Projekt został sfinansowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu ze środków unijnych (Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020). Łączna kwota dofinansowania wyniosła ponad 34 mln zł.

Muzeum Narodowe w Lublinie to jedna z najstarszych i największych placówek muzealnych we wschodniej części Polski, działająca nieprzerwanie od 1906 roku. Od 1 stycznia 2021 r. jest państwową instytucją kultury, dla której jedynym organizatorem jest Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wcześniej, od 2005 do końca 2020 roku, było prowadzone wspólnie przez Samorząd Województwa Lubelskiego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wicepremier Piotr Gliński podkreślił pionierską rolę Muzeum Narodowego w Lublinie na drodze, która prowadziła do przekształcenia z instytucji samorządowej w państwową instytucją kultury.

Docenienie narodowego, ogólnopolskiego charakteru lubelskiego muzeum, dzięki której Muzeum Narodowe w Lublinie zostało objęte opieką państwa, pozwala na działanie synergiczne dla wzmocnienia polskiej kulturę w wielu obszarach – powiedział szef resortu kultury.

Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu podkreślił również niezwykle ważną rolę muzeów w naszym życiu, czego dowodem jest frekwencja.

Warto powiedzieć, że polskie muzea – instytucje pamięci w 2019 r. przyjęły ponad 40 mln zwiedzających. Dla porównania – kina w tym samym czasie odwiedziło 60 mln widzów. To m.in. dlatego, że dzięki polskim muzealnikom, ludziom kultury bardzo dynamicznie zwiększamy ofertę muzealną w całej Polsce. W tej chwili realizowanych jest ponad sto różnego typu projektów muzealnych – od budowy wielkiego Muzeum Historii Polski po remonty generalne czy przekształcenia własnościowe jak w przypadku Muzeum Narodowego w Lublinie – podkreślił wicepremier Gliński.

Dziękując za pracę włożoną w realizację projektu, zarówno pracownikom Muzeum, jak i wykonawcom, Piotr Gliński podkreślił, że inwestycje kulturalne nie są proste.

Mogę zaświadczyć, na podstawie pięcioletnich doświadczeń związanych z inwestycjami w zakresie budowy nowych instytucji kultury, ale także w obszarze ochrony zabytków, że są to bardzo trudne inwestycje, wymagające pieczołowitości, zupełnie innego reżimu niż przy innych inwestycjach budowlanych oraz specjalnego podejścia – powiedział minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu.

Wicepremier podkreślił także wyjątkowość Muzeum Narodowego w Lublinie, które składa się aż z ośmiu oddziałów. Przypomniał, że Muzeum kontynuuje rozpoczęty przed przekształceniem projekt utworzenia Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, które będzie poświęcone ochronie i popularyzacji dziedzictwa Kresów Wschodnich oraz podtrzymaniu pamięci o historii Kresowian. Dodał, że w ramach zakończonego projektu zmodernizowany został nie tylko Zamek Lubelski, ale także Muzeum Regionalne w Kraśniku.

Muzeum Narodowe w Lublinie

Muzeum Narodowe w Lublinie od 1 stycznia 2021 r. jest państwową instytucją kultury, dla której jedynym organizatorem jest Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Zostało utworzone na podstawie umowy w sprawie połączenia Muzeum Lubelskiego w Lublinie z Muzeum Narodowym w Lublinie oraz prowadzenia jako wspólnej instytucji kultury – Muzeum Narodowego w Lublinie, zawartej 29 września 2020 r.

Muzeum gromadzi zbiory w szczególności z zakresu archeologii, historii, sztuki, literatury, kultury materialnej, architektury, wojskowości, geografii, etnografii, w tym między innymi zbiory związane z dziedzictwem Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. Posiada osiem oddziałów – pięć w Lublinie oraz trzy zamiejscowe. Jego strukturę tworzą – poza siedzibą główną na Zamku Lubelskim – Muzeum Historii Miasta Lublina, Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem”, – Muzeum Literackie z filiami (Muzeum Józefa Czechowicza w Lublinie), Muzeum Dworek Wincentego Pola w Lublinie, Muzeum Bolesława Prusa w Nałęczowie, Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie), Muzeum 24. Pułku Ułanów w Kraśniku oraz powstające Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej.

Zamek Lubelski i Muzeum Regionalne w Kraśniku – historia i efekty modernizacji

Zamek Lubelski należy do zabytków najwyższej klasy o wymiarze regionalnym, krajowym i europejskim . Atrakcyjność zbiorów i zabytków nieruchomych oraz historyczny związek z ważnymi wydarzeniami w dziejach Polski i Europy stanowi duży walor turystyczny. Jednak potencjał ten nie był w pełni wykorzystany. Obiekty Zamku Lubelskiego od drugiej połowy XX wieku były głównie poddawane pracom remontowym, które tylko zabezpieczały obiekt przed degradacją oraz zapewniały bezpieczeństwo jego użytkownikom. Ponadto przestrzeń wystawiennicza (powstała w latach 60. XX wieku) nie odpowiadała już współczesnym standardom i wymaganiom.

Rozpoczęte w 2018 roku prace na Zamku Lubelskim objęły gruntowną przebudowę skrzydła północnego, a także roboty modernizacyjne w częściach skrzydła południowego i zachodniego.

W wyniku realizacji projektu powstały nowoczesne wystawy stałe: „Trybunał Koronny w dziejach Rzeczypospolitej 1578-1794”, „Galeria Malarstwa Polskiego XIX i XX wieku”, ze szczególnym wyeksponowaniem obrazu "Unii lubelskiej" Jana Matejki, „Grupa Zamek i Awangarda” oraz „Malarstwo Cerkiewne”, Galeria im. Ireny HOCHMAN i Tadeusza MYSŁOWSKIEGO, a także nowa przestrzeń przeznaczona na wystawy czasowe. Nowo powstałe ekspozycje są nowoczesne i wykorzystują multimedia, które pozwalają na pełniejszy odbiór wrażeń przez zwiedzających.

Z kolei Muzeum Regionalne w Kraśniku, które posiada liczne zbiory historyczne, etnograficzne, a także zabytki archeologiczne, w związku ze złym stanem technicznym swojej siedziby zaprzestało w ostatnich latach prowadzenia działalności edukacyjnej i dydaktycznej. Dlatego dla pełnego wykorzystania potencjału instytucji oraz nowoczesnej prezentacji zbiorów należało wykonać gruntowny remont i przebudowę obiektów, której głównym celem było zwiększenie przestrzeni ekspozycyjnej oraz poprawa standardu użytkowego, a także bezpieczeństwa obiektu i zapewnienie komfortu obcowania ze sztuką i historią jego użytkownikom.

Zrealizowane w obu obiektach objętych projektem prace miały na celu zmodernizowanie i powiększenie przestrzeni ekspozycyjnej, poprawę komfortu zwiedzania i pracy w muzeum oraz powiązanie tematyczne poszczególnych obiektów i stworzenie logicznego ciągu zwiedzania wystaw. W ramach przebudowy powstała także nowa przestrzeń do prowadzenia działalności kulturalnej i edukacyjnej.

Koszt całej inwestycji, zrealizowanej w ramach projektu „Muzeum Lubelskie – ochrona dziedzictwa przeszłości i nowe wyzwania przyszłości: edukacja, nauka, innowacyjność, promocja regionu, turystyka”, został sfinansowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu ze środków unijnych Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Łączna kwota dofinansowania wyniosła ponad 34 mln zł, w tym 27 mln zł na remont Zamku Lubelskiego, a 7 mln zł na modernizację Muzeum Regionalnego w Kraśniku.