Podczas uroczystości jubileuszowych Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, wręczyła Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” dla twórców i konserwatorów Panoramy Racławickiej. Złote Medale otrzymali Ewa Dziekońska, współautorka projektu rotundy, Jan Weryński, twórca konstrukcji rotundy oraz Maria Kubaczka-Regulińska, wieloletnia konserwatorka. Brązowym Medalem uhonorowana została Beata Stragierowicz, pracownica Muzeum Narodowego we Wrocławiu, która od 40 lat bada historię Panoramy Racławickiej.

Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Ewa Dziekońska

Ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Następnie rozpoczęła pracę w Biurze Projektów Budownictwa Wiejskiego we Wrocławiu.

W 1957 r. wraz z mężem Markiem Dziekońskim (1930-2002) uzyskała I nagrodę w ogólnopolskim konkursie na projekt budynku dla „Panoramy Racławickiej”. Projekt ostatecznie zrealizowano w 1985 r., co przyniosło małżeństwu Nagrodę Państwową II stopnia.

Dziekońscy projektowali wspólnie głównie budynki użyteczności publicznej, m.in. przedszkola i szkoły, obiekty przemysłowe, lecz także budynki mieszkalne i przestrzenie publiczne. Kilkukrotnie brali udział w konkursach architektonicznych SARP. Otrzymali m.in. III nagrodę w konkursie na budynki w zabudowie zwartej dla województwa śląskiego, wyróżnienie specjalne w konkursie na Ambasadę Polską w Waszyngtonie oraz wyróżnienie w konkursie na projekt kościoła w Tychach.

Ewa Dziekońska działa na rzecz ekologii, angażuje się w realizację wytycznych i celów Agendy 21 na szczeblu lokalnym. W latach 1986-89 współpracowała z Instytutem Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk, pracując nad kwestią projektowania domów energooszczędnych. W 1990 r. była współzałożycielką Koła Polskiego Klubu Ekologicznego w Tychach, któremu następnie przez wiele lat przewodniczyła.

Została wyróżniona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi oraz ministerialną III nagrodą zespołową za projekt i realizację wnętrz Banku w Tychach.

Maria Kubaczka-Regulińska

Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu oraz kursu na Wydziale Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Od 1971 r. zawodowo związała się z „Panoramą Racławicką”. W latach 1981-1985 była jednym z najważniejszych kierowników zespołów konserwujących to wybitne dzieło, za co otrzymała Złoty Krzyż Zasługi oraz nagrodę zespołową Ministra Kultury i Sztuki I klasy.

W czasie swojej 25-letniej pracy w Pracowni Konserwacji Zabytków Muzeum Narodowego we Wrocławiu wykonała konserwacje pełne i częściowe ponad 1 000 obiektów, obejmujących malarstwo i rzeźbę gotycką, malarstwo i rzeźbę barokową, malarstwo śląskie i polskie od XVII do XX w. oraz sztukę współczesną. Część wyników jej prac konserwatorskich ukazała się w periodykach naukowych i popularyzatorskich, zaś opracowania danych konserwatorskich zabytków z zasobów Muzeum Narodowego we Wrocławiu – w katalogach naukowych poszczególnych działów tej instytucji.

Współpracowała z uczelniami wyższymi, m.in. z Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie i Warszawie oraz Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, Srebrną Odznaką „Za opiekę nad zabytkami” oraz odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”.

Jan Weryński

Absolwent Wydziału Budownictwa Lądowego Politechniki Wrocławskiej oraz studiów podyplomowych w zakresie konstrukcji metalowych ze specjalizacją drugiego stopnia w zakresie konstrukcji stalowych.

W 1946 r. wraz z rodziną zamieszkał we Wrocławiu. Zajmował się pracami związanymi z odbudową infrastruktury kolejowej. Był też kierownikiem budowy największej ówcześnie Fabryki Makaronów w Polsce. Następnie pracował m.in. jako inspektor nadzoru technicznego w Zakładzie Osiedli Robotniczych Wrocław, projektant i kierownik zespołu projektowego we Wrocławskim Biurze Projektowo-Badawczym Budownictwa Przemysłowego oraz w Wojewódzkim Biurze Projektów we Wrocławiu. Od 1963 r. pełnił funkcję rzeczoznawcy budowlanego z ramienia Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. 

