Na podstawie art. 100 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadaje uprawnienia rzeczoznawcy w określonej dziedzinie opieki nad zabytkami.

Powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego rzeczoznawca ma prawo do wydawania merytorycznych ocen i opinii w sprawach związanych z ochroną zabytków na rzecz organów ochrony zabytków, organów wymiaru sprawiedliwości, prokuratury, Policji, organów administracji celnej, Straży Granicznej, organów kontroli skarbowej, Najwyższej Izby Kontroli oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

Uprawnienia rzeczoznawcy nadawane są w następujących dziedzinach:

1. archeologia;
2. architektura i budownictwo;
3. urbanistyka;
4. krajobraz kulturowy;
5. malarstwo;
6. grafika;
7. rzeźba, detal architektoniczny i powierzchnie architektoniczne;
8. rzemiosło artystyczne i sztuka użytkowa;
9. instrumenty muzyczne;
10. materiały biblioteczne i archiwalne;
11. zabytki techniki;
12. parki, ogrody i cmentarze;
13. zabezpieczenie techniczne zabytków;
14. ocena i wycena zabytków ruchomych.