Rozwijamy współpracę kulturalną z Uzbekistanem
23.10.2025
Konferencja „Kultura nas łączy - Polska i Uzbekistan” w Państwowym Konserwatorium Uzbekistanu była głównym punktem wizyty Bożeny Żelazowskiej, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w Taszkencie. Generalna konserwator zabytków złożyła również kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym Polaków pochowanych w Uzbekistanie oraz odwiedziła polskie cmentarze wojenne w Navoyi oraz koło Buchary, na których spoczywają żołnierze Armii gen. Andersa, junacy i junaczki, jeńcy i więźniowie sowieckich łagrów.
Wiceszefowa polskiego resortu kultury uczestniczyła też w koncercie „Echo miłości” z udziałem laureatów organizowanego w Warszawie Międzynarodowego Festiwalu Piosenki – Anna German. Podczas wydarzenia wręczyła odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Borysowi Golenderowi – taszkenckiemu krajoznawcy, autorowi „Polonia Turkestaniana. Losy Polaków w Uzbekistanie”.
Wzmacniamy polsko-uzbecką współpracę kulturalną
Podczas konferencji „Kultura nas łączy – Polska i Uzbekistan” wiceminister Bożena Żelazowska mówiła o możliwościach i perspektywach współpracy kulturalnej w obszarze ochrony zabytków pomiędzy Polską i Uzbekistanem.
W tym roku Samarkanda – perła uzbeckiego dziedzictwa, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – staje się gospodarzem Konferencji Generalnej UNESCO. To wydarzenie o ogromnym znaczeniu symbolicznym. Polska, która aktywnie uczestniczy w działaniach UNESCO i w tym roku kandyduje do Komitetu Światowego Dziedzictwa, z ogromnym uznaniem patrzy na wysiłki Uzbekistanu jako gospodarza tego wydarzenia. To wyraz zaufania i dowód, że Uzbekistan odgrywa coraz ważniejszą rolę na arenie ochrony dziedzictwa. Jesteśmy gotowi do dalszego wzmacniania współpracy z Uzbekistanem. Poprzez nasze instytucje kultury, uczelnie, organizacje pozarządowe i dyplomację kulturalną chcemy wspierać każdy projekt, który łączy ludzi wokół wspólnych wartości. Dziedzictwo kulturowe to nie tylko przeszłość – to także nasza wspólna przyszłość – mówiła Bożena Żelazowska, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W konferencji wzięli udział m.in. Aldona Michalak, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Piosenki - Anna German; Feruza Mukhamedova, prorektor Państwowego Konserwatorium Uzbekistanu; prof. Ojdin Abdullajeva, kompozytor, deputowana do Parlamentu oraz prof. Dilfuza Zaitova, pedagog wokalny, muzyk.
Polskie cmentarze wojenne w Uzbekistanie
Na mocy porozumienia Sikorski-Majski na terenie ZSRR rozpoczęto formowanie Polskich Sił Zbrojnych (Armia gen. Andersa). W 1942 roku polskie jednostki przeniesiono do republik środkowoazjatyckich. Do miejsc tych masowo napływali też cywile. Świadectwem tamtych wydarzeń są cmentarze, na których spoczywają m.in. żołnierze Armii gen. Andersa, junacy i junaczki, jeńcy i więźniowie sowieckich łagrów. W 2001 roku przy Katedrze Najświętszego Serca Pana Jezusa w Taszkencie powstał pomnik upamiętniający Polaków pochowanych w Uzbekistanie.
Od 2016 roku pomnik w Taszkencie oraz 17 cmentarzy wojennych znajdują się pod stałą opieką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Największa liczba Polaków spoczywa na cmentarzach:
- Karmana Stacja – 710 Polaków (w tym 267 cywili);
- Guzar – 661 Polaków;
- Kanimech – 333 Polaków;
- Karmana Miasto – 266 Polaków (w tym 56 cywili);
- Szachrisabz – 256 Polaków;
- Kitab – 207 Polaków.