Zajmował się projektowaniem budynków mieszkalnych, hal przemysłowych, oczyszczalni ścieków, jak również remontami budynków zabytkowych. Do jego najważniejszych projektów należą: konstrukcja rotundy „Panoramy Racławickiej”, Huta Cynku w Miasteczku Śląskim (współprojektant), Fabryka Kwasu Siarkowego Wizów koło Bolesławca (współprojektant), innowacyjna konstrukcja budynku dla Zakładów Energetycznych w Częstochowie oraz konstrukcja budowlana tunelu tłumiącego dźwięki do badań silników odrzutowych w Rzeszowie.

Historia Panoramy Racławickiej

„Panorama Racławicka” to monumentalne płótno olejne o wymiarach 15 × 114 m. Przedstawia bitwę pod Racławicami z 4 kwietnia 1794 roku – kluczowe zwycięstwo wojsk Tadeusza Kościuszki nad Rosjanami podczas insurekcji kościuszkowskiej. Pomysłodawcą obrazu był lwowski malarz Jan Styka, który do współpracy przy jego tworzeniu zaprosił Wojciecha Kossaka. Pomagali im Ludwik Boller, Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski, Teodor Axentowicz, Włodzimierz Tetmajer, Wincenty Wodzinowski i Michał Sozański. Autorom zależało na upamiętnieniu tradycji narodowych w 100. rocznicę insurekcji kościuszkowskiej.

Okazją do realizacji projektu Styki stała się Powszechna Wystawa Krajowa w 1894 roku we Lwowie. Specjalnie tkane płótno zakupiono w Brukseli, zaś żelazną konstrukcję rotundy projektu Ludwika Ramułta – w Wiedniu. Budynek rotundy w parku Stryjskim we Lwowie gotowy był w lipcu 1893 roku. Natomiast panoramowe dzieło powstało w ciągu zaledwie 9 miesięcy, między sierpniem 1893 a majem 1894 roku. Uroczyste otwarcie „Panoramy Racławickiej” nastąpiło 5 czerwca 1894 roku. Od początku dzieło cieszyło się ogromnym zainteresowaniem, stając się jedną z główną atrakcji przyciągających turystów do Lwowa.

Obraz przeżył bombardowania wojenne, wieloletnią egzystencję z trutką na szczury w prowizorycznej drewnianej skrzyni, a następnie wraz z częścią zbiorów Ossolineum trafił do Wrocławia. Przez wiele lat nie był jednak udostępniany publiczności ze względu na niewygodną dla władz PRL-u tematykę. Panorama Racławicka, jako rotunda przy ul. Jana Ewangelisty Purkyniego we Wrocławiu, eksponująca obraz przedstawiający zwycięską bitwę pod Racławicami, została otwarta 14 czerwca 1985 roku, stając się główną atrakcją miasta.

» Odwiedź stronę Panoramy Racławickiej, oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu mnwr.pl/oddzialy/panorama-raclawicka

„Od szkicu do panoramy” – wystawa ukazująca kulisy powstania arcydzieła

Od 15 czerwca do 12 października br. w gmachu głównym Muzeum Narodowego we Wrocławiu można będzie obejrzeć wystawę „Od szkicu do panoramy”. Ekspozycja została zorganizowana w związku z jubileuszem 40-lecia udostępnienia Panoramy Racławickiej.

Najważniejszym punktem wystawy jest wypożyczona z prywatnej kolekcji „Mała Panorama Racławicka”. Olejny „prototyp” wielkiej „Panoramy” był pomocniczym narzędziem dla artystów, umożliwiającym precyzyjne zaplanowanie kompozycji, perspektywy oraz rozmieszczenie postaci i scen batalistycznych na pełnowymiarowym płótnie.

Wystawa przypomina twórców biorących udział w realizacji niezwykłego dzieła. Prezentuje również prace podejmujące temat bitwy pod Racławicami, ale namalowane przez artystów nie biorących udziału w powstawaniu „Panoramy Racławickiej”, m.in Jana Matejki czy Józefa Chełmońskiego.

» Więcej informacji o wystawie „Od szkicu do panoramy” mnwr.pl/od-szkicu-do-panoramy-40-lecie-udostepnienia-panoramy-raclawickiej-we-wroclawiu