W obchodach 85. rocznicy udział wzięła Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, razem z przedstawicielami rządów Polski i Ukrainy, ambasadorami, oraz potomkami polskich oficerów i jeńców wojennych.

W Bykowni spoczywa około 3,5 tysiąca zamordowanych Polaków. Konsekwencją decyzji, które zapadły 85 lat temu, była Zbrodnia Katyńska – mówiła podczas uroczystości na Polskim Cmentarzu Wojennym w Bykowni Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego. – Nasza obecność tutaj jest wyrazem dbałości o pamięć. Świadectwem tego, że pamięć o zbrodni nigdy się nie zatrze – ta dbałość jest niezwykle ważna dla przyszłych pokoleń. Jeśli zapomnimy o ofiarach, jeśli przestaniemy pielęgnować prawdę, otworzymy drzwi do kolejnych tragedii. Obowiązkiem państwa i każdego z nas jest przekazywanie wiedzy o tych wydarzeniach. Pamięć o nich buduje naszą tożsamość i mądrość przyszłych pokoleń – dodała.

W uroczystości wzięli udział: Lech Parell – szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Piotr Łukasiewicz – charge d'affaires ad interim Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Kijowie, Mykola Toczycki – Minister Kultury i Komunikacji Strategicznej Ukrainy, Natalia Kałmykowa – Ministra ds. Weteranów Ukrainy, Ołeksandr Miszczenko – zastępca Ministra Spraw Zagranicznych Ukrainy, Julia Hnatiuk – p.o. przewodniczącej Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej, Wołodymyr Tyliszczak – zastępca przewodniczącej Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej, Wiktor Wojnałowicz – zastępca przewodniczącego Państwowej Służby Ukrainy ds. Polityki Etnicznej i Wolności Sumienia, Paweł Owad – Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Kijowie, Bohdan Netreb - p.o. dyrektora Narodowego Rezerwatu Historycznego i Kulturowego „Bykowiańskie Mogiły”. Obecni byli również przedstawiciele Biura Attache Obrony przy Ambasadzie RP w Kijowie, Polskiej Policji i Staży Granicznej, Zarządu Głównego Sybiraków, Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r., Federacji Rodzin Katyńskich, Związku Polaków Ukrainy, Federacji Organizacji Polskich w Ukrainie i Międzynarodowego Stowarzyszenia Przedsiębiorców Polskich.  

Uroczystość w Bykowni rozpoczęła zaplanowane w Polsce obchody, które odbywają się w ramach ustanowionego przez Sejm RP Roku Pamięci Polskich Bohaterów z Katynia, Miednoje, Charkowa i Bykowni.

Polski Cmentarz Wojenny w Kijowie-Bykowni

Polski Cmentarz Wojenny w Kijowie-Bykowni to czwarty cmentarz katyński po otwartych w 2000 roku cmentarzach w Charkowie, Lesie Katyńskim i Miednoje. Powstał w latach 2011-2012 z inicjatywy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W zbiorowych mogiłach spoczywają szczątki 3 435 polskich obywateli z Ukraińskiej Listy Katyńskiej.

Od 1937 roku w lesie pod Kijowem, nieopodal wioski Bykownia (obecnie część Kijowa) dokonywano pochówków ofiar stalinowskich mordów. Ciała rozstrzelanych w kijowskich więzieniach przywożono tam nocą – ciężarówkami lub przy pomocy linii tramwajowej Kijów-Browary. Istnienie masowych grobów ujawniono w 1971 roku. Znalezione szczątki pochowano we wspólnej mogile, umieszczając na pomniku informację, że spoczywają tam „ofiary hitlerowskich mordów z lat 1941-1943”. Po upadku Związku Radzieckiego ujawniono, że w miejscu tym spoczywają stalinowskie ofiary z lat 1934-1939. Następnie odkryto, że wśród spoczywających w lesie pod Kijowem są także ofiary mordu katyńskiego.

Od 2001 roku w Bykowni pracowały zespoły Rady Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa, kierowane przez prof. Andrzeja Kolę. Znalezione przy szczątkach przedmioty potwierdziły, że spoczywają tam obywatele RP.

28 listopada 2011 roku prezydenci Polski i Ukrainy wmurowali akt erekcyjny pod budowę Polskiego Cmentarza Wojennego w Bykowni. Uroczyste otwarcie cmentarza odbyło się 21 września 2012 roku. Otwarta została również ukraińska część cmentarza, na której spoczywają ofiary NKWD zamordowane podczas stalinowskiego terroru w latach 30. XX wieku, w tym również Polacy.

Dowiedz się więcej