Wicepremier Piotr Gliński podkreślił w liście, że obchodzone w tych dniach jubileusze – 110. rocznica urodzin Jana Dormana oraz 75. rocznica powstania Teatru Dzieci Zagłębia – są doskonałą okazją nie tylko do przypomnienia dokonań wybitnego polskiego pedagoga i reformatora teatru lalek lecz również do podsumowania dorobku współczesnej historii Teatru w Będzinie.

Ta niezwykła koincydencja zdaje się być odzwierciedleniem, bogatego w swej różnorodności, nowatorskiego świata kreacji Jana Dormana oraz jego idei, które kształtowały się w latach czterdziestych ubiegłego stulecia. Wtedy to jego koncepcja zabawy w teatr stała się fundamentem tworzenia przedstawień oraz pracy z dziećmi i młodzieżą. W kolejnych latach wywierała silny wpływ zarówno na estetykę polskiego teatru lalek, jak również na rozwój metodyki działań z najmłodszą publicznością. Dorman był wizjonerem, przełamywał konwencje, wprowadzał na scenę niespotykane dotąd elementy gry, zadziwiał rozwiązaniami, doskonaląc te dobrze znane i nie zatrzymując się w poszukiwaniu kolejnych” – wskazał minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Prof. Piotr Gliński podkreślił, że ten nowy teatralny język kształtował się właśnie w murach będzińskiego Teatru, a jego zespół z pełnym zrozumieniem swojej misji realizował program będący spuścizną patrona instytucji.

Konsekwentna realizacja programu bogatego w propozycje i przedstawienia dla dzieci, młodzieży oraz dla dorosłych, szeroka działalność edukacyjna oraz aktywne włączanie się w życie miasta to tylko kilka aspektów wielowymiarowej pracy Zespołu. Stałe umożliwianie najmłodszym widzom doświadczania, podczas przedstawień, przeżyć artystycznych i poznawania otaczającego świata poprzez sztukę jest kontynuacją misji założyciela Teatru. (…) Powyższe potwierdza słuszność decyzji Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA oraz Sekcji Teatrów Lalkowego ZASP o uczczeniu  Światowego Dnia Lalkarstwa w Teatrze Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana” – podkreślił w liście wicepremier.

Składając podziękowania i wyrazy uznania, szef resortu kultury złożył całemu środowisku lalkarskiemu życzenia realizacji kolejnych planów i zamierzeń, a publiczności – niezapomnianych przeżyć płynących ze sztuki  lalkarskiej.

Medale Gloria Artis

Z okazji 110. rocznicy urodzin Jana Dormana, 75-lecia powstania Teatru Dzieci Zagłębia oraz Światowego Dnia Lalkarstwa wiceminister Wanda Zwinogrodzka wręczyła Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” został uhonorowany prof. Marek Waszkiel, historyk i badacz polskiego teatru lalek, propagator, popularyzator sztuki lalkowej w kraju i na arenie międzynarodowej, pedagog, profesor nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o sztuce. Profesor Marek Waszkiel był dyrektorem Białostockiego Teatru Lalek (2005 – 2012) oraz Teatru Animacji w Poznaniu (2014 – 2017), jest także wieloletnim członkiem Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA, a od początku lat 90. zasiadał w najwyższych władzach UNIMA (Union Internationale de Marionettes).

Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” otrzymał Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana w Będzinie za istotne zasługi oraz szczególne znaczenie dla lokalnej społeczności i całego środowiska teatralnego. Historia Teatru sięga 1945 roku, kiedy to Jan Dorman założył Międzyszkolny Teatr Dzieci w Sosnowcu. Obecnie Teatr, będący instytucją kultury Miasta Będzina i Powiatu Będzińskiego współprowadzoną od 2018 roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jest istotnym ośrodkiem sztuki lalkarskiej, realizującym interesujący program artystyczny, projekty oraz działania edukacyjne i społeczne.

Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” została odznaczona Agata Madejska – aktorka Teatru Dzieci Zagłębia w Będzinie od 1982 roku, która przez lata pracy stworzyła wiele znakomitych kreacji w 84 spektaklach dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Realizowała również wiele działań z zakresu szeroko pojętej edukacji i pedagogiki, prowadząc liczne warsztaty czy reżyserując spektakle. Prowadziła amatorski teatr, zasiadała w jury wielu festiwali teatralnych i konkursów recytatorskich. Czynnie brała udział w festiwalach teatrów lalek w kraju i za granicą (Francja, Ukraina, Niemcy).

110. rocznica urodzin Jana Dormana oraz 75. rocznica powstania Teatru Dzieci Zagłębia w Będzinie

Jan Dorman urodził się 11 marca 1912 roku w Dębowej Górze, dzielnicy Sosnowca. W 1933 roku ukończył Męskie Seminarium Nauczycielskie w Sosnowcu. W latach 1936-38 był nauczycielem na Polesiu. W 1938 roku zaczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, które kontynuował po wojnie na Wydziale Malarstwa. Już podczas nauki w seminarium, a później jako nauczyciel, rozwijał swoją pasję teatralną przygotowując spektakle. Po wojnie podjął pracę w Domu Rodziny Tramwajarzy na Krzemionkach, gdzie uczył i socjalizował dzieci poprzez zabawę w teatr. Zaowocowało to założeniem w 1945 roku w Sosnowcu Międzyszkolnego Teatru Dzieci, z którym przygotował premierę „Malowanych dzbanków” angażując w nią aż sto dwadzieścioro dzieci. Pierwszy spektakl na profesjonalnej scenie wystawiono w ówczesnym Teatrze Miejskim, dzisiejszym Teatrze Zagłębia. Był to teatr ekspresji dzieci, oparty na zabawie. W 1947 r. teatrzyk przekształcono w Eksperymentalny Teatr Dzieci z siedzibą w domu Związku Zawodowego Górników. Z powodu trudności lokalowych Dorman od 1949 r. organizował nową placówkę teatralną w budynku dawnego domu parafialnego w Będzinie, dokąd przeniósł Teatr w 1950 r. 1 kwietnia 1951 r. otrzymał on dzisiejszą nazwę Teatr Dzieci Zagłębia. Dorman kierował placówką do chwili przejścia na emeryturę w 1978 r. W tym czasie Teatr uchodził za jedną z najbardziej awangardowych scen polskich dla dzieci i młodzieży oraz jedną z najlepszych scen dziecięcych w kraju. Później nadal tworzył swoje autorskie spektakle w teatrach całej Polski.

Jan Dorman był nie tylko twórcą autorskiego Teatru Dzieci Zagłębia, również pisał i adaptował teksty, reżyserował spektakle, tworzył do nich oprawę plastyczną i muzyczną, a nawet projektował i opracowywał językowo programy przedstawień, niekiedy wcielał się w rolę aktora, zastępując losowo nieobecnych na spektaklach lalkarzy.

Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem 40-lecia Polski Ludowej oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

I Przegląd Teatrów Lalkowych w Będzinie

Dopełnieniem wydarzeń jubileuszowych Teatru była inauguracja I Przeglądu Teatrów Lalkowych, który w swym założeniu daje widzom nie tylko możliwość spotkania z literaturą klasyczną, ale również z propozycjami współczesnej literatury dla dzieci.

Młodzi widzowie od 18 do 21 marca mieli możliwość obejrzenia interesujących inscenizacji wykorzystujących różnorodne, często nowatorskie środki teatru lalek w dużym przekroju tematycznym - relacja ojca z synem, pełna uśmiechu opowieść o wspólnym gotowaniu dość skomplikowanej potrawy „Spaghetti” czy też historia niezwykłej miłości sióstr, która potrafi przezwyciężyć nawet największe problemy.

Swoje spektakle zaprezentowały zaproszone zespoły teatralne, a Wydziały Lalkarskie Akademii Sztuk Teatralnych – Filia we Wrocławiu oraz Filia w Białymstoku – przedstawiły swoje najnowsze propozycje studenckie.

Program obejmował także czytania inscenizowane tekstów w adaptacji Jana Dormana w reżyserii znanych twórców, specjalistów teatru lalkowego, otwarcie wystawy „Jan Dorman i Jego Teatr”, „Wieczór wspomnień” poświęcony Janowi Dormanowi oraz koncert.