Tegoroczna jubileuszowa edycja nowojorskiego Festiwalu Polskich Filmów łączy prezentację najnowszych osiągnięć polskiej kinematografii z przeglądem najważniejszych dzieł Andrzeja Wajdy, zorganizowanym przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy z okazji 25-lecia przyznania polskiemu reżyserowi honorowego Oscara za całokształt twórczości.

Martin Scorsese

Amerykański reżyser, urodzony we Flushing na Long Island. Absolwent filmoznawstwa na Uniwersytecie Nowojorskim, gdzie w późniejszych latach pracował jako wykładowca. Pierwszy film zrealizował w 1963 roku. W 1973 r. został montażystą na Nowojorskim Festiwalu Filmowym.

Pierwszym komercyjnym sukcesem reżysera był obraz „Alicja już tu nie mieszka” („Alice Doesn’t Live Here Anymore”), dzięki któremu Ellen Burstyn otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki. Kolejnym ważnym obrazem był „Taksówkarz” („Taxi Driver”), w którym główną rolę zagrał Robert De Niro. Film otrzymał cztery nominacje do Oscara i zdobył Złotą Palmę na 29. MFF w Cannes. Film „Wściekły Byk” („Ranging Bull”) z 1980 r., któremu Amerykańska Akademia Filmowa przyznała sześć nominacji do Oscara, zdobył dwie statuetki: dla najlepszego aktora oraz za najlepszy montaż.

W 1985 r. zrealizował „Po godzinach” („After Hours”) z Griffinem Dunnem i Rosanną Arquette w rolach głównych, za który otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera na 39. MFF w Cannes. Rok później nakręcił „Kolor pieniędzy” („The Color of Money”) z Paulem Newmanem, który otrzymał za swą kreację Oscara dla najlepszego aktora. Drugą nominację do Oscara dla najlepszego reżysera przyniósł mu obraz „Ostatnie kuszenie Chrystusa” (The Last Temptation of Christ). W 1990 r. powstali „Chłopcy z ferajny” („Goodfellas”) – film otrzymał sześć nominacji do Oscara.

W 1990 r. wraz z siedmioma innymi realizatorami filmowymi założył Film Foundation. W 1992 r. zapoczątkował kampanię filmową „Martin Scorsese Presents”, poświęconą propagowaniu klasyki filmowej. Był producentem filmów Spike’a Lee „Ślepy zaułek” („Clockers”) oraz Allison Anders „W rytmie serca” („Grace of My Heart”), a także współproducentem „Kicked in the Head” Matthew Harrisona.

W 1997 r. został uhonorowany przez Amerykański Instytut Filmowy za całokształt twórczości. W maju 1998 r. otrzymał nagrodę od Linkoln Center’s Film Society i przewodniczył obradom jury konkursu głównego na 51. MFF w Cannes. W 2002 r. na ekrany wszedł jego film „Gangi Nowego Jorku” („Gangs of New York”), zdobywając m.in. Złoty Glob w kategorii Najlepszy reżyser. Nagrodę Grammy w kategorii „Najlepszy filmowy klip muzyczny” przyniósł mu dokument „Bez stałego adresu: Bob Dylan” („No Direction Home: Bob Dylan”).

W 2007 r., po sześciu nominacjach do Oscara za najlepszą reżyserię, otrzymał statuetkę w tej kategorii za film „Infiltracja” („The Departed”). W 2011 r. otrzymał tytuł honoris causa Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.

20. Festiwal Polskich Filmów w Nowym Jorku

Festiwal rozpocznie się od projekcji „Kanału” Andrzeja Wajdy, połączonej z panelem dyskusyjnym, w który udział weźmie Anette Insdorf, krytyczka i badaczka związana z Uniwersytetem Columbia oraz historyk filmu – dr hab. Rafał Syska z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wprowadzenie do filmu „Popiół i diament” wygłosi Martin Scorsese, dla którego ten obraz Andrzeja Wajdy jest – jak sam wielokrotnie podkreślał – arcydziełem kinematografii i nieustannym źródłem inspiracji.

W programie wydarzenia, oprócz klasycznych dzieł Andrzeja Wajdy, takich jak „Ziemia obiecana”, „Człowiek z żelaza” i „Katyń”, znalazły się także najnowsze produkcje polskiego kina: „Pod wulkanem” Damiana Kocura, dokumentalny „Las” Lidii Dudy, „Dziewczyna z igłą” Magnusa von Horna, „Prawdziwa historia Tamary Łempickiej: sztuka przetrwania” Julie Rubio oraz „Kulej. Dwie strony medalu” Xawerego Żuławskiego.

20. Festiwal Polskich Filmów w Nowym Jorku potrwa do 31 maja.