokojowe i cywilizacyjnie rozwinięte społeczeństwo. Muzykę do tego pierwszego pełnometrażowego science fiction wykona Hania Derej – pianistka, aranżerka i kompozytorka młodego pokolenia. W finale 20. Święta Niemego Kina znalazła się też „Zdrada stanu” (1929) Maurice’a Elveya – widowiskowa brytyjska odpowiedź na „Metropolis” pokazująca, jak siła kobiecej determinacji potrafi ocalić świat przed wojną. Do tego wyjątkowego political fiction muzykę zagra duet Rysy, łączący w swojej twórczości rave, techno, trance i brzmienia klubowe. Do wyboru jest również kosmiczny dokument „Cud stworzenia” (1925) – filmowa synteza ówczesnej wiedzy o wszechświecie. Film ten przypomina, że kino od zawsze było narzędziem nauki i edukacji. Podczas seansu usłyszymy projekt Voices of the Cosmos, łączący astronomię z muzyką elektroakustyczną.

Szczególne miejsce w programie zajmują pochodzące z archiwum FINA polskie filmy przemysłowe i reklamowe, które zostaną zaprezentowane podczas seansu „Lekko o przemyśle ciężkim II RP”. Tradycyjnie też odbędą się pokazy familijne pt. „Szaleni wynalazcy”, na które składają się zestawy krótkich filmów, głównie komedii, m.in. ze znakomitym komikiem Charlesem Bowersem.

Program jubileuszowej edycji to także wydarzenia specjalne. Pierwszym z nich jest projekcja oryginalnych taśm Kazimierza Prószyńskiego zarejestrowanych jego autorskim aparatem „Oko”, którą zaprezentuje znawczyni jego twórczości Monika Supruniuk. Drugim - performans „Sklep z planetami”, przygotowany przez duet artystyczny kinoMANUAL tworzący instalacje medialne z zabawek optycznych z odzysku, zmutowanych rzutników analogowych oraz autorskich prototypów, przy własnym akompaniamencie.

Program 20. edycji Święta Niemego Kina został sfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.