Twórcy i twórczynie rozpoczynający dzisiaj karierę będą nadawać ton europejskiej kulturze w przyszłości. Dlatego tak ważne jest, żeby ułatwić im start na trudnym rynku. Ważne są systemowe i finansowe formy wsparcia, które umożliwią europejskim artystom i artystkom przebicie się ze swoją twórczością.

Komitet do Spraw Kultury pracuje nad przygotowaniem konkluzji Rady ws. wspierania młodych artystów oraz profesjonalistów z branży kulturalnej i kreatywnej w rozpoczynaniu kariery. Projekt konkluzji został przedstawiony na posiedzeniu Komitetu 15 stycznia 2025 r. i jest uzgadniany przez 27 państw.

Projekt konkluzji nawiązuje do rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 21 listopada 2023 r.  ws. wprowadzenia nowych europejskich ram mających na celu poprawę warunków życia i pracy artystów i osób zawodowo związanych z kulturą w całej UE. Przygotowany przez polską prezydencję dokument identyfikuje problemy, z którymi mierzą się młode artystki i młodzi artyści wchodzący na rynek pracy, jak również wskazuje, na jakie aspekty państwa członkowskie i Komisja Europejska powinny zwrócić uwagę, aby ułatwić ten start. 

Ponadto, na podstawie ankiety udostępnionej państwom członkowskim i Komisji Europejskiej, zbadamy stan wdrożenia rekomendacji zawartych w Konkluzjach Rady ws. wzmocnienia wymiany międzykulturowej poprzez mobilność artystów i specjalistów w sektorze kultury i sektorze kreatywnym oraz wielojęzyczność w epoce cyfrowej, 3 lata po ich przyjęciu.

Temat wspierania młodych twórców w rozpoczynaniu kariery będzie przedmiotem nieformalnego spotkania ministrów kultury, które odbędzie się w dniach 7-8 kwietnia w Warszawie. Na spotkaniu tym omówiony zostanie także temat zagrożeń dla dziedzictwa kulturowego, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji ochrony dziedzictwa kulturowego w Ukrainie w związku z rosyjską agresją.

Temat wspierania młodych twórców w rozpoczynaniu kariery będzie kontynuowany także podczas konferencji „Młode artystki i młodzi artyści – wyzwania i rzeczywistość” zaplanowanej na 9-10 kwietnia w warszawskiej Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. Podczas sześciu paneli tematycznych polscy i zagraniczni eksperci będą rozmawiać o projektowaniu ścieżki zawodowej artysty i przyszłości zawodów twórczych, kształceniu twórców, przedsiębiorczości, zdrowiu oraz wsparciu młodych artystów wchodzących na rynek pracy.

Rynek mediów audiowizualnych zmienia się bardzo szybko,  wraz z nim zmieniają się również zwyczaje jego odbiorców. Ponad 80% młodych ludzi jako pierwsze źródło informacji wskazuje internet, a szczególnie social media. Ostatnia merytoryczna zmiana Dyrektywy AVMS miała miejsce w 2018 r. W międzyczasie bardzo zmieniła się sytuacja na świecie: pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie, czy nasilenie się zjawiska dezinformacji, która jest wskazywana jako jedno z największych zagrożeń dla współczesnych demokracji – wszystko to spowodowało, że konieczne jest ponowne przeprowadzenie dyskusji nad przyszłością mediów audiowizualnych, zarówno tradycyjnych jak i nowych usług.  Dlatego też w ramach grupy roboczej ds. audiowizualnych i mediów, eksperci z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przygotowali projekt konkluzji Rady dotyczących oceny ram prawnych dla audiowizualnych usług medialnych i platform udostępniania video.

Pierwszy projekt Konkluzji przedstawiliśmy członkom grupy roboczej w styczniu bieżącego roku. Główne zagadnienia, które zostały poddane pod dyskusję między państwami członkowskimi to:

1. zapewnienie, by dyrektywą objęte były wszystkie, również nowo powstające audiowizualne usługi medialne (zapewnienie wysokiego poziomu ochrony odbiorców oraz równych szans na rynku audiowizualnych usług medialnych),
2. zagwarantowanie odpowiedniej ochrony małoletnich widzów, 
3. odpowiednie wyeksponowanie wiarygodnych treści, mających znaczenie dla ogółu społeczeństwa oraz  przeciwdziałanie dezinformacji,
4. usprawnienie współpracy państw członkowskich w sytuacjach transgranicznych (szczególnie tych z udziałem dostawców usług z poza UE oraz w środowisku internetowym).

