Dokument został opracowany przez Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej (OFSW). Jego celem jest uregulowanie kwestii wynagrodzeń dla artystów biorących udział w wystawach. Podczas wydarzenia zaprezentowane zostały szczegółowe zapisy i sposoby obliczania minimalnych wynagrodzeń, które będą zależne od obowiązującej w danym roku płacy minimalnej.

Nowe Porozumienie - założenia

W Nowym Porozumieniu wprowadzono prosty i corocznie waloryzowany system wyliczania podstawowego honorarium. Jego wysokość opiera się na minimalnym wynagrodzeniu obowiązującym w danym roku, pomnożonym przez szacunkowy czas potrzebny na wykonanie konkretnego dzieła lub projektów. To rozwiązanie jest dostosowane do specyfiki pracy artystek i artystów sztuki współczesnej – a dzięki powiązaniu z ustawowo określaną płacą minimalną, automatycznie uwzględnia coroczną waloryzację.

• Ustanowienie minimalnych stawek wynagrodzenia: porozumienie określa minimalne stawki wynagrodzenia za różne formy działalności artystycznej, takie jak udział w wystawach indywidualnych i zbiorowych, prowadzenie warsztatów czy udostępnianie dzieł w przestrzeni internetowej.
• Poprawa warunków pracy artystów: celem porozumienia jest zapewnienie godziwych warunków pracy dla artystów, w tym stabilności finansowej i dostępu do świadczeń socjalnych.
• Zwiększenie transparentności wynagradzania: porozumienie promuje przejrzystość w kwestii wynagradzania artystów przez instytucje kultury.

Znaczenie porozumienia

Od podpisania pierwszego Porozumienia z inicjatywy OFSW minęło ponad 10 lat – ustalone wówczas kwoty wynagrodzeń przyczyniły się do stopniowej zmiany podejścia do wynagrodzenia za pracę twórczą w polskich instytucjach. Wypłacanie honorariów za udział w wystawach stało się standardem. Jednak zaproponowane w 2014 roku stawki minimalnych honorariów dziś już nie mogą stanowić punktu odniesienia.

Podpisanie Nowego Porozumienia to ważny krok dla sektora kultury w Polsce. Podniesienie minimalnych stawek wynagrodzenia dla artystów przyczynia się do uznania wartości ich pracy i zapewnienia im godziwych warunków zatrudnienia. Trafostacja Sztuki w Szczecinie i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie wprowadzają Nowe Porozumienie w swojej działalności od dnia podpisania. BWA Wrocław i Zachęta rozpoczną jego stosowanie od początku 2026 roku.

Nowe Porozumienie zostało przygotowane przez grupę roboczą w składzie: Antoni Burzyński, Katarzyna Górna, Mikołaj Iwański, Kasper Lecnim, Irmina Rusicka, Aleksy Wójtowicz.

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej (OFSW) to nieformalna inicjatywa środowiska artystycznego w Polsce, powstała w 2009 roku jako odpowiedź na pogarszające się warunki pracy artystów i artystek wizualnych oraz niedofinansowanie instytucji kultury. OFSW skupia artystów, kuratorów, krytyków, edukatorów, pracowników instytucji kultury i innych uczestników pola sztuki współczesnej, którzy działają na rzecz poprawy sytuacji w tym obszarze. OFSW ma charakter oddolny, niehierarchiczny i obywatelski – nie jest zarejestrowanym stowarzyszeniem, ale siecią aktywistów działających na rzecz zmian w systemie sztuki.

Główne cele OFSW to m.in. poprawa warunków pracy twórców – zwłaszcza w zakresie wynagrodzeń, ubezpieczeń społecznych, praw autorskich i umów czy zwiększenie udziału środowiska artystycznego w kształtowaniu polityki kulturalnej.

Z inicjatywy OFSW w maju 2012 roku został zorganizowany „Dzień bez sztuki – Strajk Artystyczny”, a dwa lata później wydano „Czarną księgę polskich artystów”, uwidaczniającą realną skalę zaniedbań w sektorze sztuki współczesnej w Polsce.

W 2014 roku z inicjatywy OFSW podpisano Porozumienie ws. minimalnych wynagrodzeń dla artystek i artystów z kilkoma wiodącymi instytucjami sztuki w Polsce. Nowe Porozumienie ws. minimalnych honorariów dla osób artystycznych jest kontynuacją starań o godne honoraria w sektorze sztuki współczesnej.

» Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej ofsw.pl

» Trafostacja Sztuki w Szczecinie trafo.art 

» Galeria BWA Wrocław bwa.wroc.pl

» Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie artmuseum.pl