Ostatnie pożegnanie prof. Jacka Trznadla
07.02.2022
„Z ogromnym żalem żegnamy dziś Profesora Jacka Trznadla. Łączymy się w smutku i zadumie z Jego bliskimi, rodziną i przyjaciółmi, by wspólnie wspominać człowieka słowa, a także czynu, znakomitego poetę, historyka literatury, społecznika” – napisał wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński w liście pożegnalnym, odczytanym przez wiceminister kultury Wandę Zwinogrodzką podczas uroczystości pogrzebowych, które odbyły się dziś w Bazylice Archikatedralnej pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Prof. Jacek Trznadel zmarł 23 stycznia w wieku 91 lat. Spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego zaznaczył, że prof. Jacek Trznadel większą część pracy naukowej życia związał z Instytutem Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Na przełomie lat 70. i 80. pełnił zaś funkcję dyrektora sekcji polskiej i profesora literatury polskiej Sorbony. Współpracował też z paryską „Kulturą” i wydawnictwami drugoobiegowymi, ale przede wszystkim był badaczem i propagatorem twórczości Bolesława Leśmiana.
Dzięki Jego wieloletniej wytrwałej pracy drukiem ukazał się po raz pierwszy dramat Leśmiana zatytułowany „Zdziczenie obyczajów pośmiertnych”, a sam Trznadel był autorem znakomitych opracowań wydanych w zbiorze esejów „Nad Leśmianem” czy, w ostatnich latach, w pracy „Kalendarium Leśmianowskie. Życie i twórczość w układzie chronologicznym”. Najważniejszym owocem lat prowadzonych badań i poszukiwań pozostają jednak monumentalne „Dzieła wszystkie” Leśmiana, wydawane w latach 2010-2015. Zebrane i opracowane przez Profesora Trznadla, stanowią niezwykle ważną dla polskiej literatury monografię i wieczną pamiątkę dla nas po ich wybitnym edytorze – napisał prof. Piotr Gliński.
Wicepremier wskazał, że prof. Jacek Trznadel dał się poznać jako świetny literat, poeta i eseista, a także uznany krytyk literacki. Jego pozycję ugruntowały m.in. znakomite eseje literackie „Róże trzecie” oraz tomy wierszy: „Wyjście”, „Gdzie indziej” czy „Rana”, a własna twórczość towarzyszyła mu do końca życia. Szef resortu kultury podkreślił też aktywną pracę prof. Trznadla na rzecz badania Zbrodni Katyńskiej.
W 1989 roku był jednym z założycieli Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, a rok później – jednym z inicjatorów powołania Polskiej Fundacji Katyńskiej. Tematykę tę poruszał także w swoich tekstach badawczych, jak „Powrót rozstrzelanej Armii. Katyń – fakty, rewizje, poglądy”, oraz literackich, jak zbiór opowiadań „Z popiołu czy wstaniesz?”. Odważnie, z poczuciem misji, sięgał po trudne tematy polskiej historii, mierzył się z nią i szukał odpowiedzi, nawet jeśli oznaczało to bolesne rozdrapywanie dawnych ran. Znakomitym, choć nie jedynym tego przykładem, jest słynna, wielokrotnie wznawiana „Hańba domowa”, która stanowi nadal ważne źródło do rozważań na temat rzeczywistości czasów stalinizmu w Polsce – zaznaczył wicepremier.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego przypomniał, że prof. Jacek Trznadel był laureatem licznych nagród, w tym Nagrody Kulturalnej Solidarności, Nagrody im. Jerzego Łojka, Nagrody Literackiej im. Leszka Proroka oraz Nagrody Prozatorskiej im. Bolesława Prusa. Został również odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”.
Jego śmierć pogrążyła w smutku bardzo wiele osób. Swoją działalnością, zarówno twórczą, naukową, jak i społeczną, Profesor Jacek Trznadel trwale wpisał się w historię polskiej kultury. Cześć Jego pamięci! – napisał prof. Piotr Gliński.