Na dzień 13 maja 2025 r. zaplanowane jest posiedzenie Rady ds. Młodzieży, Edukacji, Kultury i Sportu – sesja poświęcona kulturze i sprawom audiowizualnym.

Podczas tego spotkania ministrów kultury wszystkich państw UE planowane jest przyjęcie ww. konkluzji, a także debata orientacyjna dot. przyszłości programu Kreatywna Europa oraz nowej inicjatywy Komisji Europejskiej – „Kompas dla kultury”.

Wpływ nowych technologii na system prawa autorskiego i praw pokrewnych jest przedmiotem debaty akademickiej, prawnej i politycznej. Nowe technologie stanowią źródło inspiracji dla twórców, są podstawą nowatorskich projektów artystycznych, ale wywołują  też obawy, związane z konkurencją ze strony wytworów sztucznej inteligencji.

Prace grupy roboczej ds. własności intelektualnej są prowadzone w oparciu o  przygotowany przez MKiDN kwestionariusz. Zawiera on pytania dotyczące m.in.: roli organizacji zbiorowego zarządzania w związku z zachodzącymi zmianami technologicznymi, w tym rozwijającej się dynamicznie generatywnej sztucznej inteligencji. Kwestionariusz odnosi się do mechanizmów licencyjnych (w tym ułatwiających licencjonowanie dużych zbiorów utworów na potrzeby szkolenia modeli sztucznej inteligencji) oraz regulacji krajowych ułatwiających zarówno indywidualnym uprawnionym jak i organizacjom zbiorowego zarządzania zawieranie takich umów. Podejmowany jest również temat nowych modeli wynagradzania twórców. Kwestionariusz zawiera również pytania o wykorzystywanie przez organizacje zbiorowego zarządzania nowych narzędzi technologicznych takich jak blockchain czy systemy umożliwiające odróżnienie utworów stworzonych przez człowieka od takich, które zostały stworzone z wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji. Polska prezydencja podsumuje dyskusję w formie stocktaking paper.

Wyzwania jakie rozwój nowych technologii, a przede wszystkim generatywnej sztucznej inteligencji, stawia systemowi prawa autorskiego i praw pokrewnych będą przedmiotem konferencji eksperckiej, przygotowywanej przez MKiDN. Konferencja pt.  „Wpływ Sztucznej Inteligencji (AI) na sektory medialny i kreatywne” odbędzie się w dniach 24-25 kwietnia 2025 r. w Łodzi. Jeden z konferencyjnych paneli będzie poświęcony wpływowi sztucznej inteligencji na działalność organizacji zbiorowego zarządzania. Eksperci z obszaru prawa autorskiego zajmą się również wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji w tworzeniu i produkcji utworów audiowizualnych oraz egzekwowaniu praw autorskich. Ponadto konferencja obejmie panele dedykowane wyzwaniom pozostającym w obszarze zainteresowania prawa mediów, a także sektorów kreatywnych.

Zagadnienia związane z rozwojem generatywnej sztucznej inteligencji będą również obecne w postaci informacji ze strony AI Office o postępach prac we wdrażaniu AI Act.

Istotnym priorytetem polskiej prezydencji w obszarze prawa autorskiego i praw pokrewnych jest również koordynacja stanowiska UE przed 46 posiedzeniem Komitetu ds. Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych (SCCR) Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). Posiedzenie to może okazać się przełomowe w odniesieniu do projektu Traktatu o Ochronie Organizacji Nadawczych poprzez skierowanie tego dokumentu na Konferencję Dyplomatyczną. Ponadto przedmiotem prac Komitetu będą również zagadnienia związane z dozwolonym użytkiem. Zagadnienie związane z AI pojawi się w postaci information session. Rolą polskiej prezydencji będzie przygotowanie kwestionariusza, który ustrukturyzuje dyskusję na grupie roboczej.

W oparciu o przedstawione przez państwa członkowskie odpowiedzi do kwestionariusza zostanie opracowane stanowisko UE na posiedzenie SCCR. 

• Kwestionariusz CMO (.pdf)