Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego przypomniał, że w 2005 roku podpisana została umowa o współprowadzeniu Muzeum Narodowego w Gdańsku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Województwo Pomorskie. Wskazał, że gdańskie muzeum jest niezwykle ważną instytucją, której strukturę tworzy szereg oddziałów: Oddział Sztuki Dawnej, Oddział Sztuki Nowoczesnej, Oddział Etnografii oraz Oddział Zielona Brama, jak również oddziały terenowe - Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie oraz Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Waplewie.

Muzeum Narodowe w Gdańsku wymaga doinwestowania, a my jako Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego chcemy zmierzyć się z tym wyzwaniem. Myślę, że renowacji wymagają zwłaszcza struktury zabytkowe, którymi dysponuje muzeum. Mamy też plany związane z nowymi inwestycjami. Trwa dyskusja dotycząca budowy nowego oddziału gdańskiego muzeum. Dążymy do tego, by to czołowe dzieło, z którego muzeum jest znane na świecie - „Sąd ostateczny” Hansa Memlinga - było prezentowane właśnie w nowej przestrzeni, w Skarbcu Bazyliki Mariackiej – mówił podczas wydarzenia Jarosław Sellin.

Wiceminister kultury przekazał, że drugim powodem spotkania jest powrót do macierzystych zbiorów gdańskiego muzeum obrazu Arthura Bendrata „Kanał w Nowym Porcie” z 1907 r., znajdującego się w prowadzonej przez resort kultury bazie obiektów utraconych w wyniku II wojny światowej.

Na początku stycznia tego roku obraz został odnaleziony i przyniesiony do siedziby Muzeum Narodowego w Gdańsku przez osobę prywatną, pana Andrzeja Walasa, znanego miejscowego kolekcjonera dzieł sztuki. Wyraził on wolę bezwarunkowego przekazania dzieła do muzeum, a przeprowadzone oględziny potwierdziły jednoznacznie tożsamość obrazu z obiektem zarejestrowanym w bazie strat wojennych MKiDN – poinformował wiceminister Sellin.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego przypomniał, że w wyniku II wojny światowej z polskich kolekcji publicznych, prywatnych i kościelnych zaginęło ponad pół miliona cennych obiektów. Wskazał, że dzieła te odnajdują się obecnie na całym świecie. Zwrócił uwagę, że w kolekcji Muzeum Miejskiego w Gdańsku przed II wojną światową znajdowało się kilka dzieł Arthura Bendrata, wśród których był m.in. zakupiony do muzealnej kolekcji w 1908 r. obraz „Kanał w Nowym Porcie”.

Jako resort kultury prowadzimy w tej chwili 135 spraw restytucyjnych w 15 krajach. Często jednak obiekty zaginione w wyniku II wojny światowej odnajdują się na terenie kraju, tak jak i ten piękny obraz Arthura Bendrata. Jego powrót do macierzystych zbiorów gdańskich nie byłby możliwy, gdyby nie prawdziwie etyczna postawa pana Andrzeja Walasa, w którego ręce trafił obraz i który przekazał go bezwarunkowo do Muzeum. Chciałbym serdecznie podziękować za tę obywatelską, godną naśladowania postawę – podsumował Jarosław Sellin.

Zmiana statusu prawnego Muzeum Narodowego w Gdańsku

11 sierpnia 2022 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałek Województwa Pomorskiego podpisali list intencyjny, w którym wyrażona została wola przekształcenia Muzeum Narodowego w Gdańsku w państwową instytucję kultury. Działanie to miało na celu zachowanie dorobku kulturowego i zbiorów zgromadzonych w Muzeum Narodowym w Gdańsku oraz wzbogacenie możliwości instytucji w zakresie przedmiotowym, organizacyjnym i finansowym.

Od 1 lutego 2023 r., zgodnie z umową zawartą 22 grudnia 2022 r., Muzeum Narodowe w Gdańsku stało się państwową instytucją kultury, prowadzoną i finansowaną wyłącznie przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum będzie kontynuowało wszystkie dotychczasowe projekty. Zobowiązało się również do podjęcia działań zmierzających do stworzenia nowego oddziału instytucji – Skarbca Mariackiego.

Obraz „Kanał w Nowym Porcie” Arthura Bendrata

Na początku stycznia 2023 r. znany miejscowy kolekcjoner dzieł sztuki przywiózł do siedziby Muzeum Narodowego w Gdańsku obraz pt. „Kanał w Nowym Porcie” Arthura Bendrata, uznawany za stratę wojenną ze zbiorów gdańskich. Przeprowadzone oględziny jednoznacznie potwierdziły tożsamość obrazu z obiektem zarejestrowanym w bazie strat wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Przed II wojną światową w kolekcji Muzeum Miejskiego w Gdańsku (Stadmuseum Danzig) znajdowało się kilka dzieł Arthura Bendrata. Obraz „Kanał w Nowym Porcie” zakupiono do zbiorów muzeum po Wielkiej Wystawie w Berlinie w 1907 roku, a do muzealnej kolekcji trafił on rok później. W okresie II wojny światowej obraz zaginął wraz z drugim płótnem, przedstawiającym obserwatorium astronomiczne w Gdańsku.

Dzieło pt. „Kanał w Nowym Porcie” powstało w szczytowym okresie kariery Arthura Bendrata, gdy brał on udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Przedstawia widok na nabrzeże i kanał w Nowym Porcie, z widokiem w głąb lądu. W sposobie malowania widoczne są wpływy impresjonistów. Obraz jest malowany szybkimi, swobodnymi pociągnięciami pędzla. Uwagę zwraca gra refleksów letniego słońca odbijającego się w tafli wody.

Arthur Bendrat (1872–1914)

Pochodzący z Gdańska autor obrazu, Arthur Bendrat, początkowo kształcił się w Królewskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Bernharda Sturmhoefela, a następnie kontynuował naukę w Szkole Sztuk Pięknych w Dreźnie. Był jednym z członków i założycieli grupy Die Elbier, powiązanej ze stowarzyszeniem artystów secesji drezdeńskiej. Prawdopodobnie pod wpływem jednego ze swoich profesorów – Gottharda Kühla – zainspirował się sztuką impresjonistów. Jego specjalnością stały się widoki miast, cieszące się popularnością i często reprodukowane w postaci pocztówek. Choć artysta do Gdańska już nie wrócił, kontakt z rodzinnym miastem utrzymywał dzięki wystawianym tam obrazom.

Po II wojnie światowej w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku zachowały się dwa obrazy olejne Arthura Bendrata: „Widok na Motławę” oraz „Zamek Kronborg”, a także akwarela z widokiem na Krowią Bramę.