Projekt ustawy zapewnia wsparcie artystom i twórcom, których dochody nie są stałe i znajdują się poniżej średniej i którzy czasowo nie są w stanie opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Został przygotowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w porozumieniu z Ministerstwem Finansów, Ministerstwem Zdrowia oraz Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Wsparciem zostaną objęci artyści o najniższych dochodach – poniżej średniej. Jeśli dochód nie pozwoli im na samodzielne pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, otrzymają dopłatę do poziomu składek wynikających z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dopłata przyznawana na określony czas, nie będzie wliczana do dochodu i nie będzie opodatkowana PIT.

Cel ustawy

Środowisko artystyczne w Polsce liczy szacunkowo 60 tysięcy osób, które zawodowo wykonują działalność artystyczną w takich dziedzinach jak: muzyka, sztuki wizualne, sztuki performatywne, sztuki cyrkowe, teatr, film, literatura, taniec, twórczość audiowizualna oraz twórczość ludowa. Ich dochody, ze względu na charakter pracy, często są niestabilne.

Około 69% artystów osiąga przychody poniżej średniej krajowej, a 30% – poniżej minimalnego wynagrodzenia. Tylko 8,3% pracuje na umowę o pracę na czas nieokreślony, ponad połowa – na umowach cywilnoprawnych, a 15,3% pozostaje poza jakimkolwiek tytułem ubezpieczeniowym.

Głównym celem ustawy jest włączenie artystów zawodowych do systemu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, poprawa ich stabilności zawodowej dzięki mechanizmowi gwarantowanych dopłat do składek oraz aktywizacja i podnoszenie kompetencji artystów, m.in. przez programy szkoleniowe.

Główne założenia ustawy

Ustawa określa, że o status artysty zawodowego może się ubiegać osoba, która wykonuje zawód artystyczny w sposób profesjonalny i stały, ma udokumentowany dorobek artystyczny (w dowolnej formie na dowolnym nośniku) i w każdym z poprzednich 3 lat podatkowych osiągnęła dochody z związku z wykonywaniem zawodu artystycznego. Status będzie przyznawany standardowo na 3 lata, z możliwością przedłużenia do 5 lat po 9-letniej ciągłej profesjonalnej aktywności artystycznej.

Wiosek o przyznanie statusu artysty zawodowego ocenia Komisja Opiniująca, składająca się ze 155 ekspertów wyłonionych przez organizacje artystów, ZUS i resorty. Status artysty zawodowego przyznaje dyrektor Centrum Edukacji i Pracy Artystycznej na podstawie oceny Komisji Opiniującej.

Osoba, która uzyska status artysty zawodowego, będzie miała prawo do dopłaty do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę, jeśli jej dochody nie przekroczyły 125% dwunastokrotności płacy minimalnej w trzech ostatnich latach. Dopłata będzie przyznawana na 12 miesięcy z możliwością ponawiania rocznego wniosku.

Dopłaty, finansowanie z budżetu państwa, będą przekazywane automatycznie na konto ZUS – bezgotówkowo i bez działań artysty.

Na wniosek artysty może nastąpić zawieszenie statusu artysty na okres od 1 do 36 miesięcy. Pozbawienie statusu następuje z urzędu lub na wniosek artysty, gdy ustanie jego zaangażowanie w działalność zawodową.

» Zapoznaj się ze szczegółami projektu ustawy o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny

Weź udział w konsultacjach publicznych

Aby wziąć udział w konsultacjach publicznych, należy zapoznać się z projektem ustawy i następnie zgłosić swoje uwagi do 30 maja 2025 r. Możesz to zrobić na kilka sposobów:

• wysłać pismo/list pocztą tradycyjną na adres:
  Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  ul. Krakowskie Przedmieście 15, 00-071 Warszawa
• wysłać pismo/list pocztą elektroniczną:
  e-mail: dpaif@kultura.gov.pl
• skorzystać z e-doręczeń:
  adres e-doręczeń: AE:PL-30774-76874-CWDEJ-21
• skorzystać z platformy ePUAP:
  adres skrzynki podawczej na ePUAP: /5ij310qjlu/SkrytkaESP

Co dalej? – harmonogram prac

30 maja br. zakończymy konsultacje społeczne. W czerwcu br. opublikujemy raport z konsultacji. Następnie projekt ustawy, zgodnie ze ścieżką legislacyjną, zostanie przedstawiony na Stałym Komitecie Rady Ministrów oraz Radzie Ministrów. Przyjęta przez rząd RP ustawa zostanie skierowana do prac parlamentarnych.