W Polsce na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego od 2022 roku znajduje się bacowanie, czyli praktyka kulturowego wypasu owiec w polskich Karpatach.

Transhumancja – tradycja sezonowego wypasu zwierząt gospodarskich

Sezonowe przemieszczania się ludzi wraz z ich żywym inwentarzem odbywa się wiosną i jesienią, wzdłuż tradycyjnych szlaków pasterskich. Pasterze i pasterki przemieszczają się pieszo lub konno, prowadząc zwierzęta hodowlane na sezonowe pastwiska. Czasami udają się tam całymi rodzinami, żyjąc przez kilka miesięcy w prowizorycznych szałasach lub domach.

Tradycja transhumancji, przekazywana z pokolenia na pokolenie, obejmuje głęboką wiedzę o środowisku, unikalne praktyki społeczne i rytuały związane z opieką, hodowlą i szkoleniem zwierząt pasterskich. Ważną rolę w podtrzymywaniu tej tradycji pełnią społeczności żyjące wzdłuż szlaków transhumancji. Pojawienie się pasterzy i zwierząt na początku sezonu czy ich wyjazd po wypasie są okazją do organizowania świąt i festiwali. Lokalne społeczności, jak również stowarzyszenia, uniwersytety i instytuty badawcze, organizują też warsztaty, podczas których przekazywana jest praktyka i wiedza związana z tradycją transhumancji.

Transhumancja wzmacnia tożsamość kulturową i więzi między społecznościami, przeciwdziałając skutkom wyludniania się obszarów wiejskich. Ma też bardzo duży wpływ na zachowanie oryginalnej szaty roślinnej i bioróżnorodności pastwisk w górach.

» Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego: niematerialne.nid.pl/krajowa-lista-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego