Nowa wystawa stała jest poświęcona losom Polaków w KL Auschwitz. Przedstawia historię Oświęcimia i okolic w czasie niemieckiej okupacji oraz pomoc dla więźniów obozu niesioną przez mieszkańców ziemi oświęcimskiej.

Otwarcie nowej ekspozycji w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu to ważny moment – zarówno w historii tego miejsca, jak i w dziele przekazywania pamięci kolejnym pokoleniom. To chwila, w której tragiczne losy ofiar niemieckiej okupacji zyskują nowy wymiar obecności i zrozumienia we współczesnym świecie. Pamięć o tych wydarzeniach nie może zostać zatracona. (…) W czasie, gdy odchodzą ostatni naoczni świadkowie i ocaleni, spoczywa na nas wspólna odpowiedzialność, by chronić i pielęgnować pamięć. Musimy budować ją na tym, co pozostaje - na relacjach byłych więźniów oraz autentycznych przedmiotach związanych z historią KL Auschwitz. Każdy z tych obiektów ma swoje niepowtarzalne znaczenie. W Miejscu Pamięci są one bezpieczne – chronione, badane, konserwowane i przekazywane kolejnym pokoleniom. Tu jest ich miejsce, a pamięć jest w nas – napisała Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego w liście odczytanym podczas uroczystości.

Pamiętamy o pomocy mieszkańców ziemi oświęcimskiej dla więźniów KL Auschwitz

Wystawa stała „Polacy w KL Auschwitz. W cieniu Zagłady – Oświęcim w czasie niemieckiej okupacji 1939-1945” zajmuje dwa piętra historycznego bloku 15 w byłym obozie Auschwitz I. Stanowi rozszerzenie wystawy głównej, skupiając się na losach Polaków w niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz. Upamiętnia osoby więzione, poniżane, a także pozbawione godności i życia w imię nazistowskiego terroru i ludobójczej ideologii.

Wystawa przybliża historię Oświęcimia w czasie II wojny światowej – realia okupacji, wysiedleń, aktywność firmy IG Farbenindustrie, niemieckie plany przebudowy miasta. Pokazuje również pomoc niesioną więźniom Auschwitz przez „Ludzi Dobrej Woli”, a więc Polaków mieszkających w pobliżu tzw. strefy interesów obozu – obszaru 40 km² izolujących teren obozowy od świata zewnętrznego. Całość kończy wykaz ponad 1 200 nazwisk osób pomagającym więźniom.

Przedstawiając losy pierwszych więźniów obozu – Polaków, w tym polskich Żydów – wystawa staje się prologiem do opowieści o Zagładzie. Będzie ważnym wprowadzeniem do narracji przewodników o genezie KL Auschwitz, przybliżając początki wojny, niemiecką okupację Polski, a także skalę prześladowań, planowość aresztowań dokonywanych przez niemiecką policję oraz towarzyszące im bezprzykładne okrucieństwo.

Autorem scenariusza ekspozycji i jej kuratorem jest dr Piotr Setkiewicz, kierownik Centrum Badań Muzeum Auschwitz. Projekt nowej wystawy w Miejscu Pamięci Auschwitz został sfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau